درس های بزرگ ترین رقابت های تجاری دنیا

رقابت ستون فقرات دنیای تجارت است. در روزگاران قدیم رقابت میان دو مغازه دار در یک بازار محلی خلاصه می شد، اما امروز این نبرد به سطحی جهانی رسیده و گاه به جنگی تمام عیار میان برندهایی بدل می شود که هر یک میلیاردها دلار ارزش دارند. البته ماهیت رقابت در دنیای مدرن دیگر فقط حول قیمت یا کیفیت نمی چرخد. اکنون فاکتورهایی مثل برندینگ، نوآوری، تجربه مشتری، رسانه های دیجیتال و حتی ارزش های اجتماعی، میدان های تازه ای برای تقابل برندها پدید آورده اند. در چنین شرایطی، رقابت نه تنها تهدید نیست، بلکه بستری برای رشد، نوآوری و آموختن از اشتباهات خود و دیگران است.

ما در ادامه نگاهی می اندازیم به پنج مورد از مشهورترین و بزرگ ترین رقابت های تجاری تاریخ کسب و کار و درس هایی که می توان از آنها آموخت. پس با ما همراه باشید تا درس های تازه ای در این حوزه یاد بگیرید.

اپل در برابر مایکروسافت: نوآوری یا انحصار؟

یکی از نمونه های نمادین رقابت در تاریخ دنیای فناوری نبرد بی پایان اپل و مایکروسافت است. از دهه ۸۰ میلادی تاکنون این دو غول تکنولوژی در مسیرهای مختلفی گام برداشته اند: اپل همیشه بر طراحی و تجربه کاربری متمرکز بوده، در حالی که مایکروسافت تمرکز خود را بر مقیاس پذیری و تصرف سهم بازار گذاشته است. این تفاوت رویکرد سال ها الهام بخش تبلیغات، نوآوری ها و حتی تغییرات بنیادین در مدل های تجاری شان بوده است.

مطلب مرتبط: درس های رهبری تجاری از کارآفرینان موفق

اپل با محصولات متمایزش مثل آیپد و آیفون توانست قلب کاربران را به دست آورد، در حالی که مایکروسافت با پلتفرم ویندوز و مجموعه آفیس تقریبا تمامی فضای سازمانی را فتح کرد. رقابت آنها در تبلیغات نیز جالب توجه بود: به ویژه کمپین معروف «من مک هستم» که در ذهن میلیون ها نفر حک شد.

در این میان مهمترین درس ضرورت تمایز در استراتژی است. اپل هرگز نخواست مایکروسافت را تقلید کند، بلکه راه خود را رفت. همین موضوع باعث شد کاربران خاص خود را داشته باشد. مایکروسافت هم با سرمایه گذاری در حوزه سازمانی، راهی متفاوت اما موفق را پیمود. 

این رقابت همچنین نشان می دهد که در دنیای برندینگ، صرفاً محصول خوب کافی نیست؛ بلکه روایت سازی، شخصیت برند و پایگاه احساسی کاربران نیز اهمیت بالایی دارد؛ آنچه اپل به خوبی از آن بهره برد و مایکروسافت بعدها با تلاش های بازاریابی جدید خود دنبال کرد.

کوکاکولا در برابر پپسی: طعم پیروزی در جنگ نوشابه ها

رقابت میان کوکاکولا و پپسی فراتر از یک نبرد تجاری است؛ این جنگی فرهنگی است. از اوایل قرن بیستم، این دو برند سعی کرده اند از طریق طعم، طراحی، سلبریتی ها و حتی داستان های احساسی دل مشتریان را به دست آورند. کمپین های بازاریابی آنها گاه به جدال رسانه ای شبیه بوده است.

یکی از مشهورترین رویدادهای این رقابت «تست کور پپسی» در دهه ۷۰ میلادی بود که در آن بسیاری از مردم طعم پپسی را برتر از کوکاکولا دانستند. واکنش کوکاکولا به این موضوع تولید «New Coke» بود که به یکی از شکست های تاریخی صنعت نوشیدنی بدل شد، اما همین شکست فرصتی شد تا کوکاکولا دوباره با نسخه کلاسیک و شعارهای احساسی به میدان برگردد و برند خود را بازآفرینی کند.

