روابط عمومی یکی از حوزه های پرطرفدار در دنیای کسب و کار محسوب می شود؛ چراکه در اختیار داشتن یک تیم روابط عمومی قوی نه تنها ارتباط میان برند با مشتریان را سر و سامان می دهد، بلکه خیلی از هزینه های تبلیغاتی بی مورد را نیز قطع خواهد کرد. به همین خاطر در طول سال های اخیر این حوزه تغییر و تحولات بسیار زیادی را تجربه کرده است. همین امر موجب شده تا ورود به حوزه مورد بحث در طول سال های اخیر کمی سخت شود. خب وقتی آدم با کاری رو به روست که روز به روز تغییراتش بیشتر می شود، طبیعی است کمی دست و دلش برای ورود به آن بلرزد.
گاهی اوقات کارآفرینان فکر می کنند روابط عمومی فرآیندی است که به طور طبیعی میان برند و مشتریان سازماندهی می شود. این نکته برای بسیاری از کارآفرینان وقتی با انتظارات متفاوت و همچنین ذهنیت گوناگون مشتریان نسبت به برندشان رو به رو می شوند، تازه رنگ و بوی واقعیت به خودش می گیرد. انگار که تا قبل از آن در یک حباب جدا افتاده از بازار زندگی می کردند.
قبول دارم ورود به عرصه روابط عمومی برای کسانی که تازه اولین قدم ها در این حوزه را برمی دارند، کار چندان ساده ای نیست. با این حال فراموش نکنید که شما در این میان اصلا تنها نیستید. ما در روزنامه فرصت امروز مثل همیشه کنارتان هستیم تا حتی سخت ترین فرآیندهای کاری را نیز به ساده ترین شکل ممکن پشت سر بگذارید.
ما در این مقاله قصد نداریم شما را با برخی از توصیه های خشک و خالی درباره روابط عمومی درست رو به رو کنیم. خب چه کسی حوصله یکسری نصیحت های بی سر و ته را دارد؟ در عوض سراغ تغییر و تحولات این حوزه رفته ایم. اینطوری شما نه تنها آشنایی بهتری با روابط عمومی پیدا می کنید، بلکه با یک تحلیل ساده از تغییرات این حوزه به خوبی آماده نقش آفرینی و کمک به برندتان خواهید شد. ایده جالبی به نظر می رسد، نه؟
مطلب مرتبط: روابط عمومی زیر ذره بین: روش هایی برای ارزیابی عملکرد
شما در این مقاله اول از همه با یک تعریف درست و حسابی از روابط عمومی آشنا خواهید شد. خب تا وقتی آدم نداند دقیقا با چه مفهومی رو به روست، نمی تواند درک درستی از تحولات آن داشته باشد. به همین خاطر ما در این بخش سعی کرده ایم برخی از نکات کلیدی درباره تعریف مدرن از روابط عمومی را در اختیار شما قرار دهیم. بعد هم سراغ تغییراتی می رویم که در طول دو دهه اخیر روابط عمومی را حسابی متحول کرده است. اینطوری شما برای نقش آفرینی در این حوزه حسابی آماده خواهید شد. خب اجازه دهید بدون فوق وفت یک راست برویم سراغ اصل ماجرا.
روابط عمومی پیش از هزاره جدید معنای خیلی روشنی نداشت. برخی از کارآفرینان خیال می کردند روابط عمومی یعنی اینکه همیشه مشتریان را راضی نگه داریم یا حداکثر اطلاعاتی درباره گردش سرمایه و مالی برند در اختیارشان قرار دهیم. اگر بخواهیم منصفانه به ماجرا نگاه کنیم، این تعریف هنوز هم کاربردهای خاص خودش را دارد، اما دیگر کامل نیست؛ چراکه ما در دورانی زندگی می کنیم که انتظارات مشتریان حسابی عوض شده و کارآفرینان نیز از روش های تازهای برای اثرگذاری بر روی مخاطب شان سود می برند. به همین خاطر رویارویی با تغییرات تازه نیاز به بازنگری در ماهیت روابط عمومی دارد.
