له شدن گوجه‌ فرنگی‌جنوب لابه‌لای کشمکش‌ها

بهمن‌ماه گذشته همراه با گرمای زودهنگام در استان‌های جنوبی کشور، محصول گوجه‌فرنگی کشاورزان این مناطق نیز زودتر از موعد رسید. این زودهنگامی با کاهش بسیار قیمت این محصول نیز همزمان شد و باغداران هرمزگانی محصول گوجه‌فرنگی خود را به قیمت 100 تومان و حتی کمتر به دلالان و واسطه‌های فرصت‌طلب می‌فروختند. برخی از کشاورزان و تشکل‌های کشاورزی این استان تصمیم گرفتند با کمک مسئولان، مشکل گوجه‌کاران را برطرف کنند. بر همین اساس مسئولان نظام صنفی کشاورزی هرمزگان، رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان و نماینده میناب و رودان در مجلس، با هماهنگی قبلی، در تاریخ 30 بهمن 93 نشستی با محمدباقر نوبخت، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و معاون رییس‌جمهور برگزار کردند.

دستور معاون رییس‌جمهوری برای خرید تضمینی

به گفته فرحناز علوی، رییس نظام صنفی کشاورزی استان هرمزگان، در این نشست معاون رییس‌جمهوری پس از شنیدن مشکلات کشاورزان هرمزگانی، دستور اکید به حل مشکل گوجه‌کاران داد. در این جلسه قرار شد 60 هزار تن گوجه باغداران هرمزگانی به‌صورت یارانه‌ای و به قیمت هر کیلوگرم 300 تومان از کشاورزان خریداری شود و در صنایع تبدیلی و رب‌سازی مورد استفاده قرار گیرد.

علوی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، می‌افزاید: این خواسته و پیشنهاد ما بود که گوجه‌فرنگی خریداری شده با کمک صنایع تبدیلی و کارخانه‌های رب‌سازی، فرآوری و سپس وارد بازار مصرف داخلی یا صادراتی شود. این دستور اکید معاون رییس‌جمهوری صورتجلسه و برای اجرا به وزارت جهاد کشاورزی ارائه شد. فردای همان روز (یکم اسفند‌ماه) کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به استان آمدند و باغ‌ها را بازدید و همان روز دستور خرید صادر کردند.

15 میلیارد تومان برای گوجه‌فرنگی

علی رئوفی، نایب رییس نظام صنفی کشاورزی هرمزگان نیز با تایید سخنان علوی، به «فرصت امروز» می‌گوید: در جلسه‌ای که با دکتر نوبخت داشتیم، مقرر کردند مبلغ 15 میلیارد تومان یارانه حمل گوجه فرنگی به وزارت جهاد کشاورزی پرداخت شود. وی می‌افزاید: سازمان تعاون روستایی به‌عنوان نماینده وزارت جهاد کشاورزی مامور خرید گوجه کشاورزان هرمزگانی با قیمت هر کیلوگرم 300 تومان شد. تجربه چند سال اخیر نشان داده که هرگاه دولت در محصولی وارد شده و اقدام به خرید تضمینی کرده‌، نتیجه مثبتی برای کشاورزان در بر نداشته است. از پرداخت‌های دیرهنگام و مطالبات معوق کشاورزان گرفته تا وارد کردن محصول خریداری شده به بازار و به‌هم ریختگی بازار داخل و پیامدهایی که در نهایت گریبان تولیدکننده و مصرف‌کننده را می‌گیرد و سودهای سرشار نصیب دلالان و واسطه‌ها می‌کند. رئوفی در این خصوص اظهار می‌کند: این سیاست حمایتی خوب دولت از کشاورزان با ناپختگی و مدیریت نادرست مسئولان سازمان تعاون روستایی هدر رفت و چیزی جز ضرر و زیان عاید کشاورزان نشد. به قول ما جنوبی‌ها «چشم را سرمه نکرده کور کردند». این پول آن‌‌گونه که دولت محاسبه کرده بود، زخمی از کشاورزان را درمان نکرد و به کارشان نیامد.

فقط کارخانه‌های دولتی!