پپسی، برعکس، همواره روی جذب نسل جوان و استفاده از چهره های مطرح مثل دیوید بکهام و لیونل مسی متمرکز بوده است. در این میان، طراحی های نوین، کمپین های اجتماعی و برندینگ جسورانه اش، آن را در دل جوانان محبوب تر کرد. این رقابت به ما یادآور می شود که «وفاداری برند» چیزی فراتر از کیفیت محصول است. ارزش احساسی، داستانگویی و توانایی برند در بازتعریف خود هنگام شکست، ابزارهایی حیاتی در میدان رقابت هستند.

مطلب مرتبط: درس هایی از اقتصادهای نوظهور

مک دونالد در برابر برگرکینگ: نبرد پادشاه و امپراتور

مک دونالد و برگرکینگ، دو غول صنعت فست فود، سال هاست که در تلاشند تا اولویت انتخاب مشتریان باشند. مک دونالد با ساختار فوق العاده سازمانی و تجربه کاربری استانداردش در سطح جهانی شناخته می شود، در حالی که برگرکینگ همواره تلاش کرده با شعارهای تند، منوی متفاوت و رفتارهای غیرمتعارف به چشم بیاید.

برگرکینگ در کمپین های تبلیغاتی اش بارها به مک دونالد تاخته است. از کمپین های جنجالی که مشتریان را از مکان های نزدیک مک دونالد به سمت شعبه های برگرکینگ می کشاند تا شوخی های گرافیکی با لوگوی مک دونالد، همه بیانگر رویکرد چالشی و خلاقانه برند است. مک دونالد اما با سیاست خانواده محور و حضور در فیلم ها، کارتون ها و اسپانسرینگ های ورزشی سعی کرده برند خود را به عنوان انتخاب اول تمام نسل ها معرفی کند. تفاوت دیدگاه در این رقابت، آن را به یک کلاس درس برندینگ تبدیل کرده است.

نکته کلیدی این رقابت آن است که گاهی اوقات «برند دوم بودن» نیز فرصتی برای جسارت بیشتر، خلاقیت و جلب توجه مخاطب است؛ همانطور که برگرکینگ نشان داد اما برای حفظ جایگاه نخست نیز نباید از تحول و سرمایه گذاری در تجربه مشتری غافل شد؛ درست همانطور که مک دونالد عمل کرده است.

نایک در برابر آدیداس: رقابت برای تسخیر قلب ورزشکاران

رقابت نایک و آدیداس فقط در دنیای کفش های ورزشی خلاصه نمی شود. این دو برند سال هاست که در میدان های المپیک، زمین های فوتبال، باشگاه های بسکتبال و حتی خیابان ها در حال نبرد هستند. آدیداس با ریشه آلمانی اش و نایک با شور آمریکایی اش هر دو بر سر هویت ورزشی، نوآوری و سبک زندگی جوانان با یکدیگر رقابت کرده اند.

نایک از همان ابتدا با تمرکز بر انگیزه، الهام و قدرت شخصی پیام های قدرتمندی مانند «فقط انجامش بده» را وارد ذهن مخاطبان کرد. در مقابل، آدیداس تلاش کرد با تمرکز بر تکنولوژی و همکاری با ستاره های ورزشی جهانی از جمله لیونل مسی، جایگاه خود را تثبیت کند. آدیداس همچنین در طراحی های خیابانی و همکاری با چهره های دنیای مد نیز ورود کرد و برندش را به عنوان بخشی از سبک زندگی جوانان معرفی کرد.

مطلب مرتبط: درس هایی از موفق ترین کمپین های بازاریابی دنیا

یکی از تفاوت های کلیدی این دو برند در نحوه روایت داستان است. نایکی به طور مداوم از قدرت روایت های شخصی، انگیزشی و گاه حتی سیاسی برای ایجاد پیوند احساسی استفاده کرده، در حالی که آدیداس به طراحی و عملکرد ورزشی بیشتر تکیه دارد.

درس مهم این رقابت اهمیت ترکیب درست پیام برند، همکاری های هوشمند و درک عمیق از مخاطب است. رقابت نایکی و آدیداس به ما می آموزد که برندها باید مدام خود را بازتعریف کنند تا با تغییرات سبک زندگی، تکنولوژی و فرهنگ عمومی هماهنگ باشند.

نتفلیکس در برابر بلاک باستر: نوآوری علیه تعلل

یکی از تلخ ترین و در عین حال آموزنده ترین رقابت های تاریخ داستان نتفلیکس و بلاک باستر است. در حالی که بلاک باستر زمانی سلطان بی چون و چرای صنعت اجاره فیلم بود، ظهور نتفلیکس با مدل اشتراک و سپس استریم ویدئویی زمین بازی را برای همیشه تغییر داد.