نکته بالا ما را به سوی بازتعریف روابط عمومی می کشاند. بر این اساس روابط عمومی نه یک فرآیند ایستا، بلکه پروسه ای کاملا پویاست. منظور ما از این عبارت عجیب در واقع تغییرات مداوم این حوزه است؛ چراکه شما در بازار با نیازهای متغیر مشتریان سر و کار دارید. این امر موجب می شود تا شما برای اثرگذاری بر روی مخاطب تان دردسرهای بیشتری را تحمل کنید.
اگر قرار باشد یک تعریف مدرن از روابط عمومی جور کنیم، باید بر روی توزیع اطلاعات تاکید کرد. این امر فراتر از صرف صورت حساب های مالی یا میزان تعهد برند با پرداخت مالیات است. اجازه دهید از یک مثال کاربردی استفاده کنیم. این روزها برندهای بزرگ در صنعت خودروسازی از طریق تیم روابط عمومی گزارش های دقیقی درباره میزان آلایندگی محصولات شان منتشر می کنند؛ چراکه حفاظت از محیط زیست در طول سال های اخیر بدل به دغدغه ای بی نهایت مهم برای مشتریان شده است. این امر در ورژن سنتی روابط عمومی اصلا جایی نداشت. به همین خاطر ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم تعریف تازه از روابط عمومی معادلات را حسابی تغییر می دهد.
براساس نکات بالا، امروزه روابط عمومی هنر توزیع اطلاعات مربوط به برند در میان مخاطب هدف به منظور توجیه افکار عمومی است. ماجرا جالب شد، نه؟
توجیه افکار عمومی در موقعیت های مختلف معناهای متفاوتی دارد. مثلا در زمانی که شما تحت فشارهای مربوط به استفاده از مواد اولیه بازیافتی هستید، تیم روابط عمومی می تواند اطلاعات مفیدی در این رابطه در اختیار مشتریان قرار دهد. این امر به نوبه خود فشارها بر کسب و کارتان را حسابی کاهش داده و توانایی اثرگذاری بهتری برای تان به همراه خواهد داشت.
مطلب مرتبط: مهارت های مدیریت روابط عمومی برند
تا اینجای کار ما با برخی از مهمترین تغییرات در رابطه با تعریف فرآیند روابط عمومی آشنا شدیم. با این حال کار ما به همین سطح محدود نمی شود؛ چراکه موج تغییرات بسیار گسترده تر از این حرف هاست. به همین خاطر ما در این بخش قصد داریم سراغ برخی از تغییرات این حوزه در طول دو دهه اخیر برویم. این امر به شما کمک خواهد کرد تا درک بهتری از مسیر پیش روی تان داشته باشید. خب اگر قرار باشد شما با درک سنتی از روابط عمومی وارد این حوزه شوید، شکست تان قطعی خواهد بود. پس با ما همراه شوید تا شانس تان برای یکه تازی در بازار را حسابی افزایش دهید.
ورود به عصر دیجیتال
پیش از اینکه پای دنیای دیجیتال به معادلات کسب و کار باز شود، بسیاری از کارآفرینان در تقلا برای اثرگذاری بر روی مخاطب هدف بدون استفاده از وسایل ارتباط جمعی بودند. به زبان دقیق تر، نهایت نوآوری کارشناس های روابط عمومی در استفاده از مطبوعات یا نهایتا تلویزیون خلاصه می شد. بی شک این گزینه ها، به ویژه آخری، هزینه زیادی روی دست برند می گذاشت. به همین خاطر همیشه انتقاداتی را نیز به همراه می آورد. خوشبختانه آن دوران پرهزینه دیگر سپری شده است؛ چراکه دنیای دیجیتال تنوع بسیار زیادی از نقطه نظر تعاملات میان برندها و مشتریان به همراه آورده است.
شما امروزه فرصت انتشار اطلاعیه در سایت تان یا حتی تعامل با مشتریان در قالب یک وبلاگ کاربردی را دارید. نکته مهم اینکه گزینه های بالا تقریبا رایگان (با هزینه بسیار جزئی) هستند. بنابراین شما دیگر مشکلی از نظر تعامل با مخاطب در دنیای کسب و کار نخواهید داشت. این امر به نوبه خود میزان اثرگذاری بر روی مخاطب هدف را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. به همین دلیل شما می توانید بدون نگرانی از بابت هدر دادن منابع مالی یا حتی چالش های تامین سرمایه به فکر نقش آفرینی در این فضا باشید.
