چهار دهه پیش از این، قانون عملیات بانکی بدون ربا برمبنای فقه شیعه تنظیم و در شهریورماه 1362 به تصویب مجلس رسید. از آن زمان تاکنون فرآیندهای بانکی بانک های ایران براساس اصول و مبانی قانون عملیات بانکی بدون ربا، شکل و شمایلی جدید به خود گرفت و بانکداری ایرانی از صورت غربی آن خارج شد. در این راستا، مردم و بانک ها اندک اند...
مراسم رونمایی از «ریال دیجیتال» هفته گذشته با حضور مدیران بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور با هدف توسعه بانکداری الکترونیک برگزار شد. پرسش اصلی این است که این پدیده نوپا، یعنی «ریال دیجیتال» چیست؟ آیا پول ملی مشابه اسکناس است، یا اعتبار بانکی، یا فقط تعهد بانک مرکزی است؟ به گفته بانک مرکزی، «د...
اداره کل مقررات و مجوزهای بانک مرکزی در جدیدترین شیوه نامه خود به استناد نظریه مورخ 20 دی ماه 1402 شورای فقهی بانک مرکزی، پرداخت «تسهیلات مرابحه» به صورت «اعتبار پروژه ای» را برای بانک ها مجاز اعلام کرده است. اوراق بهادار مرابحه، مختص بازار سرمایه است، اما تسهیلات بانکی مرابحه در عملیات بانکی بد...
در تب وتاب سیاست ورزی این روزها، پیش بینی اینکه چه کسی رئیس جمهور آینده ایران خواهد شد، چندان آسان نیست. حوزه فعالیت بنده، تحلیل مسائل پولی و بانکی است و با قطار پرشتاب سیاست، کاری ندارم. نمی دانم دیدگاه های اقتصادی و بانکی رئیس جمهور آینده چیست و او چه ملاحظات و انتظاراتی از مجموعه بانکی کشور خواهد داشت؛ مجموعه ای بزر...
در اروپا تا چند دهه پیش از این هر کشور بانک مرکزی خودش را داشت و حوزه حکمرانی و سیاستگذاری بانک مرکزی محدود به مرزهای جغرافیای آن کشور بود، اما پیدایش اتحادیه اروپا و در پی آن ایجاد پول قدرتمند اروپایی به نام یورو این قاعده را بهم زد و ایده تشکیل بانک مرکزی اتحادیه اروپا شکل گرفت. بدین ترتیب تشکیل بانک مرکزی اروپا (Eur...
در میان مردمان این آب و خاک، اصطلاح پرکاربرد «بهداشت فردی»، واژگانی غریب و ناآشنا نیست. همگان می دانند که رعایت حداقل استانداردهای بهداشتی از ابتلای انسان به بسیاری از بیماری ها پیشگیری می کند و سلامت وی را پاس می دارد. استانداردهای بهداشتی با توجه به سن یا جنسیت یا وضعیت سلامت هر فرد متفاوت است. به عنوان م...
آیا می توان سود تسهیلات بانکی را به بدهکاران بانکی بخشید و همین طور جرائم دیرکرد اقساط تسهیلات را و هم زمان حقوق شرعی و قانونی سپرده گذاران بانک ها را پاس داشت؟ ظاهرا پاسخ این پرسش از دید قانونگذار مثبت است؛ زیرا بند «ض» تبصره ۷ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ که مورد ایراد شورای نگهبان قانون اساسی نیز قرار نگرفته و ت...
همواره بر این باور بودهام که در جمع صمیمی و پرمهر بزرگان بانکی بودن، از آنان درس بانکداری همراه با پاکدستی آموختن و از تجارب ذی قیمت شان در کار و زندگی بهره بردن، خوشبختی و بهروزی می خواهد و شوق دیدن یاران و همکاران پرمهر. در پنجشنبه هفته گذشته، بانک مرکزی میزبان جمعی از مدیران و کارشناسان ارشد شاغل و بازنشسته بان...
در محافل رسانه ای معمولا مباحثی راجع به چاپ اسکناس بدون پشتوانه قانونی توسط دولت های مختلف و تأثیرات منفی تورمی آن منتشر می شود. در مورد درستی یا نادرستی این گونه مطالب اظهارنظر نمی کنم، اما موضوع از جنبه مفهوم و مبانی حقوقی و قانونی پدیده «پول بدون پشتوانه» قابل بحث است. در روزگاران خیلی دور، انسان برای بر...
پرسش این است: آیا بانک ها باید بانکداری کنند یا فوتبال داری؟ هرچند در کشورهای مختلف، سرمایه گذاری بانک ها در ورزش های مختلف یا سرمایه گذاری باشگاه های ثروتمند ورزشی در صنعت بانکداری، تحولی جدید و کم سابقه نیست، اما این روزها افزون بر بنگاه داری، فوتبال داری بانک ها نیز پدیده ای نوظهور در بانکداری ایرانی است؛ نوعی سرمای...
