قسمت سوم: توسعه محصول، راهی برای ماندن در بازار خودرو / زنجیره تامین و فرصت‌ های سرمایه‌ گذاری

دومین استراتژی مهم شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا برای غلبه بر بحران تقاضا در سال‌های آتی عبارت است از ایجاد تغییرات عمده در ساختار محصول. خودرو محصولی است پیچیده که از دو بخش مهم پلتفرم و مدل ترکیب شده است. حدود 50 تا 60 درصد قیمت تمام شده یک خودرو به هزینه پلتفرم مربوط می‌شود. در یک کلام ساده، پلتفرم به مجموعه‌ای از ماژول‌ها و قطعات یک خودرو اطلاق می‌شود که دیده نمی‌شوند. اجزای Power Train شامل موتور، گیربکس، اکسل‌ها و نیز سایر اقلام نظیر سیستم تعلیق و همچنین ساختاری که این ماژول‌ها را به یکدیگر مرتبط می‌سازد از جمله مهم‌ترین بخش‌های یک پلتفرم هستند. 

پلتفرم‌ها دارای تاریخ مصرف مشخصی هستند. تاریخ مصرف آنها به سرعت تغییر در سلیقه مشتریان و بازار بستگی دارد. در کشورهای اروپایی دارای عمر مصرفی به‌میزان حدود 15 سال و در کشورهای آسیای جنوب شرقی عمری به‌مراتب کوتاه‌تر و در حدود 8 تا 10 سال است. شاید High Tec بودن این اجزا در سیستم‌های اروپایی و وفاداری بیشتر مشتریان به برندهای اروپایی دلیل اصلی عمر بیشتر این پلتفرم‌ها باشد اما هر چه هست به‌دلیل هزینه زیاد تولید مکرر پلتفرم، امکان کاهش قیمت تمام شده خودرو بیش از آنکه در عصر تولید انبوه اتفاق افتاد تاکنون میسر نشده است.

از طرفی ابعاد و ویژگی‌های یک پلتفرم به نحوی است که امکان استفاده همه کلاس‌های خودرویی از یک پلتفرم وجود ندارد و همین امر باعث می‌شود میزان سرمایه‌گذاری خودروسازان برای تولید پلتفرم‌های مختلف افزایش یابد، چرا که برای تولید هر کلاس خودرویی لازم است که از پلتفرم اختصاصی آن كلاس استفاده شود. شاید همین امر باعث شده در سال‌های اخیر شركت‌های بزرگ به تولید پلتفرم‌های مشترك روی آورند. به‌طوری‌كه بسیاری از خودروهای همكلاس اما با برندهای متفاوت، ممكن است از یك پلتفرم مشترك استفاده كنند.

همچنین از آنجایی که مدل و نحوه طراحی بدنه و تریم یک خودرو بیش از اجزای پلتفرم برای مشتری اهمیت دارد، بنابراین هر گونه تغییر در پلتفرم در جهت کاهش قیمت تمام شده خودرو به شرط آنکه مدلینگ را از ذایقه مشتریان دور نسازد قطعا می‌تواند به فروش بیشتر محصول کمک کند.

بر این اساس شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا مدتهاست روی تولید ساختار جدیدی تحقیق می‌کنند که نحوه تولید و شکل‌گیری پلتفرم را متحول می‌سازد. آنها به این نتیجه رسیده‌اند که اگر در ساختار پلتفرم به نحوی تغییر ایجاد کنند که امکان استفاده از یک پلتفرم برای تولید همه کلاس‌های خودرویی فراهم شود، آنگاه تغییر محسوسی در قیمت تمام شده خودرو ایجاد خواهد شد، چرا که مقدار سرمایه‌گذاری برای تولید یک پلتفرم روی تعداد بیشتری خودرو سرشکن خواهد شد و تاثیر قیمت پلتفرم در قیمت تمام شده محصول کاهش خواهد یافت.

به علاوه اگر بتوان یک پلتفرم را به نحوی طراحی کرد که Flexibility یا انعطاف‌پذیری آن درحدی باشد که بدون نیاز به حذف آن از چرخه مصرف، بتوان آن را روی مدل‌های مختلفی از محصول که نیاز است متناسب با تغییر سلیقه مشتریان تغییر یابد استفاده کرد، در آن صورت میزان سرمایه‌گذاری برای تولید پلتفرم بازهم کاهش خواهد یافت.

مهندسان طراحی در این شرکت‌ها می‌گویند تا سال 2025 از نوعی پلتفرم رونمایی خواهند كرد که به‌صورت مشترک برای استفاده در همه کلاس‌های خودرویی قابل استفاده خواهد بود. ضمن آنکه پیش‌بینی می‌کنند عمر مصرف این پلتفرم‌ها به‌دلیل خاصیت تغییر‌پذیر بودن آن به بیش از 20 سال خواهد رسید. نام این ساختارهای جدید، «مگاپلتفرم» است.

مگاپلتفرم‌ها این امکان را به شرکت‌های بزرگ خودروسازی می‌دهند که حدود 30 تا 40 درصد قیمت تمام شده خودرو را کاهش دهند. این کاهش قیمت به صنایع خودروسازی کمک می‌کند تا بهتر بتوانند برای جذب مشتریان بیشتر در سرتاسر دنیا برنامه‌ریزی کنند. این تكنولوژی جدید در راستای استراتژی توسعه محصول شركت‌های بزرگ خودروسازی محسوب می‌شود. قطعا این ساختار جدید تغییراتی را در زنجیره تامین قطعات به‌دنبال خواهد داشت. بنابراین هلدینگ‌های بزرگ قطعه‌سازی از هم اكنون به‌دنبال آن هستند كه شرایط تولید و نحوه سرمایه‌گذاری خود را با این تكنولوژی جدید هماهنگ کنند.

* کارشناس صنعت خودرو