ارتقای شغلی: واکاوی چالش ها و راهکار

همه مردم در طول روز سخت مشغول کار هستند تا در نهایت زندگی خوبی برای خودشان دست و پا کنند. در این میان انگیزه دیگری هم نقش آفرینی می کند که معمولا کمتر مورد توجه قرار می گیرد. خب هیچ کارمندی دوست ندارد بعد از ماه ها یا حتی سال ها تلاش دست آخر در همان موقعیت سازمانی قبلی درجا بزند. درست به همین خاطر ارتقای شغلی از جمله مهمترین نکات برای موفقیت سازمانی محسوب می شود. 

وقتی مدیران ارشد ارتقای سازمانی و شغلی را فاکتور می گیرند، در واقع انگیزه کارمندان برای سعی و تلاش بیشتر کاملا از بین می رود. این در حالی است که سازمان های پویا معمولا معیارهای استاندارد و روشنی درباره ارتقای شغلی دارند. دقیقا به همین خاطر تمام نیروی کار حرفه ای در سراسر دنیا عاشق همکاری با چنین برندهایی هستند. 

بی شک هیچ کسی و کاری نمی تواند کاملا ارتقای شغلی را مورد بی توجهی قرار دهد. با این حال توجه ناکافی به این حوزه نیز درست مثل همیشه دردسرساز خواهد شد. ما در این مقاله قصد نداریم درباره اصول ارتقای شغلی در حوزه مدیریت نیروی انسانی با شما حرف بزنیم. در عوض تمرکزمان بر روی اشتباهاتی است که مدیران و کارآفرینان به راحتی آب خوردن مرتکب می شوند. 

همانطور که در یک مسابقه فوتبال وقتی جلوی اشتباهات فاحش گرفته شود، نتیجه بهتری به دست خواهد آمد، اینجا هم پرهیز از برخی اشتباهات نتیجه بهتری تحویل تان خواهد داد. پس با ما همراه باشید تا علاوه بر بررسی برخی از چالش های ارتقای شغلی، راهکارهای کلیدی این حوزه را نیز به اتفاق یکدیگر مرور کنیم. خب اگر آماده یک سفر هیجان انگیز در دل استراتژی ارتقای شغلی هستید، کم کم کوله پشتی تان را آماده کنید. 

چالش های رایج در ارتقای شغلی

هر کاری در این دنیا با چالش های خاص خودش رو به روست. شاید این ادعا برای کسانی که موتورسوار یا راننده حرفه ای هستند، خیلی عجیب به نظر برسد، اول بی شک خودِ آنها نیز وقتی اولین بار پشت فرمان نشسته اند، حسابی دست شان لرزیده یا حتی عرق سرد بر پیشانی شان نشسته است!

مطلب مرتبط: شیوه مناسب ارتقای شغلی در سازمان ها و کسب و کارها

ما در این بخش نمی خواهیم نگاه از بالا به پایین نسبت به چالش ها و اشتباهات این بخش داشته باشیم. در عوض مثل یک دوست وفادار کنارتان هستیم تا با یک جهان ناشناخته آشنا شده و از چالش های آن جان سالم به در ببرید. خب دیگر کم کم باید برویم سر اصل ماجرا.

ابهام در معیارها و فرآیند ارتقا

ابهام بخش جدایی ناپذیری از زندگی روزمره انسان هاست. یک مثال ساده در این رابطه مربوط به استفاده از زبان است. آیا تا حالا برای تان پیش آمده هیچ جوره منظورتان را در قالب کلمات درست به دیگران منتقل نکنید؟ اینطور وقت ها آدم دوست دارد سرش را به دیوار بکوبد. خب هرچه باشد، شما نمی توانید به این سادگی ایده های ذهنی را در قالب زبان بیان کنید. 

نکته اصلی این بخش در واقع بر مدار همین ابهام جریان دارد. شما تا فنی به عنوان یک کارآفرین یا مسئول ارتقای شغلی معیارهای درستی برای این کار انتخاب نکرده و به طور عمومی به تمام اعضای شرکت اعلام نکنید، کارتان لنگ خواهد زد. حتما می پرسید چطوری؟ خب اجازه دهید کمی دقیق تر بحث را پیش ببریم.

