تبدیل بدون کارمزد ارز به ریال در دستگاه صراف الکترونیک بانک شهر / یک مزیت رقابتی واقعی

بسیاری از گردشگران خارجی که وارد ایران می شوند، برای تبدیل ارز خود دچار مشکل شده و مجبورند با رفتن به صرافی های مختلف، حق کمیسیونی نیز به دلال ها پرداخت کنند. اخیرا خدمتی از جانب بانک شهر برای رفع این مشکل و تبدیل بدون کارمزد ارز به ریال توسط دستگاه صراف الکترونیک بانک شهر به اتباع خارجی ارائه شده است.

باید دید این دستگاه که اکنون تنها در چند شهر ایران آماده خدمت به گردشگران خارجی است، تا چه حد با استقبال آنها مواجه شده و چه زمان برای مخاطبان ایرانی ارائه می شود. برای دریافت پاسخ این سوالات با مهدی رفتاری، دانشجوی دکترای مدیریت و مدیر عامل شرکت آرشانیک و فرشاد فخیمی، مدیر مرکز ارتباطات و روابط عمومی بانک شهر گفت وگویی ترتیب دادیم که در ادامه می خوانید.

امتیاز بزرگ برای گردشگر خارجی

مهدی رفتاری، دانشجوی دکترای مدیریت و مدیرعامل شرکت آرشانیک در مورد این خدمت جدید بانک شهر به «فرصت امروز» می گوید: به طور کلی این طرح، طرح بسیار هوشمندانه و خلاقانه ای است که ایجاد مزیتی می کند که جایش در سیستم بانکی ایران خالی است. این مزیت در راستای توسعه صنعت گردشگری امتیاز بزرگی را برای گردشگر خارجی فراهم می کند که هنگام ورود به ایران مجبور نباشد پول نقد حمل کند.

در حال حاضر با کمک این سرویس آنها می توانند ارز را به کارت بانکی ریال تبدیل کنند که به سیستم شتاب متصل است و قابلیت خرید از مراکز خرید را به وسیله POS ها برای گردشگران خارجی فراهم می کند. اما در واقع بانک شهر سیاست هایی در جهت توسعه شهری دارد و انتظار می رفت این حرکت توسط بانک مجزایی به نام بانک گردشگری که متولی امر گردشگری است انجام شود.

اطلاع رسانی نامتناسب

او در مورد ضعف های این خدمت می افزاید: خدمت جدید بانک شهر به نام صراف الکترونیک در مرحله ابتدایی و به تعداد کم تنها در چند شهر وجود دارد. نقص بزرگ دیگر عدم آگاهی و اطلاع رسانی درست و به شیوه مناسب به گردشگر خارجی است. به نظر بنده در مورد این خدمت بیلبورد زدن نیاز نیست، چون مخاطب هدف داخل کشور نبوده و مخاطب خارجی است. به نظر می رسد مکانیزم های دیگری مانند incoming فرودگاهی ضروری به نظر می رسد.

شرکت های خدمات مسافربری که تورها یا افرادی را از خارج می آورند باید نسبت به این طرح آگاه شوند. شرکت های خدمات مسافرتی در حوزه ورود گردشگر نیز از این طرح اطلاعی ندارند. نوع تبلیغی هم که انتخاب شده و شعار ضعیفی که دارد نمی تواند مفهوم را برساند.

در واقع شعار بی واسطه به ارز رساندن شعار زیبایی است و حالت ایهام گونه با «عرض» رساندن دارد و موجب برداشت نادرست مخاطب می شود. ما به پول خارجی ارز می گوییم، اما پول ایرانی ریال است و مخاطب با این شعار فکر می کند با دادن ریال، ارز می گیرد. کاش مفهوم شعار به گونه ای بود که این برداشت از آن نمی شد.

از دیگر نقایص نیز لوکیشن تبلیغ است. مهمان خارجی نمی تواند به راحتی اطلاعاتی درخصوص این سرویس پیدا کند. بهتر است کاتالوگی به زبان های مختلف در فرودگاه های هدف به دست این مهمانان برسد. در مکان هایی که مسافر خارجی زیاد است مانند فرودگاه ها و راه آهن و پایانه ها تبلیغات انجام شود. بسیاری از مسافران و توریست ها عرب و بیشتر از کشورهای همسایه هستند.