برخی از کارآفرینان فکر می کنند ورود به عصر دیجیتال میزان رقابت در روابط عمومی را افزایش داده است. راستش را بخواهید، ما در روزنامه فرصت امروز چنین دیدگاهی نداریم. در واقع دیجیتالی شدن فقط فرصت های تازه ای برای کارآفرینان به همراه آورده است. در این میان کسانی که به خوبی با این تغییر همسو شوند، برنده نهایی خواهند بود. به علاوه، افزایش تعداد کسب و کارهای کوچک در طول دو دهه اخیر مسئله ای نیست که فقط با اشاره به دیجیتالی شدن قابل توضیح باشد. پس الکی نباید همه کاسه کوزه ها را سر دنیای دیجیتال بشکنید.
مطلب مرتبط: نقش روابط عمومی در مدیریت بحران
ظهور شبکه های اجتماعی
آیا در طول سال های اخیر کسی را دیده اید که حرفی برای گفتن در حوزه روابط عمومی داشته باشد و یک خبره شبکه های اجتماعی نباشد؟ این مسئله ای است که نکات بسیار زیادی درباره تغییرات روابط عمومی را توضیح می دهد.
ماجرا از جایی شروع می شود که مشتریان در طول دو دهه اخیر با توجه به توسعه ابزارهای ارتباط جمعی انتظارات بسیار زیادی در رابطه با خدمات پس از فروش و سرویس های مربوط به مشتریان برندها پیدا کردند. این امر به طور مشخص با ظهور نسل جدید شبکه های اجتماعی مبتنی بر گوشی های هوشمند جدی تر هم شد.
اگر شما نتوانید در قالب پلتفرم های اجتماعی پرطرفدار با مخاطب تان ارتباط خوبی برقرار کنید، کلاه تان پس معرکه خواهد بود. این امر می تواند در بلندمدت مشکلات بسیار زیادی برای تان به همراه آورده و کارتان را نیز حسابی سخت سازد. خب این روزها تقریبا همه مردم در شبکه های اجتماعی حضور داشته و حتی ساعت های بیشتری را در این فضا سپری می کنند. این مسئله ای است که در طول سال های اخیر چالش میان کارآفرینان و کسب و کارها را نیز به طور جدی تری مطرح کرده است؛ چراکه همه برندها نیرو و توانایی لازم برای هنرنمایی در شبکه های اجتماعی را ندارند.
اولین مسئله ای که در این میان باید مورد توجه شما قرار گیرد، آشنایی با نسل جدید شبکه های اجتماعی است. خب شما به عنوان کاربر اینستاگرام یا یوتیوب هنوز درک درستی از پتانسیل های این پلتفرم ها ندارید. به همین خاطر بد نیست کمی مقالات ما در روزنامه فرصت امروز پیرامون شبکه های اجتماعی را مرور کنید. به علاوه، استفاده از دوره های آموزشی معتبر نیز می تواند به کمک تان بیاید.
نکته کلیدی در این میان تلاش برای برقراری ارتباط مناسب و صدالبته پایدار با مخاطب در دنیای کنونی است. این امر از طریق شبکه های اجتماعی نه تنها اثرگذاری بهتری به همراه خواهد داشت، بلکه هزینه های شما را نیز به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. با این حساب دیگر جایی برای نگرانی از سوی شما باقی نخواهد ماند.
شاید تنها نکته کلیدی در این میان تلاش برای شخصی سازی روابط با مشتریان است. این یعنی شما با مشتریان تان را نه به عنوان یک توده همگن، بلکه گروه های متمایز مورد شناسایی قرار دهید. به زبان ساده تر، مشتریان سلیقه های مختلفی دارند. بنابراین شما باید به خوبی آنها را دسته بندی کرده و مورد شناسایی قرار دهید. اینطوری کارتان برای ارتباط پایدار با آنها بی نهایت ساده تر خواهد شد.