•    عدم شفافیت: ابهام در سیاست ها و رویه ‎های ارتقای شغلی، مانند عدم شرح فرآیند برای هر موقعیت شغلی و یا عدم شفافیت در معیارهای ارزیابی عملکرد معمولا منجر به سردرگمی و نارضایتی کارکنان خواهد شد. خب آنها که گوی جادویی برای خواندن ذهن شما ندارند. درست به همین خاطر بد نیست کمی بیشتر به فکر اطلاع رسانی درست باشید. اینطوری خودتان هم از شر اتهام هایی مثل پارتی بازی در امان خواهید بود.

•    فقدان شاخص های مشخص: بی توجهی به شاخص های قابل اندازه گیری برای ارزیابی عملکرد همیشه دردسرساز خواهد شد. در این میان بسیاری از کارمندانی که دست شان از ارتقای شغلی کوتاه مانده، دائما اعتراض هایی را مطرح خواهند کرد. این در حالی است که شما بدون رعایت نکات مربوط به طراحی معیارها همیشه مشکل خواهید داشت. فرقی ندارد معیار مد نظر شما دقیقا چیست. نکته کلیدی در اینجا بیان دقیق و شفاف آنهاست. اینطوری مخاطب تان درک درستی از آنها پیدا کرده و براساس آن عملکرد سازمانی اش را تنظیم خواهد کرد. 

•    عدم اطلاع رسانی دقیق: عدم اطلاع رسانی شفاف به کارکنان درخصوص مسیرهای ارتقای شغلی موجود در سازمان و الزامات هر مسیر می تواند فرصت های پیشرفت را برای کارکنان پنهان کند. آن وقت شما در کانون اتهامات قرار خواهید گرفت. اگر دوست ندارید دائما در معرض چنین مشکلاتی باشید، بد نیست یک بار برای همیشه کانال های رسمی اطلاع رسانی تان را مشخص سازید. اینطوری هم خودتان و هم کارکنان خیال شان راحت خواهد شد. 

اجازه دهید در این رابطه از یک مثال استفاده کنیم. در یک شرکت بزرگ، سیاست های ارتقای شغلی به طور واضح تدوین می شود و این موضوع باعث آگاهی دقیق تمام کارمندان می شود. مثال واضح در این رابطه گوگل است. اگر دقت کرده باشید تمام مهندس های فعال در گوگل سال به سال ارتقای شغلی پیدا می کنند. این امر به خوبی بیانگر مسیر روشن در چنین شرکت هایی است.

نقطه مقابل مثال بالا درباره برندهای تازه تاسیس به چشم می خورد. در چنین سازمان هایی معمولا مبری از فرآیند روشن نیست. این ابهام، منجر به نارضایتی و بی انگیزگی کارکنان شده و آنها را در تلاش برای ارتقای شغلی با چالش های بزرگی رو به رو می سازد. 

حالا که این مسئله را بررسی کردیم، باید برخی از راهکارهای کلیدی در این میان را نیز زیر ذره بین ببریم. خب دقیقا چطور می شود جلوی این مشکل حاد را گرفت؟ در این رابطه به نکات زیر توجه نمایید:

•    تدوین و ابلاغ سیاست ها و رویه های شفاف و مبتنی بر معیارهای مشخص برای ارتقای شغلی.

•    تعریف شرح شغل دقیق برای هر موقعیت شغلی و تعیین شاخص ‎های قابل اندازه ‎گیری برای ارزیابی عملکرد.

•    ارائه برنامه های آموزشی به کارکنان درخصوص معیارها و فرآیند ارتقای شغلی.

•    ایجاد سیستم بازخورد منظم و سازنده برای کمک به کارکنان در مسیر ارتقای شغلی.

تمرکز صرف بر سابقه کار

سابقه کاری همیشه برای مدیران مهم است. فرقی ندارد شما رزومه تان را چقدر هیجان انگیز و جذاب طراحی می کنید، در نهایت اگر بخش سابقه کاری چنگی به دل نزند، بی برو برگشت ته لیست استخدام یا ارتقای شغلی خواهید بود. این مسئله به ویژه هنگام انتخاب مدیران ارشد شرکت خودنمایی می کند. به طوری که خیلی از کارآفرینان اصلا به ارتقای نیروی کار کم تجربه به لایه مدیریتی یا حتی کارشناسی اعتقاد ندارند.