ما در حوزه گردشگری بیشتر local market داریم، یعنی حجم گسترده ای از ورود مسافران خارجی از کشورهای همسایه است. بهتر است یک برنامه ریزی صورت گیرد که در آینده ای نزدیک، ارز این کشورها نیز توسط دستگاه صراف به ریال تبدیل شود. اگر نگاه پارتو (20/80) به این قضیه داشته باشیم، باید کشورهای همسایه و لیر ترکیه و دینار و درهم را نیز در کنار دلار و یورو مورد توجه قرار دهیم. تارگت کردن مسافران از کشورهای همسایه در همه جای دنیا در اولویت قرار دارد.

رفتاری در مورد مزیت رقابتی این طرح اضافه می کند: طرح خلاقانه است و مزیت رقابتی بزرگی را برای این بانک ایجاد می کند. بانک شهر به پشتوانه اینکه متصل به شهرداری است، از لحاظ مکان یابی دستش بازتر از دیگر بانک هاست. چون بانک های دیگر باید پروسه ای را برای اماکن و ساخت مکان برای دستگاه طی کنند، اما بانک شهر راحت تر می تواند به توسعه شبکه ای خود بپردازد.

آنالیز ریسک

این کارشناس در خصوص مخاطبان هدف این طرح و محدود بودن آن می گوید: مخاطبان این طرح محدود به گردشگران خارجی است. سوال این است که چرا یک ایرانی نمی تواند ارز خود را تبدیل به ریال کند؟ چرا ایرانی ها را از این قضیه منفک کرده اند؟ شاید اگر این طرح را با مخاطب ایرانی شروع می کردند، زودتر جا می افتاد.

اما ممکن است آنالیز ریسک کرده باشند و کار درستی انجام داده اند. آنها با استراتژی آزمون و خطا سعی کرده اند این دستگاه ها را با تعداد کم در چند شهر مهم شروع کنند. در واقع اول با مخاطب هدف کوچک شروع کرده و بعد می خواهند آن را گسترش دهند. اگر با این نیت این طرح را به بهره برداری رسانده اند، کارشان درست بوده و نیاز به این هجمه تبلیغاتی زیاد نبوده است.

ایجاد بیلبوردهای دو زبانه

او در مورد کانال های ترویج این خدمت اضافه می کند: کانال ترویج انتخاب شده یعنی بیلبورد برای این خدمت مناسب نیست. اولا برای بیلبورد باید آن را دو زبانه انتخاب می کردند. دوما به جای شعار فارسی باید یک شعار اصلی انگلیسی باشد تا مخاطب خارجی با آن ارتباط برقرار کند. شعارهایی مثل انتقال ایمن پول یا حمل ایمن پول ملی یا شعارهایی مانند راحتی خرید با بانک شهر می توانست مناسب تر باشد.

بانک شهر باید بخش بندی را که هدف قرار داده است از ابتدا درست بچیند و هدفگذاری اش روی همین بخش باشد. سپس وارد مذاکره با این موارد شوند: مکان هایی که گردشگر خارجی وارد می شود، شرکت هایی که هماهنگی ورود گردشگر خارجی را انجام می دهند و شرکت های گردشگری مسافرتی.

اهمیت وجود زیرساخت های درست

رفتاری در انتها در مورد ارزیابی خود از استقبال مخاطبان می گوید: پیش بینی می شود این خدمت جواب دهد. طرح مثبت و خوبی است و انتظار می رود اگر زیرساخت هایش فراهم شود، با استقبال مواجه شود، مثلا دستگاه کار اسکن پاسپورت را به درستی انجام دهد، دلار یا ارز خارجی اصل را بشناسد و اصالت آن را بسنجد تا در صورت وجود مشکل آن را پس دهد و در نهایت اینکه کار مبادله را به درستی انجام دهد.

انجام تمام این موارد کار ساده ای نیست و نیازمند عدم خطا و شکست است، چراکه وجود خطا امنیت خاطر مسافر را به خطر انداخته و سبب می شود ترجیح دهد از آن استفاده نکند. به عنوان جمع بندی باید بگویم این خدمت خلاقانه و مناسب است و به توسعه گردشگری داخلی کمک می کند.

خدمتی مختص اتباع خارجی

فرشاد فخیمی، مدیر مرکز ارتباطات و روابط عمومی بانک شهر در خصوص این خدمت جدید به «فرصت امروز» می گوید: این دستگاه برای نخستین بار از سوی بانک شهر و با مجوز بانک مرکزی به منظور تسهیل در ارائه خدمات و فقط برای مسافران خارجی راه اندازی شده است.

