اقبال چشم بسته سهامداران در قبال هجمه افزایش سرمایه شرکت‌ها

این روزها که شاهد اقبال، شور و هیجان بسیاری از سهامداران در بازار سرمایه هستیم و محفل شنیده و شایعات پیرامون شرکت‌های فعال در این بازار نیز داغ بوده و هرروز خبرهای متفاوت و جدیدی از آنها به گوش می‌رسد، برخی خبرها از بهبود عملیات یا عقد قراردادهای جدید فی‌مابین این مجموعه‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی، بعد از لغو تحریم‌ها و اجرایی شدن مفاد برجام حکایت دارد و برخی دیگر از تغییر در ساختار‌های مالی و سرمایه آنها خبر می‌دهند که طبق بررسی‌های انجام شده، بخش اعظم آن مربوط به افزایش سرمایه شرکت‌ها به دلیل رعایت الزامات قانون تجارت و سازمان بورس اوراق بهادار در رابطه با حداقل سرمایه لازم برای بقا در تابلوی معاملاتی هریک از آنهاست.

براساس این گزارش، برخی از این شرکت‌ها طی سال جاری اقدام به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات کرده و برخی دیگر با روی آوردن به تجدید ارزیابی دارایی، ساختار مالی خود را اصلاح کردند تا به الزام سازمان بورس در این رابطه جامه عمل بپوشانند. همانطور كه همه می‌دانیم اقتصاد ایران تورمی بوده و این امر موجب افزایش پیوسته ارزش دارایی‌های شرکت‌ها به خصوص دارایی‌های ثابت آنها شده و آن را افزایش می‌دهد.

به عبارتی ملکی که در سال 85 هرمتر آن تقریباً هزار تومان بوده، در حال حاضر به هر متر 3 میلیون تومان افزایش یافته که با توجه به اصول حسابداری که در ایران استفاده می‌شود این افزایش قیمت در صورت‌های مالی این شرکت‌ها لحاظ نشده است و فلسفه تجدید ارزیابی دارایی‌ها در چنین شرایطی به کار می‌آید تا این ارزش‌های مخفی را رونمایی کند.به همین ترتیب این روزها، برخی شرکت‌ها برای رساندن سرمایه خود به حداقلی که برای بقا در جایگاه فعلی‌شان در بورس از سوی سازمان مشخص شده است از این روش استفاده می‌کنند.

بر این اساس، برخی از سهامداران و فعالان بازار از ماهیت اصلی این افزایش سرمایه‌ها غافل هستند و تنها با دیدن آگهی در خواست آن روی سامانه کدال یا شنیدن شایعه عملی شدن این اتفاق، با هیجان به سمت خرید سهام این شرکت‌ها روی می‌آوردند، درحالی‌که رشد قیمت تعیین شده در تجدید ارزیابی بر ارزش ثبت شده یك دارایی است و نه درآمد یا عایدی که آن دارایی در پی دارد، به‌طوری که تجدید ارزیابی فقط استفاده از ارزش‌های جدید برای دارایی‌های موجود است، بنابراین با استفاده از این روش ارزش ذاتی سهام شركت دچار تغییر نمی‌شود.

اما نکته جالب اینجاست که در حال حاضر اغلب شركت‌هایی که دست به افزایش سرمایه از این محل زده‌اند مشمول ماده 141 قانون تجارت هستند و برای رهایی از این معضل به به‌روز كردن دارایی‌های خود پرداخته‌اند. افزایش سرمایه از روش تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت، در آینده باعث جذب منابع بیشتر از طریق سهام جدید شده و با به روز شدن ارزش دارایی‌ها اعتماد و اعتبار به صورت‌های مالی آنها باز می‌گردد یا بیشتر می‌شود و برخی مجموعه‌ها هم که با سوءاستفاده از این تفاوت ارزش ثبت شده در دفاتر و ارزش واقعی دارایی‌ها، اقدام به فروش آن دارایی کرده و سود شناسایی می‌کنند نیز دیگر نمی‌توانند سود بیشتری برای یک دوره مالی کوتاه‌مدت شناسایی کنند و عملیات خود را خوب جلوه دهند، اما این امر در کنار این فواید، در کوتاه‌مدت باعث افزایش هزینه استهلاک دارایی‌های شرکت نیز می‌شود.

اما این سهامداران هستند که باید چشم‌های خود را باز کرده و هر افزایشی را در سهام و سرمایه شرکت، بهبود عملیات و عملکرد آن تلقی نکنند چرا که با این روش تنها سرمایه شرکت روی کاغذ افزایش یافته و نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود و با این کار همانطور که عنوان شد تنها به الزامات قانون تجارت و سازمان بورس اوراق بهادار عمل می‌شود.

در پایان در رابطه با بحث مالیاتی مازاد سود تجدید ارزیابی دارایی‌ها گفتنی است که این روش ورودی وجه نقد ندارد اما اگر این شرکت‌ها تا پایان سال جاری نسبت به انجام این برنامه و طی کردن مراحل قانونی آن اقدام کنند تا از پرداخت مالیات معاف شوند، ولی اگر این فرآیند بیش از دوره به طول بینجامد مشمول مالیات می‌شود، ولی سهامداران باید به تمامی موارد عنوان شده، شامل فواید و مزایای این روش توجه کنند و با رفتاری هیجانی سرمایه‌گذاری خود را با ریسک بیشتری همراه نکنند.

ارتباط با نویسنده: fy2331370@yahoo. com