مطلب مرتبط: 5 راهکار برای افزایش شانس ارتقای شغلی

نکته ای که در این میان باید مد نظر داشت، میزان دقت و اعتبار برداشت بالاست. آیا واقعا صرف سابقه کاری برای افراد ایده آل خواهد بود؟ ما در این بخش کمی بیشتر این نکته را واکاوی می کنیم. 

وقتی شما صرفا روی سابقه کاری یک فرد زوم می کنید، اولین نکته ای که از دست می رود، شایستگی اش است. خب اصلا شایستگی یعنی چه؟

ما در روزنامه فرصت امروز شایستگی را در واقع ترکیب مهارت ها و توانایی یک فرد برای مدیریت اوضاع می دانیم. این یعنی نیروی کار موردنظر شما نه تنها باید مهارت های به درد بخور در حوزه تخصصی اش را داشته باشد، بلکه توانایی استفاده درست از آنها را نیز پیدا کرده باشد. این امر به شما کمک خواهد کرد تا انتخابی بهتر در زمینه ارتقای شغلی داشته باشید. 

وقتی کارشناس های شرکت فقط روی سابقه کاری تمرکز داشته باشند، دیگر جایی برای مهارت افراد باقی نخواهد ماند. این در حالی است که شما همیشه نیاز به استفاده از مهارت نیروی کار خواهید داشت. وگرنه تجربه بدون ارتقای مهارت افراد هیچ ارزشی ندارد. درست به همین خاطر ما در روزنامه فرصت امروز مهارت ها را مهمتر از سابقه افراد می دانیم. 

یادتان باشد، با دست فرمان بالا قرار نیست به طور کامل سابقه کاری را رها کنید. بی شک کسی که همین دیروز وارد دنیای کسب و کار شده گزینه خوبی برای کسب موقعیت مدیریت نیست. با این حال دیگر لازم نیست روی سابقه کاری ۱۰ یا ۲۰ سال هم گیر کنید. در عوض یک دیدگاه منعطف در داشته باشید؛ به همین سادگی.

عدم توجه به تنوع و گوناگونی

آیا تا حالا فکر کرده اید اگر تمام مدیران یا کارمندان ارشد شرکت شبیه هم باشند، چه می شود؟ شاید در اولین نگاه این ایده بی نهایت جذاب به نظر برسد، اما شما نمی توانید اینطوری در بازار دوام بیاورید؛ چراکه کارمندان تان عملا مهارت های شبیه به هم داشته و فقط در یک حوزه مشخص بی نهایت قوی خواهید شد. 

نکته بالا را که فاکتور بگیریم، برخی نکات کلیدی و مهم دیگر نیز در این میان باقی خواهد ماند. در این رابطه به این مباحث توجه کنید.

•    تبعیض و جانبداری: در برخی موارد، فرآیند ارتقای شغلی تحت تاثیر تبعیض و جانبداری قرار می گیرد و فرصت های برابر برای همه کارکنان فراهم نمی شود. این یعنی شما فقط بر روی یک مهارت خاص در کارمندان توجه کرده و عملا فرصت را از کارمندانی با مهارت های دیگر می گیرید.

•    فقدان توجه به نیاز بخش های مختلف: در یک شرکت متعادل باید نیاز همه بخش ها هنگام ارتقای شغلی در نظر گرفته شود، وگرنه کفه ترازو به سوی یکی از بخش ها سنگینی کرده و دیگر شرایط مناسبی برای تان فراهم نخواهد شد. 

زمانی نه چندان دور اغلب مدیران فکر می کردند برای تشکیل یک تیم بازاریابی خوب فقط نیاز به طراح تبلیغات دارند. انگار که سایر ویژگی های مورد نیاز در این میان به طور خودکار تامین شده و هیچ متخصص دیگری در این رابطه کمکی نخواهد کرد. با این حال به مرور زمان برندهای بزرگی مثل آمازون یا نایکی متوجه نکته ای کلیدی شدند. اینکه برای تشکیل یک تیم خوب بازاریابی باید مجموعه ای از مهارت و توانایی‎ ها در کنار هم قرار گیرد. از آن زمان تا حالا (نزدیک به سه دهه) تنوع مهارت و حتی تنوع قومی و نژادی در تیم های کاری اهمیت فوق العاده ای پیدا کرده است. درست به همین خاطر شما برای ارتقای شغلی باید این نکته را نیز مدنظر قرار دهید وگرنه تیم منسجمی نخواهید داشت.