املاک تملیکی، آن دسته از املاکی هستند که بانک ها به منظور وصول مطالبات معوق شان با رعایت شرایط قانونی تملک می کنند و قانونا مالکیت این گونه املاک را به دست می آورند. پس برخلاف باور رایج، بانک ها وثایق تسهیلات را مصادره نمی کنند؛ زیرا مصادره اموال صرفا در صلاحیت مراجع قضایی است و بانک ها در این زمینه اختیاری ندارند. گفت...
براساس دستور وزارت امور اقتصادی و دارایی و بخشنامه بانک مرکزی، بانک ها و موسسات اعتباری مسئول تشخیص و وصول «مالیات بر ارث» سپرده های بانکی افراد متوفی شده اند. آیا بانک ها و موسسات اعتباری، مسئولیت یا صلاحیت تشخیص «مالیات بر ارث» و وصول آن را دارند؟ آنچه تاکنون راجع به اشخاص مشمول مالیات، نحوه ت...
کمیسیون اقتصادی مجلس در بهمن ماه ۱۴۰۲، گزارش یک شوری «طرح جدید بانکداری» را به مجلس شورای اسلامی ارائه داده است، اما شاید چندان باورپذیر نباشد که اولین قانون بانکداری ایران در ۴۸ ماده در تیرماه ۱۳۳۴ توسط کمیسیون های مشترک مجلسین تصویب شده باشد. این قانون، نهاد بانک را چنین تعریف کرده است: «بانک مؤسسه...
یک پرسش ساده بانکی، آن است که آیا بانک ها می توانند برای کارهای انتفاعی و سودآور، وام قرض الحسنه بدون سود پرداخت کنند؟ درحالی که وام قرض الحسنه اساسا برای گره گشایی از مشکلات مالی مردمان جامعه پدید آمده است. تازه ترین اطلاعیه بانک مرکزی در سال جدید، اختصاص ۱۰۰ همت تسهیلات قرض الحسنه براساس قانون بودجه سال ۱۴۰۳ به منظور...
از قدیم گفته اند «سالی که نکوست از بهارش پیداست». تصور می کنم سال ۱۴۰۳ برای بانک مرکزی، سالی پرتحول و ساختارشکن خواهد بود. در هفتم آذرماه ۱۴۰۲، قانون جدید بانک مرکزی در ۶۷ ماده به رئیس جمهور ابلاغ شد. بند «ب» ماده ۶۷ این قانون در مورد زمان و نحوه اجرای آن می گوید: «این قانون شش ماه پس از ا...
بانکداری مانند هر صنعت دیگری، سختی ها و دشواری های خاص خودش را دارد؛ از کمبود منابع و تسهیلات تکلیفی گرفته تا مشکلات مالیاتی و هزینه های سرسام آور عملیاتی و پرسنلی و برآوردن خواسته ها و توقعات مشتریان. حل این مشکلات، جزئی از نگرانی ها و دلواپسی های روزمره مدیران بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور بوده و هست. در حالی واپسین ر...
یک پرسش ساده آن است که آیا بانک ها می توانند در پرداخت تسهیلات، عدالت گستری کنند و عدالت را همانند اعتبارسنجی از جمله ابزارهای قانونی برای پرداخت وام و تسهیلات بانکی محسوب نمایند؟ از نظر اخلاقی، رعایت عدالت در امور جاری، امری مفید است و جزئی از آموزه های دینی ماست. عدالت اقتضا می کند که اگر امکاناتی هست به صورت عادلانه...
در کشورهای مختلف معمولا هر صنف کارگری یا صنف کارفرمایی دارای اتاق فکر مستقل از دولتیان است تا هم داده های فکری و تجارب حرفه ای صنف مربوط را در اختیار اعضا یا نهادهای اجرایی و قانون گذاری قرار دهد و هم آنکه در صورت لزوم حافظ منافع تشکیلاتی آن صنف در مراجع مختلف اداری و قضایی باشد. اتحادیه ها و سندیکاهای کارگری و کارفرما...
بررسی های اولیه نشان می دهد که در طرح جدید بانکداری، حداقل ۱۸ بار از واژه «مجازات» استفاده شده است. آیا این پدیده بدان معناست که در طرح جدید بانکداری، واژه های «تخلف» و «جرم» هر دو دارای یک معناست و این طرح در صدد آن است که با «جرم» تلقی کردن تخلفات بانکی، انبوه پرونده تخ...
قانون عملیات بانکی بدون ربا در دهه ۶۰ تصویب شده و تایید شرعی شورای نگهبان را به همراه دارد. اصول و مبانی این قانون بیش از چهار دهه حاکم بلامنازع عملیات بانکی بدون ربا بوده و مبانی شرعی آن عموما برگرفته از فقه شیعه است، اما با انتشار متن رسمی طرح جدید بانکداری که محصول کمیسیون اقتصادی مجلس است، مشخص شد اصول و مبانی شرعی...