نتفلیکس از همان ابتدا تمرکزش را بر سهولت، نوآوری و تجربه کاربری گذاشت. آنها متوجه شدند که کاربران دیگر علاقه ای به رفت وآمد به فروشگاه ندارند و به جای آن راحتی تماشا در خانه را ترجیح می دهند. بلاک باستر اما این تغییر را جدی نگرفت و تا زمانی که متوجه خطر شد دیگر خیلی دیر شده بود.

در نقطه ای از این رقابت نتفلیکس حتی پیشنهاد فروش شرکتش را به بلاک باستر داد، اما مدیران بلاک باستر با غرور رد کردند. این تصمیم بعدها به یکی از اشتباهات کلاسیک مدیریتی تبدیل شد که در دانشگاه های کسب و کار نیز تدریس می شود.

رقابت این دو برند نشان می دهد که در دنیای کسب وکار، سرعت انطباق با تغییرات، حتی مهمتر از سابقه یا منابع مالی است. نوآوری، گوش دادن به نیازهای جدید مشتری و آینده نگری، می توانند شرکت های کوچک را به غول تبدیل کنند و غول ها را از تخت سلطنت پایین بکشند.

مطلب مرتبط: رقابت با برندهای بزرگ: بایدها و نبایدها

اوبر در برابر لیفت: رقابت در مسیر تجربه مشتری

در دنیای اپلیکیشن های حمل و نقل، رقابت میان اوبر و لیفت یکی از جالب ترین نمونه هاست. اوبر به عنوان پیشتاز این صنعت خیلی زود بازار را تصرف کرد، اما لیفت با استراتژی های متفاوت توانست بخش قابل توجهی از سهم بازار را از آن خود کند و حتی در برخی شهرها به گزینه محبوب تری بدل شود.

اوبر همواره بر نوآوری، گسترش جهانی و جذب رانندگان متمرکز بوده است اما لیفت با تأکید بر فرهنگ شرکتی مثبت، تجربه کاربر دوستانه تر و تعامل انسانی تر میان راننده و مسافر، جایگاهی خاص به دست آورد. تفاوت در رنگ بندی، لحن پیام ها و حتی احساس برند، باعث شده کاربران هر دو اپ احساسات متفاوتی نسبت به آنها داشته باشند.

این رقابت به خوبی نشان می دهد که فقط چه چیزی را ارائه می دهید مهم نیست، بلکه چگونه ارائه می دهید نیز اهمیت دارد. برندهایی که تجربه احساسی بهتری ایجاد می کنند، در ذهن مشتریان جایگاه خاص تری پیدا می کنند؛ حتی اگر امکانات شان کمتر باشد. از سوی دیگر، اوبر با ورود به حوزه های جدید مثل اوبر ایتس و تاکسی های خودران نشان داد که برای حفظ برتری باید مدام در حال تحول بود. این پویایی ها نشان می دهند که رقابت، انگیزه ای قوی برای نوآوری مداوم است.

سخن پایانی

رقابت در دنیای کسب و کار نه یک تهدید، بلکه فرصتی بی نظیر برای رشد، یادگیری و پیشرفت است. داستان هایی که از نبرد میان برندهای بزرگی مانند اپل و مایکروسافت، کوکاکولا و پپسی، نایکی و آدیداس یا نتفلیکس و بلاک باستر شنیدیم هر کدام نمونه ای از استراتژی، اشتباه یا نوآوری هستند که به تاریخ پیوسته اند.

مطلب مرتبط: موقعیت یابی رقابتی در دنیای کسب و کار

اگرچه رقابت گاهی به قیمت از دست رفتن بازار یا جایگاه برند تمام می شود، اما برای برندهایی که اهل تغییر، یادگیری و توجه به نیازهای روز هستند، بهترین سوخت برای جهش به مراحل بالاتر است. برای کارآفرینان، مدیران برند و استراتژیست های امروزی، بررسی این رقابت ها همچون ورق زدن کتابی از تجربه و خرد است. کتابی که به جای واژه، از عمل نوشته شده؛ کتابی که هر روز نسخه جدیدی از آن در حال نگارش است.

منابع:

https://fortune.com

https://www.fastcompany.com