وی ادامه می‌دهد: سازمان تعاون روستایی به جای اینکه برای خرید گوجه کشاورزان با چند کارخانه رب‌سازی قرارداد ببندد، تنها با یک کارخانه در اصفهان و یک کارخانه در شیراز قرارداد بست. این کارخانه‌ها مربوط به سازمان تعاون روستایی هستند و کارخانه‌های بخش‌خصوصی را وارد این خریدها نکردند. حجم گسترده محصول، صف طولانی کامیون‌ها و ظرفیت کم کارخانه‌ها که متناسب با محصولات خریداری شده نبود، باعث شد تا بخشی از محصول گوجه‌فرنگی جلوی در کارخانه بگندد و ضایع شود. ناصر حیدری‌پوری، رییس سازمان تعاون روستایی استان هرمزگان، در پاسخ به این گفته‌ها به «فرصت امروز»، می‌گوید: در نشست دکتر نوبخت، وی عدد و مبلغی اعلام نکرد. گفت تا زمانی که بازار به تعادل قیمتی برسد، خرید تضمینی انجام شود. دولت نیز متعهد شد یارانه حمل 200 تومانی هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی را بپردازد.

کارخانه‌های خصوصی زیر بار نرفتند

وی در پاسخ به این پرسش که چرا سازمان تعاون روستایی تنها با یکی، دو کارخانه دولتی قرارداد خرید بسته و از کارخانه‌های بخش‌خصوصی کمک نگرفته، اظهار می‌کند: هیچ کارخانه‌ای حاضر نشد گوجه 300 تومانی بخرد و زیر بار این خریدها نرفتند. بر همین اساس وزیر جهاد کشاورزی دو کارخانه آیدای اصفهان و دشت نشاط مرودشت (شیراز) را مکلف کردند که خرید انجام دهند. رئوفی، نایب رییس نظام صنفی کشاورزی هرمزگان اما در پاسخ به این گفته حیدری‌پوری، تصریح می‌کند: اگر چنین است که ایشان می‌گوید و کارخانه‌ها زیر بار خرید نرفتند چرا به وزارتخانه و مسئولان مربوط اعلام نکردند؟ چرا از تشکل‌های مربوط که با کمک نماینده میناب، چنین هماهنگی را انجام دادند، استمداد نگرفتند؟ آیا اسناد و مدارکی مبنی بر مذاکره با کارخانه‌هایی که حاضر به خرید نشدند، برای ارائه دارند؟ اینها مسائلی است که مسئولان سازمان تعاون روستایی باید پاسخگو باشند و به کشاورزانی که حاصل دسترنج‌شان به باد رفت، جواب دهند.

بخش خصوصی را دور زدند

علوی، رییس نظام صنفی کشاورزی نیز در تایید سخنان رئوفی می‌گوید: از جایی که صنوف و تشکل‌ها در امور مالی وارد نمی‌شوند، مبلغ اختصاص داده شده از سوی سازمان مدیریت به حساب سازمان تعاون روستایی برای خرید تضمینی گوجه‌فرنگی باغداران هرمزگانی، واریز شد. از آن پس مسئولان سازمان ما (نظام صنفی کشاورزی) را کنار زدند و خودشان مدیریت کردند. ما نیز برای حفظ منافع کشاورزان مخالفتی نکردیم اما مدیریت نادرست آنها اکنون به مشکلات کشاورزان هرمزگانی افزوده است. وی ادامه می‌دهد: در حالی که ظرفیت کارخانه رب آیدای اصفهان به 40 کامیون می‌رسد، آقایان 400 کامیون بار گوجه‌فرنگی به این کارخانه فرستادند و کامیونداران را نیز سرگردان کردند. مسائل زیست‌محیطی و مشکلات دیگری نیز در منطقه به وجود آوردند. این مسائل باعث شد تا کار خرید به مدت 15 تا 20 روز متوقف شود و در اوج زمان برداشت، بازهم گوجه‌ها روی دست کشاورزان ماند. البته در این میان عده‌ای هم سودهای 18 میلیونی از هر کامیون گوجه‌فرنگی بردند و بازهم کشاورزان متضرر شدند اما هنوز بابت خرید تضمینی نیز پولی دریافت نکرده‌اند.