تمرکز بر تولید محتوا
حوزه روابط عمومی در گذشته بیشتر بر مدار اطلاعیه های گاه و بی گاه جریان داشت. این اطلاعیه ها در قالب متن و همراه با لحن بسیار رسمی بود. راستش را بخواهید، همان زمان هم خیلی از مشتریان این اطلاعیه ها را جدی نمی گرفتند؛ چراکه مطالعه شان حوصله خاصی می خواست. همین امر موجب شد تا در طول دو دهه اخیر روند تعاملات میان برندها و مشتریان تغییر کند. این تغییر در قالب تمرکز بر تولید محتوا خودش را نشان داده است.
امروزه تیم های روابط عمومی پیوند نزدیکی با بخش بازاریابی پیدا کرده و برای هر اطلاع رسانی یا تعاملی با مخاطب هدف دست به تولید محتوا می زنند. البته در مرحله بعد بازاریابی برای محتوای تولید شده برعهده تیم بازاریابی خواهد بود. همانطور که می بینید، روند تعاملات میان دپارتمان های کسب و کارها توسعه بسیار نزدیکی پیدا کرده است. به همین خاطر شما دیگر نباید مرز مشخصی میان تیم ها ترسیم کنید.
اگر شما به عنوان کارشناس روابط عمومی فقط به دنبال بهبود رابطه تان با مشتریان باشید، احتمالا در تعاملات تان با بخش بازاریابی یا حتی فروش دچار چالش های زیادی خواهید شد. این امر به شما کمک خاصی برای پیشبرد برنامه های تان نخواهد کرد. پس باید نیم نگاهی به بهبود رابطه با دیگر تیم های شرکت نیز داشته باشید.
یادتان باشد، گاهی اوقات بخش روابط عمومی در قالب یک تیم مستقل فعالیت نمی کند. مثلا در تیم بازاریابی یا فروش چند تا کارشناس روابط عمومی نیز اضافه می شوند. اگرچه این راهبرد بیشتر مخصوص کسب و کارهای کوچک است، اما شاید به درد شما نیز بخورد.
نکته کلیدی در این میان تلاش برای تولید محتوا برای اطلاع رسانی به مخاطب است. در این میان شما باید از تمام ظرفیت و توانایی برندتان به خوبی سود ببرید. اینطوری کارتان برای اثرگذاری بر روی مخاطب به طور قابل ملاحظه ای بهبود پیدا می کند. خب مشتریان تمایل بسیار بیشتری برای مرور نکات در قالب ویدئو دارند تا اینکه وقت شان را پای یک متن کلاسیک و بی نهایت رسمی بگذارند. فکر می کنم شما هم این نکته را قبول داشته باشید، مگر نه؟
مطلب مرتبط: تکنیک های نوین مدیریت بحران روابط عمومی
روابط عمومی و مسئله مدیریت بحران
مدیریت بحران اصطلاحی است که در طول سال های اخیر توجه بسیار زیادی را جلب کرده است. پیش از اینکه دنیای دیجیتال از سطح یک ایده بدل به واقعیتی انکارناپذیر شود، اصلا ماجرا این مدلی نبود. معمولا کسب و کارها درک دقیقی از بحران و از طرف دیگر مدیریتش نداشتند. با این حال در طول سال های اخیر با افزایش میزان رقابت و گستردگی گزینه های دم دست مشتریان، مسئله مدیریت بحران پررنگ تر شده است.
اگر شما به فکر استفاده از ظرفیت های روابط عمومی در قالب تولید محتوا یا حتی تعاملات مبتنی بر شبکه های اجتماعی به منظور مدیریت بحران نیستید، همین حالا هم خیلی از فرصت های اثرگذاری بر روی مشتریان را از دست داده اید. این امر می تواند به نوبه خودش سختی های مسیر شما را دوچندان کند. به همین خاطر ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم تیم روابط عمومی باید درک درستی از بحران های جاری و صدالبته پیش رو داشته باشد.
بی شک شناسایی بحران های جاری کار چندان سختی نیست. با این حال وقتی شما دست به پیش بینی درباره بحران های پیش رو بزنید، کارتان کمی سخت تر می شود؛ چراکه یک کارشناس روابط عمومی لزوما اصول مدیریت یا شناسایی بحران را بلد نیست. اینجا دوباره اهمیت ارتباط نزدیک با دیگر بخش های برند مطرح می شود. بنابراین شما باید همه حواس تان را جمع کنید تا یک وقت کلاه سرتان نرود. این امر می تواند بخش های مختلف یا حتی همکاری با فریلنسرها را نیز شامل شود. پس اصلا خودتان را محدود نکنید.
