پاسخ به اعتراض افغانستان درباره توافق ایران و ترکیه

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی به اعتراض افغانستان در زمینه توافق ایران و ترکیه برای ثبت  «مثنوی معنوی» در یونسکو پاسخ داد.

به گزارش ایسنا، چند روز قبل کشور افغانستان به توافق ایران و ترکیه مبنی بر ثبت مثنوی مولانا به‌عنوان میراث مشترک فرهنگی این دو کشور در یونسکو اعتراض کرد، حتی تجمع‌های اعتراضی از سوی مردم کابل در این زمینه برگزار شد و نصیر احمد اندیشه، سرپرست و معاون اداری و مالی وزارت امور خارجه افغانستان در دیدار با پتریشیا مک فلپس، نماینده یونسکو در افغانستان، با ابراز نگرانی از تصمیم دولت‌های ایران و ترکیه گفت:  «هرگاه قرار باشد این اثر شناخته‌شده ادبی و شاهکار عرفانی مولوی ثبت میراث جهانی یونسکو شود، واقعیت تاریخی زادگاه خداوندگار بلخ نباید نادیده گرفته شود و پیوند مولانای بزرگ با افغانستان نباید فراموش شود.»

فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، درباره‌ این اظهار نگرانی‌ها به ایسنا توضیح داد: مکان تولد مولوی و ثبت کتاب مثنوی معنوی، هر کدام دو چیز متفاوتند. برای مثال، اگر کشور تاجیکستان یک نسخه از  «فیه‌مافیه» یا  «مجالس سبعه» را داشته باشد و هیچ کشور دیگری این نسخه را نداشته باشد به تنهایی می‌تواند آن را ثبت کند. حتی اگر نسخه مثنوی را در اختیار داشت، از حضور این کشور نیز برای مشارکت در تهیه پرونده استقبال می‌کردیم.

او با تاکید بر اینکه اگر کشور افغانستان به دلیل تعلق به مولوی، نسخه‌ای از مثنوی دارد که می‌تواند از نظر قدمت، کامل و نفیس بودن با نسخه قونیه و نسخه‌های ایران با یکدیگر در قالب یک پرونده باشند، از حضور افغانستان نیز استقبال می‌شود، افزود: این خواسته ماست. هر قدر پرونده مثنوی گسترده‌تر باشد عظمت مولوی و آثار او را نشان می‌دهد که محصور به یک کشور نیست و به کل جهان تعلق دارد.

موضوع کاملا تکنیکی است. اگر آنها نسخه‌ای از مثنوی داشته باشند، طبیعتا ما استقبال می‌کنیم. نظری اظهار کرد: با توجه به مدیریت ایران در این پرونده، دبیرخانه حافظه جهانی در کتابخانه ملی سعی می‌کند در روزهای کاری آینده، در تماس با مسئولان افغانستانی وضعیت آنها در این زمینه را بررسی کند.

او با اشاره به برنامه‌ یونسکو با نام  «همراهی با گرامیداشت مفاخر»، اظهار کرد: کشورها پیشنهاد کردند برای مفاخر خود گرامیداشتی در مقر یونسکو برگزار کنند که در سال 2007 میلادی ایران، ترکیه و افغانستان گرامیداشتی برای مولوی برگزار کردند.

وی افزود: آنجا مسئله شخصیت مولوی بود، اینجا مسئله‌ مثنوی است؛ اما به هر حال مثنوی جدا از شخصیت مولوی نیست. با این وجود مسئله کاملا تکنیکی و فنی است و باید کتاب و اسناد کامل در این زمینه ارائه شود، اگر موارد مورد نظر ناقص باشد شانس ثبت را کمتر می‌کند.

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی درباره‌ عکس‌العمل یونسکو در این شرایط نیز اظهار کرد: یونسکو معمولا به کشورهای معترض در این موارد پیشنهاد می‌دهد، به افغانستان نیز برای ارائه‌ نسخه خود پیشنهاد دهند.

یونسکو در هیچ زمانی تحکم‌آمیز برخورد نمی‌کند و یک دستورالعمل دارد تا آنها نیز مشارکت کنند. به ایران نیز این پیشنهاد را می‌دهد. حتی اگر یونسکو پیشنهاد ندهد، ما با افغانستان وارد مذاکره می‌شویم و علاقه‌مندیم نشان دهیم مثنوی و دایره فرهنگی و نفوذ آن چقدر گسترده است و محدود به ایران و ترکیه نیست. این خواست ماست، چون مثنوی و مولوی متعلق به کل جهان است.

نظری درباره اقداماتی که ایران و ترکیه تاکنون برای تهیه و ثبت این پرونده انجام داده‌اند، گفت: ما نسخه اولیه را تهیه کرده‌ایم. افغانستان نیز در صورت تمایل باید نسخه‌های خود را ارائه دهد تا پرونده را به یونسکو ارائه دهیم.