چندروز پیش تلفن همراهم زنگ خورد و وقتی جواب دادم، یک خانم خوشصدا به من سلام کرد. آنقدر صدایش جذاب و دلنشین بود که بدم نیامد مکالمهمان ادامه پیدا کند. بعد از معارفه عادی رفت سراغ اصل مطلب و گفت «شما از آب لولهکشی شهری برای نوشیدن استفاده میکنید؟» این جمله را آنچنان محکم گفت که احساس کردم کار اشتباهی انجام میدهم. با ترس، جواب بله را به خانم دادم. بعد خانم بازاریاب آنچنان از مضرات آب لولهکشی برایم گفت که احساس کردم یک متخصص شیمی مقابلم قرار دارد. بعد از کلی حرفهای تلخ درباره آب لولهکشی که باعث شد خودم را درگیر انواع و اقسام بیماریها ببینم، به یکباره گفت: «اصلا نگران نباشید، راهحل دست ماست. فقط کافیست دستگاه آب تصفیه کن... بخرید.»
خانم خوشصدا در ادامه گفت: دستگاه تصفیه این شرکت آب را یونیزه کرده یعنی آنتیاکسیدان بالایی گرفته و حجم مولکولی را زیاد کرده و نسبت اکسیژن به هیدروژن را بالا میبرد. آب تصفیهشده توسط این دستگاه روی بیمارهای دیابت، گوارشی، اماس، قلبی و عروقی تاثیرگذار است. این دستگاه دارای فیلترهایی است که کلسیم و منیزیم به آب اضافه میکند.
گذشته از این، دستگاه مذکور شش نوع آب (برای مصرف آرایشی، پختوپز و شستوشو) تولید میکند. بعد این خانم با لحن محکمی ادعا کرد به خاطر اینکه این دستگاه باعث طولعمر 80ساله میشود، محبوب ژاپنیهاست و چون زنگ خطر کاهش عمر ایرانیان به خاطر مصرف آب به صدا درآمده، ما این محصول را برای آنها به ارمغان آوردهایم!
بعد از این گفتوگوی کوتاه تازه فهمیدم چه خطری من را تهدید میکند و با این فکر به شرکت دیگری زنگ زدم و از دستگاه آنها سوال کردم.
اینبار مسئول فروش گفت: «دستگاه این شرکت با فیلتر استفاده شده 13 نوع ماده معدنی به آب اضافه میکند. این دستگاه آب را قلیایی کرده و در نتیجه آب سبک شده و مصرف آن در طول روز بیشتر میشود، بنابراین برای بسیاری از بیماریها مفید است.»
در جریان تحقیقات گستردهام متوجه شدم که اگر فیلتر این دستگاهها به موقع عوض نشود، خطرات زیادی را برای مصرفکننده ایجاد میکند که بعضا از بیماریهای اماس و... هولناکتر است. در اکثر آگهیهای تبلیغاتی تلویزیونی این شرکتها بازیگر شیر آب را برای نوشیدن باز میکند و آبی گلآلود و کثیف از آن خارج میشود. بعد با ناراحتی سراغ دستگاه آبتصفیهکن مثلا اصغری میرود و آبی شفاف و سالم را به لیوان ریخته و میخورد. نکته جالب اینکه این قضیه در اکثر آگهیهای تبلیغاتی تکرار میشود و این موضوع به شگردی برای این دسته از تولیدکنندگان تبدیل شده است.
در اکثر این آگهیها آب آشامیدنی شبکه لولهکشی را با الکترودهای تجاری (آهن – آلومینیوم) الکترولیز میکنند که بر اثر آزادسازی یونهای آلومینیوم و آهن آبی کدر و سیاه تولید میشود و بیننده به اشتباه شاهد ناخالصیهای آب است، در حالی که این رسوبات ناشی از واکنش یونهای آزاد شده از الکترودها با آب مورد آزمایش است. برای درک این مسئله و آگاهی از سلامت آب فقط کافی است به کتاب علوم دوران ابتدایی مراجعه کنید.
این فروشندگان همچنین دایما از کلر زده شده به آب گله میکنند و میگویند املاح مختلفی که در کلر وجود دارد، باعث ناسالم شدن آب میشود و دستگاه پیشنهادی آنها میتواند به طور معجزهآسایی این مشکل را رفع کند. این در حالی است که مسئولان همیشه عنوان میکنند مناطق و شهرهایی مانند تهران که آب آنها، تحتپوشش شرکت آب و فاضلاب است نیازی به دستگاه تصفیه آب ندارند. تماسهای زیادی هم از طرف شهروندان برای تایید این دستگاهها توسط وزارت بهداشت صورت میگیرد، ولی تاکنون برای صدور پروانه بهداشتی این دستگاهها، از وزارت بهداشت درخواستی نشده و مجوزی هم صادر نشده است.
خلاصه اینجا هرکس ساز خودش را میزند؛ وزارت بهداشت میگوید دستگاههای تصفیه آب مورد تاییدش نیست و شرکتهای تولیدکننده ادعا میکنند محصولات آنها برای سلامتی لازم است. در این میان مسئلهای که بد نیست مورد توجه بازاریابان و تولیدکنندگان این حوزه قرار بگیرد، این است که تکنیک بزرگنمایی در تبلیغات در این مورد خاص جواب نمیدهد و کمی شفافسازی و برشمردن مزایا و معایب این دسته از محصولات و در یک کلام صادق بودن با مشتری میتواند به عنوان وجهتمایز این کسبوکارها و کلید موفقیت آنها تلقی شود. تحریک احساسات مصرفکننده شاید در کوتاهمدت به فروش بیشتر منجر شود، اما در بلندمدت نه تنها جواب مثبت نمیدهد، بلکه عواقب سوئی هم برای کسبوکار دارد.
اگر تصویری که از وضعیت آب لولهکشی توسط این بازاریابان ارائه میشود، فقط کمی به واقعیت نزدیک شود، دامنه مشتریان این کسبوکارها از مشتریان زودباور و از همهجا بیخبر، به مشتریان آگاهتر و خواهان زندگی سالمتر گسترش پیدا میکند.