تبدیل دلار و یورو بدون کارمزد و بی واسطه ویژگی دستگاه صراف الکترونیک بانک شهر است و در حال حاضر دستگاه های صراف الکترونیک در چند پیشخوان شهرنت فرودگاه های بین المللی امام خمینی (ره)، کیش و مشهد افتتاح و در پیشخوان شهرنت شعبه مرکزی بانک شهر در میدان فردوسی نیز به صورت آزمایشی راه اندازی شده است و امیدواریم در آینده تعداد آن توسعه یابد. معمولا اتباع خارجی که به کشور ما مراجعه می کنند، می توانند با ارائه پاسپورت خود در این دستگاه، با ارزشان کارت ریالی بگیرند که قابلیت استفاده در تمام خودپردازهای شبکه شتاب را دارد. در حال حاضر این خدمت برای مشتریان ایرانی فراهم نیست.

با اسکن پاسپورت، ریال ایرانی بگیرید

فخیمی در مورد جزییات عملکرد این خدمت می گوید: دستگاه صراف الکترونیک با اسکن پاسپورت مسافر خارجی، هویت متقاضی را احراز و ثبت می کند و پس از دریافت ارز در دفعات مختلف تا سقف 5000 دلار طبق مقررات ورود و خروج از کشور و براساس ضوابط بانک مرکزی، ریال ایرانی را به شکل کارت اعتباری در دفعات مختلف و در نهایت تا سقف 150 میلیون ریال براساس ضوابط و مقررات پولشویی ارائه می دهد. در حال حاضر این دستگاه قابلیت تبدیل دلار و یورو را دارد، اما این امکان برای سایر ارزها نیز تعریف شده است که پس از ارائه مجوز بانک مرکزی، قابل انجام خواهد بود.

خدمتی بدون کارمزد و امن

او در پاسخ به این سوال که این خدمت چه مزیتی برای اتباع خارجی ایجاد می کند که به جای رفتن به صرافی، گرفتن ارز را از طریق بانک انجام دهند، می گوید: افرادی که به صراف الکترونیک بانک شهر برای این کار مراجعه کردند، ابراز رضایت کردند چراکه دلال ها یک حق کمیسیون یا کارمزد می گیرند، در حالی که صراف الکترونیک بدون کارمزد این کار را انجام می دهد.

از نظر امنیت نیز مطمئن تر است و ریال به صورت فیزیکی در دست شان نیست، بلکه تنها یک کارت و رمز در اختیار آنهاست و این اتباع خارجی از پذیرش کارت بیشتر استقبال می کنند تا پول نقد و اسکناس.

برنامه ریزی برای تبلیغ و معرفی

مدیر مرکز ارتباطات بانک شهر در مورد ارزیابی خود از استقبال مخاطبان می افزاید: طی اطلاعاتی که از دستگاه الکترونیک صراف بانک شهر در پایانه مشهد رسیده است، زائرانی که به مشهد آمده اند استقبال خوبی از آن داشته اند. متاسفانه فضای پایانه به گونه ای است که دلال ها برای مذاکره به سمت مسافران رفته و فرصت نمی شود بعضی مسافران یا تبعه خارجی با این دستگاه آشنا شده و با آن کار کنند. اما پس از آشنایی با این دستگاه، استفاده از آن را به جای مذاکره با دلال ها ترجیح می دهند. در حال حاضر سه دستگاه فعال در تهران، مشهد و کیش داریم.

به صورت آزمایشی نیز یک دستگاه در قزوین کار گذاشتیم و در گردهمایی شهرداران کشورهای مختلف در این شهر ما دستگاه صراف را رونمایی کردیم و با ابراز رضایت تبعه خارجی حاضر در این گردهمایی روبه رو شدیم. برای توسعه این دستگاه ها نیز برنامه داریم اما ابتدا باید مراحل اولیه آن طی شود.

او در خصوص برنامه هایی که برای معرفی و تبلیغ این خدمت انجام می شود، ادامه می دهد: فعلا مرحله آزمایشی را پشت سر گذراندیم و روابط عمومی بانک شهر در حال آماده شدن برای تبلیغ گسترده و برگزاری کمپین در این زمینه است.

ارتباط با نویسنده: hoda.rezaeii@yahoo.com