اگر دنبال حل مشکل مورد بحث در این بخش هستید، بد نیست هرچه زودتر سری به نکات مورد بحث در ادامه بزنید:

•    تدوین معیارهایی برای ارتقای شغلی کارمندان با هر نوعی از مهارت مورد نیاز 

•    ارائه آموزش های لازم به مدیران و کارکنان درخصوص تنوع و گوناگونی

•    ایجاد سیستم های ارزیابی عادلانه و مبتنی بر شایستگی ها

مطلب مرتبط: 5 نکته ای که قبل از درخواست ارتقای شغلی باید مورد توجه قرار دهیم

عدم سرمایه گذاری در توسعه و آموزش

آموزش نیروی کار نکته ای نیست که شما به طور کاملا دلخواهانه دنبال کنید. بسیاری از کارآفرینان فکر می کنند در طول سال های اخیر دیگر همه کارمندان خود به خود آموزش های لازم را از دل اینترنت بیرون کشیده و بدل به نیروی کار کاملا حرفه ای می شوند. این در حالی است که جریان واقعی امور اصلا این طوری نیست. در عوض این شما هستید که باید برخی از آموزش های مورد نیاز را به طور دقیق تحویل مخاطب تان دهید وگرنه کلاه تان پس معرکه خواهد بود. 

اگر نیروی کار آموزش موردنیازش را از سوی منابعی به غیر از شما دریافت کند، اهمیت فعالیت شما در ساختار برند حسابی زیر سوال خواهد رفت. خب شما که نمی توانید خودتان را مدیر شرکت بدانید و کاری به سطح مهارت نیروی کار نداشته باشید.

برخی از مهمترین دلایل گرفتاری مدیران و به طور کلی کارآفرینان در دل چالش این بخش به این ترتیب است:

•    فقدان برنامه های آموزشی: عدم طراحی برنامه های آموزشی متناسب با نیازهای کارکنان و مسیرهای ارتقای شغلی که مانع از ارتقای شغلی آنها به طور ایده آل می شود.

•    عدم حمایت از توسعه فردی: عدم حمایت سازمان از توسعه فردی و کمک به کارکنان برای استفاده از دوره های آموزشی مختلف. خب هر چه باشد، کارمندان بدون حمایت های شما نه وقت و نه بودجه رشد در دوره های مختلف را دارند!

عدم توجه به انگیزه و تعهد

آیا تا حالا پیش خودتان فکر کرده اید چرا برخی از مدیران تقریبا بلافاصله پس از رسیدن به موقعیت سازمانی شان عملکرد فاجعه باری از خود برجای می گذارند؟ شاید خیلی وقت ها بهانه هایی مثل مساعد نبودن شرکت بهترین گزینه محسوب شود، اما راستش را بخواهید این دسته از مدیران اصلا آمادگی ورود به عرصه مدیریت را نداشته اند. به زبان خودمانی، آنها را به زور وارد حوزه مدیریت کرده اند. درست به همین خاطر اصلا انگیزه ای برای فعالیت در بخش مورد بحث ندارند. این مسئله درباره بسیاری از کارکنان در بخش های دیگر نیز مصداق دارد.

برخی از نکات کلیدی چه در رابطه با چالش این بخش باید نویسه پس ذهن تان باشد، به این ترتیب است:

•    ارتقای شغلی به عنوان پاداش: در برخی موارد، ارتقای شغلی صرفاً به عنوان پاداشی برای عملکرد خوب در نظر گرفته می شود و به عنوان ابزاری برای افزایش انگیزه و تعهد کارکنان مورد استفاده قرار نمی گیرد. اگر یک پاداش مطابق سلیقه کارمند موردنظر نباشد، هیچ تاثیر مثبتی بر روی راندمان سازمان نخواهد داشت، بنابراین بد نیست قبل از ارتقای سازمانی یک کارمند به فکر حوزه کاری مورد علاقه او نیز باشید. 