یادتان باشد، اگر شما به عنوان مسئول بخش روابط عمومی نتوانید در زمینه مدیریت بحران کمکی به برندتان کنید، به مرور زمان کیفیت کاری تان زیر سوال خواهد رفت. آن وقت دیگر هیچ شانسی برای تعامل درست و حسابی با مشتریان تان نخواهید داشت. این امر به نوبه خودش از نظر مدیریت نیز شما را به چالش می کشد؛ چراکه امروزه کسی به یک کارشناس روابط عمومی که هیچ توانایی برای حل بحران ها ندارد، اعتماد نخواهد کرد.
تعامل با اینفلوئنسرها و سفیران برند
چه کسی گفته کارشناس های روابط عمومی باید همیشه سرشان در کار خودشان باشد و هیچ توجهی به فرآیندهایی مثل انتخاب سفیر برند نداشته باشند؟ خب سفیر برند در مواقع ضروری نقش ابزار اصلی برای توسعه ارتباطات و همچنین اجرای استراتژی های روابط عمومی را ایفا می کند. به همین خاطر ضروری است سطح رابطه تان با آنها را در حالت ایده آل نگه دارید.
مسئله کلیدی که ما در این بخش روی آن تاکید داریم، فرآیند انتخاب سفیران برند است. شما به عنوان کارشناس روابط عمومی می توانید ایده های خوبی برای انتخاب یک گزینه ایده آل داشته باشید. این امر به نوبه خودش ارتباطات شما در داخل سازمان را نیز تقویت می کند. پس سعی کنید همیشه در این رابطه حرفی برای گفتن داشته باشید. وگرنه یک فرصت بی نهایت طلایی برای ساده سازی کارتان در حوزه روابط عمومی را دو دستی به باد خواهید داد.
گزینه دیگری که در این میان جذابیت زیادی دارد، اینفلوئنسر مارکتینگ است. خب این استراتژی در بخش بازاریابی طرفدارهای زیادی دارد، اما اگر شما همکاری تان با تیم بازاریابی را توسعه دهید، می توانید بهره برداری روابط عمومی از این ماجرا داشته باشید.
یک اینفلوئنسر کاربلد به خوبی می تواند نوع نگاه مشتریان به برند شما را تغییر دهد. به علاوه، بیان ارزش ها و اهداف برند از زبان او اثرگذاری بیشتر خواهد داشت. پس اصلا نباید همکاری با یک اینفلوئنسر کار درست را دست کم بگیرید. این امر می تواند سرنوشت شما در بازار را به طور قابل ملاحظه ای تغییر دهد. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و با سایر تیم های شرکت برای انتخاب اینفلوئنسری مناسب وارد مذاکره شوید. شاید این امر در ابتدا سختی های زیادی داشته باشد، اما به مرور زمان توانایی تان برای اثرگذاری بر روی همکاران و اقناع آنها به طور قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت.
مطلب مرتبط: اشتباهات رایج در عرصه روابط عمومی
هوش مصنوعی و تحلیل داده ها
فعالیت های بخش روابط عمومی در طول دو دهه اخیر بیشتر از هر زمان دیگری مبتنی بر داده ها بوده است. این یعنی دیگر خبری از اتکا به تجربه یا سلیقه شخصی نیست. در عوض هر اقدام شما در قالب روابط عمومی باید توجیحات دقیق از نقطه نظر آماری و اطلاعات مربوط داشته باشد، وگرنه کلاه تان پس معرکه خواهد بود.
بی شک تا صحبت از اطلاعات و داده های گوناگون می شود، آدم ناخودآگاه ترسی در وجودش شکل می گیرد. خب سر و کار داشتن با حجم بالایی از اطلاعات اصلا کار ساده ای نیست. به همین خاطر ما در این بخش سعی کرده ایم کمی کار را برای شما ساده تر کنیم. آن هم با چاشنی هوش مصنوعی.
