پایانی برای نارضایتی فعالان فرآورده‌های نفتی

اتصال همه پالایشگاه‌ها به سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی، گامی دیگر برای تسهیل در تجارت فرآورده‌های نفتی است و فعالان بخش خصوصی در فرآورده‌های نفتی معتقدند در صورتی که شفافیت در عملیات برداشت و فروش پالایشگاه‌ها به تصمیم‌گیری‌های بنگاه‌های اقتصادی کمک می‌کند، می‌توان به رونق اقتصادی در این بخش نیز امیدوار بود. پیشگیری از قاچاق، تسهیل تجارت فرآورده‌ها و مشتقات نفتی و بهبود فرآیندهای اقتصادی از جمله مطالبات جدی فعالان فرآورده‌های نفتی است و همواره از سیاست‌گذاران خواسته شده تا این موانع مرتفع شود.

اخیرا سیدعلیرضا گلستانی‌زاده، معاون ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا، در جمع فعالان بخش خصوصی فرآورده‌های نفتی، با اشاره به اینکه موفقیت سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بدون حضور بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست، قول داد برای تسهیل در بخش تجارت برنامه‌هایی در دستور کار خود قرار داده‌ تا از قاچاق در کشور جلوگیری و به رونق اقتصادی کمک شود. وی همچنین از ثبت و مکانیزه شدن فرآیند صادرات مشتقات نفتی به‌صورت الکترونیکی در آینده خبر داد.

بدون شک ارائه تسهیلات و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم موجب رشد تولید و صادرات خواهد شد که به تبع آن درآمدهای ارزی افزایش خواهد یافت. شاید به همین دلیل است که خبر اتصال همه پالایشگاه‌های نفتی به سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) از سوی قاسم خورشیدی، مدیرکل دفتر مبارزه با قاچاق فرآورده‌های نفتی و نظارت بر حمل‌و‌نقل ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام شد. بر این اساس ۶٣ واحد اصلی پالایشگاهی و پتروشیمی حداکثر تا خردادماه ٩۵ به سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی (ثامن) متصل خواهند شد. 

سیدمحمد حسینی، مدیرعامل گروه جهانی سیرجان درباره این اقدام و تاثیر آن بر رونق تولید و صادرات فرآورده‌های نفتی به «فرصت امروز» می‌گوید: «شفافیت در عملیات برداشت و فروش پالایشگاه‌ها به تصمیم‌گیری‌های بنگاه‌های اقتصادی کمک می‌کند. هر چیزی که موجب قطعیت اطلاعات برای نظام تصمیم‌گیری شرکت‌های بازرگانی، تولیدی و صادراتی شود مورد پذیرش است. اگر نتیجه این کار منجر به شفافیت بیشتر شود قطعا مورد تایید تمامی شرکت‌هایی خواهد بود که در حوزه مشتقات نفتی و فرآورده‌های نفتی کار می‌کنند.»

وی در پاسخ به اینکه چرا همکاران شما در فرآورده‌های نفتی همواره از تعدادی از پالایشگاه‌ها گلایه دارند، می‌افزاید: «اگر کارکرد درست باشد نه تنها به نتیجه مطلوب دست خواهیم یافت، بلکه نگرانی و گله‌مندی نیز کاهش می‌یابد. معتقدم انجام شدن یک تصمیم و فرآیند است که می‌تواند نتیجه کار را اعلام کند. بدون شک اگر بورس کارکرد درستی داشت مشکلات کنونی نبود.»

مدیرعامل گروه سیرجان می‌گوید: «واگذاری پالایشگاه‌ها به بخش خصوصی به درستی انجام نشده است، از این رو انحصار ایجاد شده و این مسئله موجب شده تا همکاران ما از عملکرد برخی از پالایشگاه‌ها ناراضی باشند اما امیدواریم با اتصال به سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی این مشکل نیز حل شود زیرا در صورت کارکرد درست در رشد و موفقیت شرکت‌ها تاثیرگذار است.»

بدون شک اجرای سامانه در حوزه محصولات و فرآورده‌های نفتی مورد استقبال تمامی فعالان در این حوزه خواهد بود چرا که شفاف‌سازی خاص تمامی تولیدکنندگان مشتقات نفتی است تا مشکلات این افراد کاسته شود. در این باره احمد صرامی، مدیرعامل شرکت گروه صرامی در گفت و گو با «فرصت امروز» می‌گوید: «شاخصی برای فرآورده‌های نفتی در بالادستی و پایین دستی وجود دارد که شفافیت نام دارد و هرگونه اقدام سخت‌افزاری یا نرم افزاری که منجر به شفافیت موضوعات مرتبط با نفت و فرآورده‌های نفتی شود که بازخورد آن به نفع مصرف کننده و تولید‌کننده باشد، مورد پذیرش ما است. بزرگ‌ترین مشکل فعالان بخش خصوصی در بخش فرآورده‌های نفتی خرید مواد اولیه و کالای مورد نیاز و درآمدهای آنها است که همواره گریبان مصرف‌کننده و صادر‌کننده را می‌گیرد.»

وی می‌افزاید: «چندسالی می‌شود که قرار است اتصال پالایشگاه‌ها به سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی انجام شود اما تاکنون محقق نشده است. بدون شک محقق شدن این امر نقاط کوری را که در پروسه تولید و عرضه فرآورده‌های نفتی وجود دارد، برطرف خواهد کرد. حتی امیدواریم این سامانه در کاهش قاچاق موثر باشد تا خوراک مورد نیاز مجتمع‌های تولیدی با قیمت مناسب تهیه شود.»

این فعال بخش خصوصی درباره تاثیر اتصال سامانه و رونق کار در فرآورده‌های نفتی نیز می‌افزاید: «همواره در معاملات اقتصادی علاقه‌مندی ورود به بورس را داشتیم اما به محض ورود به این سیستم به‌دلیل وجود برخی از نقاط ضعف با سوالاتی مواجه شدیم. البته مصرف‌کنندگان محصولات پالایشگاهی در مواجهه با پالایشگاه‌ها و شرکت پالایش و پخش با این سوالات مواجه شدند اما امیدواریم این سامانه که قرار است اجرایی شود این سوالات را پاسخ دهد. انتظار داریم با ورود به سامانه، با کانال تاریک برخورد نکنیم، بلکه کمک کند تا تولیدکننده فرآورده‌های نفتی براساس برآورد دقیق از وضعیت خوراک به برنامه‌ریزی برای تولید و صادرات با یک انبساط خاطری وارد معاملات فرآورده‌های نفتی شود.

موضوع حذف واسطه‌ها به واسطه شفاف‌سازی معاملات نفتی پالایشگاه مسئله دیگری بود که گاهی برخی از مصرف‌کنندگان محصولات پالایشگاهی از آن انتقاد داشتند اما صرامی درباره حذف واسطه‌ها و به تبع آن کاهش قیمت خوراک معتقد است که همواره واسطه‌ها به زیان تولیدکننده عمل نمی‌کنند، بلکه گاهی سرعت‌دهنده تجارت هستند. اگر واسطه‌ها در برخی موارد برای تولیدکننده مشکل مالی ایجاد می‌کنند به دلیل نبود کمبود نقدینگی است.