•    فقدان قدردانی و احترام: عدم قدردانی و احترام از کارکنان، می تواند انگیزه و تعهد آنها را برای ارتقای شغلی و تلاش بیشتر کاهش دهد. این مسئله ای است که گاهی اوقات کارمندان به طور مداوم خود را درگیرش می بینند. خب تا وقتی حس محترم بودن به یک کارمند دست ندهد، اصلا تلاشی برای ارتقای شغلی نیز در میان نخواهد بود. این در حالی است که شما باید این نکته را به عنوان پیش شرط ارتقای شغلی در نظر بگیرید وگرنه همیشه برای یافتن نیروی متخصص در شرکت با مشکل رو به رو خواهید بود. 

شرکت یوبی سافت یکی از برندهای مطرح در زمینه طراحی انواع بازی های رایانه ای است. اگر شما تجربه کار در این شرکت را داشته باشید، خیلی خوب متوجه فرآیند پویای ارتقای شغلی در آن می شوید. به طوری که لازم نیست حتی به خودتان برای تبدیل شدن به یک طراح بازی یا ایده پرداز خیلی فشار کاری سنگینی بیاورید. 

نکته کلیدی برای یوبی سافت توانایی هر کارمند در زمینه کمک به استودیو بازی سازی است. فرقی هم ندارد شما در چه بخشی از شرکت فعالیت دارید. اگر ایده تان خارج از حوزه تخصصی یا مهارت تان باشد، کارشناس ‎های شرکت کنارتان هستند تا با هم ایده تان را پیش ببرید؛ البته به شرط اینکه ایده مورد نظر ارزشش را داشته باشد. 

اگر شما هم دوست دارید مثل یوبی سافت فضایی جذاب برای ارتقای شغلی کارمندان فراهم سازید، بد نیست این نکات را پس ذهن تان داشته باشید. 

•    استفاده از ارتقای شغلی به عنوان ابزاری برای افزایش انگیزه و تعهد کارکنان.

•    ایجاد فرهنگ قدردانی و احترام به کارکنان و تشویق عملکردهای برتر.

•    ارائه برنامه های پاداش و مزایای مناسب برای کارکنانی که ارتقای شغلی پیدا می کنند.

مطلب مرتبط: زمان مناسب برای درخواست ارتقای شغلی

سخن پایانی

با وجود اهمیت ارتقای شغلی، سازمان ها در مسیر ارتقای شغلی کارکنان با چالش های متعددی رو به رو هستند. با شناسایی و واکاوی این چالش ها و ارائه راهکارهای عملی، می توان فرآیندی اثربخش و کارآمد برای ارتقای شغلی کارمندان طراحی و اجرا کرد. این امر به ارتقای تعهد و انگیزه کارکنان کمک قابل توجهی خواهد کرد.

هدف ما در این مقاله بررسی برخی از مهمترین نکات از منظر ارتقای سازمانی بود. البته ما این کار را نه به روش سنتی، بلکه از دل مرور مهمترین چالش های این حوزه پیش بردیم. شما الان آمادگی لازم برای ورود به عرصه مدیریت فرآیند ارتقای سازمانی در شرکت تان را دارید.

یادتان باشد، شما تازه اول راه هستید. پس انتظار موفقیت های سریع السیر را نداشته باشید؛ چراکه همیشه مسیر برای توسعه و پیشرفت کسب و کار وجود دارد. به علاوه، برخی از نکات و اصول ارتقای شغلی را در طول زمان درک خواهید کرد. این مطلبی است که به شما برای بهبود وضعیت تان کمک کرده و خیلی از نگرانی های تان را نیز رفع خواهد کرد. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و ماجراجویی تان را شروع کنید. 

من و همکارانم در روزنامه فرصت امروز امیدواریم نکات مورد بحث در این مقاله کمکی هرچند کوچک به شما برای آشنایی با چالش ها و راهکارهای ارتقای شغلی مناسب در شرکت کرده باشد. مثل همیشه اگر سوالی درباره مباحث مقاله داشتید، کارشناس های ما همیشه آماده کمک به برندگان هستند. پس تعارف را کنار گذاشته و با ما در ارتباط باشید. 

منابع:

https://in.indeed.com

https://www.forbes.com