راستش را بخواهید، هوش مصنوعی در طول سال های اخیر تحولات بسیار زیادی را رقم زده است. از پاسخ به سوالات پیچیده گرفته تا استفاده از آن برای تحلیل انواع و اقسام داده های سنگین، همگی امتحان هایی بودند که این فناوری سربلند از آن بیرون آمده است. به همین خاطر ما در این بخش بر روی توانایی هوش مصنوعی حساب ویژه ای باز کرده ایم.
هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار کلیدی نقش مهمی در تحول عرصه روابط عمومی داشته است. امروزه اغلب ربات های چت در سایت ها به این فناوری مجهز شده اند. این یعنی شما برای صحبت با بخش خدمات جانبی یا حتی روابط عمومی یک شرکت دیگر نیازی به معطل ماندن در صف های طولانی ندارید.
راستش را بخواهید، گاهی اوقات خود مشتریان نیز ترجیح می دهند با هوش مصنوعی تعامل داشته باشند؛ چراکه از این طریق جواب تمام سوالات شان را در سریع ترین زمان ممکن گرفته و دیگر لازم نیست کلی معطل بمانند.
اگر شما تا الان از هوش مصنوعی برای بهبود کارتان استفاده نکرده اید، تا همینجا هم کلی از فرصت های تان را دودستی تقدیم رقبا کرده اید. پس بد نیست همین امروز دست به کار شده و اوضاع را به سود خودتان تغییر دهید. این امر می تواند به شما در زمینه بهبود وضعیت اثرگذاری بر روی مخاطب هدف کمک قابل ملاحظه ای نماید.
یادتان باشد، در دنیای کسب و کار استفاده از هوش مصنوعی نه از سر تفریح، بلکه به منظور ساده سازی کارهاست. خب شما با استفاده از این فناوری هم پول کمتری برای روابط عمومی خرج می کنید، هم سطح رضایت بالاتری را تجربه خواهید کرد. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و اوضاع را به سوی کسب و کارتان تغییر دهید.
خبر خوب اینکه استفاده از هوش مصنوعی در بخش روابط عمومی و به طور کلی هر بخشی نیاز به دانش خاصی ندارد. بنابراین شما می توانید بدون هیچ مشکلی وارد این حوزه شده و مهارت تان را به رخ دیگران بکشید. شاید تنها نکته کلیدی در این میان در اختیار داشتن یک تصویر روشن از ذهنیت تان نسبت به کاری است که می خواهید هوش مصنوعی در آن به شما کمک کند. این امر می تواند چشم انداز درستی پیش روی شما قرار داده و کارتان را نیز ساده تر نماید.
سخن پایانی
حوزه روابط عمومی در طول دو دهه اخیر تحولات بسیار زیادی را پشت سر گذاشته است. با این حال هنوز هم فرصت های بسیار زیادی برای نقش آفرینی افراد تازه وارد در این عرصه وجود دارد. نکته کلیدی در این میان آگاهی دقیق از تغییرات مورد بحث است. ما در این مقاله سعی کردیم چشم انداز درستی درباره تغییرات موردنظر در اختیار شما قرار دهیم. حالا شما آمادگی لازم برای شروع به کار در عرصه روابط عمومی با درک از تحولات این حوزه را دارید.
مطلب مرتبط: آشنایی با نسخه مدرن روابط عمومی در دنیای کسب و کار
یادتان باشد، روابط عمومی مثل هر بخش دیگری از زندگی مدرن همچنان به تغییر و تحول ادامه خواهد داد. پس اصلا نباید خودتان را در یک نقطه متوقف کرده و دیگر سراغ هیچ چیز را نگیرید. این امر می تواند برای شما دردسرهای زیادی به همراه داشته و حتی کارتان را نیز مختل کند. خب تغییرات نوآورانه امروزه بالاخره بعد از مدتی قدیمی می شود. حالا اگر شما اصلا حواس تان به تغییرات بعدی نباشد، کلاه تان پس معرکه خواهد بود.
من و همکارانم در روزنامه فرصت امروز امیدواریم نکات مورد بحث در این مقاله به کار شما آمده باشد. اگر درباره تغییرات عرصه روابط عمومی سوال دیگری برای تان پیش آمد، ما همیشه آماده کمک به شما هستیم.
منابع: