روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی چیست؟

روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی یک وضعیت و به طیفی از اختلالات اشاره دارد که همگی شامل دوری از واقعیت و حقایق و گرایش به اتفاقات غیرممکن و غلط است؛ از جمله توهم و هذیان. همچنین بر توانایی فرد در تشخیص علائمی که از این بیماری دارد تأثیر می گذارد. این بیماری شدید اما قابل درمان است و بسیاری از افراد مبتلا به آن می توانند زندگی شاد و رضایت بخشی داشته باشند.

اسکیزوفرنی یک اختلال روانی و از بیماری های اعصاب و روان جدی است که در آن افراد واقعیت را به طور غیرعادی تفسیر می کنند. اسکیزوفرنی ممکن است منجر به ترکیبی از توهم، هذیان و تفکر و رفتار بسیار بی نظم شود که عملکرد روزانه را مختل کرده و می تواند ناتوان کننده باشد.

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نیاز به درمان مادام العمر دارند. درمان زودهنگام ممکن است به کنترل علائم قبل از ایجاد عوارض جدی و ممکن است به بهبود چشم انداز بلندمدت هم کمک کند.

علائم بیماری اسکیزوفرنیا چیست؟

اسکیزوفرنی شامل طیفی از مشکلات در تفکر (شناخت)، رفتار و احساسات است. علائم و نشانه ها ممکن است متفاوت باشد، اما معمولا شامل هذیان، توهم یا گفتار نامنظم است و منعکس کننده یک اختلال در توانایی عملکرد است.

علائم اسکیزوفرنیا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• توهمات: اینها باورهای نادرستی هستند که بر اساس واقعیت نیستند. به عنوان مثال، شما فکر می کنید که مورد آزار و اذیت قرار گرفته اید. حرکات یا نظرات خاصی به سمت شما می شود. توانایی یا شهرت استثنایی دارید. شخص دیگری عاشق شماست؛ یا یک فاجعه بزرگ در شرف وقوع است. هذیان در اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رخ می دهد. توهمات معمولاً شامل دیدن یا شنیدن چیزهایی هستند که وجود ندارند. با این حال، برای فرد مبتلا به اسکیزوفرنی، آنها قدرت و تأثیر کامل یک تجربه عادی را دارند. توهم می تواند در هر یک از حواس باشد، اما شنیدن صداها شایع ترین توهم است.
• تفکر آشفته (گفتار): تفکر آشفته از گفتار نامنظم استنتاج می شود. ارتباط مؤثر ممکن است مختل شود و پاسخ به سؤالات ممکن است تا حدی یا کاملاً نامرتبط باشد. به ندرت، گفتار ممکن است شامل کنار هم قرار دادن کلمات بی معنی باشد که قابل درک نیستند..
• رفتار حرکتی بسیار نامنظم یا غیرطبیعی: این مورد ممکن است به طرق مختلفی نشان داده شود؛ از حماقت کودکانه تا آشفتگی غیرقابل پیش بینی. رفتار بر روی یک هدف متمرکز نیست، بنابراین انجام وظایف دشوار است. رفتار می تواند شامل مقاومت در برابر دستورالعمل ها، وضعیت نامناسب یا عجیب و غریب، عدم پاسخ کامل یا حرکت بی فایده و بیش از حد باشد.

علائم می توانند در طول زمان، با دوره های بدتر شدن و بهبودی علائم، از نظر نوع و شدت متفاوت باشند. برخی از علائم ممکن است همیشه وجود داشته باشد. در مردان، علائم اسکیزوفرنی معمولا از اوایل تا اواسط دهه 20 شروع می شودو در مقابل در زنان، علائم معمولا در اواخر دهه 20 شروع می شود. تشخیص اسکیزوفرنی در کودکان غیرمعمول و برای افراد بالای 45 سال نادر است.

علائم بیماری اسکیزوفرنیا در نوجوانان

علائم اسکیزوفرنی در نوجوانان مشابه علائم بزرگسالان است، اما تشخیص این بیماری ممکن است دشوارتر باشد. این ممکن است تا حدی به این دلیل باشد که برخی از علائم اولیه اسکیزوفرنی در نوجوانان برای رشد معمولی در دوران نوجوانی رایج است، مانند:

• کناره گیری از دوستان و خانواده
• کاهش عملکرد در مدرسه
• مشکل خواب
• تحریک پذیری یا خلق افسرده
• کمبود انگیزه

همچنین، مصرف مواد تفریحی، مانند ماری جوانا، مت آمفتامین ها یا ال اس دی، گاهی اوقات می تواند علائم و نشانه های مشابهی ایجاد کند.

در مقایسه با علائم اسکیزوفرنی در بزرگسالان، نوجوانان ممکن است:

• کمتر دچار توهم شوند؛
• توهمات بصری بیشتری داشته باشند.

تفاوت بین اسکیزوفرنی و روان پریشی چیست؟

اسکیزوفرنی و روان پریشی دو اصطلاح مرتبط هستند، اما تفاوت های قابل توجهی نیز دارند.

روان پریشی: مجموعه ای از علائم است که شامل قطع ارتباط با واقعیت و دنیای اطراف شما می شود. روان پریشی می تواند با سایر شرایط پزشکی و اختلالات سلامت روان مانند اختلال دوقطبی رخ دهد.

اسکیزوفرنی: یک طیف از شرایط است که شامل علائم روان پریشی است.

عوامل خطر اسکیزوفرنی چیست؟

عوامل متعددی ممکن است در خطر ابتلای فرد به اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. این عوامل عبارتند از:

• ژنتیک: اسکیزوفرنی گاهی در خانواده ها دیده می شود. با این حال، صرف اینکه یکی از اعضای خانواده مبتلا به اسکیزوفرنی است، به این معنا نیست که سایر اعضای خانواده نیز به آن مبتلا خواهند شد. مطالعات نشان می دهد که بسیاری از ژن های مختلف ممکن است شانس ابتلای فرد به اسکیزوفرنی را افزایش دهند، اما هیچ ژنی به تنهایی باعث ایجاد این اختلال نمی شود.
• محیط: تحقیقات نشان می دهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و جنبه های محیطی و تجربیات زندگی فرد ممکن است در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. این عوامل محیطی که ممکن است شامل زندگی در فقر، محیط های پر استرس یا خطرناک و قرار گرفتن در معرض ویروس ها یا مشکلات تغذیه ای قبل از تولد باشد.
• ساختار و عملکرد مغز: تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است در اندازه نواحی خاص مغز و ارتباط بین نواحی مغز تفاوت داشته باشند. برخی از این تفاوت های مغزی ممکن است قبل از تولد ایجاد شود. محققان در حال کار برای درک بهتر چگونگی ارتباط ساختار و عملکرد مغز با اسکیزوفرنی هستند.

بیماری اسکیزوفرنی چگونه درمان می شود؟

درمان های کنونی اسکیزوفرنی بر کمک به افراد برای مدیریت علائم، بهبود عملکرد روزانه و دستیابی به اهداف زندگی شخصی، مانند تکمیل تحصیلات، دنبال کردن شغل و داشتن روابط رضایت بخش تمرکز دارد. روش های درمانی برای اسکیزوفرنی عبارتند از:

انواع روش درمان بیماری اسکیزوفرنیا | داروهای ضد روان پریشی

داروهای اعصاب و روان می توانند به کاهش شدت و تکرار علائم روان پریشی کمک کنند. این داروها معمولاً هر روز به صورت قرص یا مایع مصرف می شوند. برخی از داروهای ضد روان پریشی به صورت تزریقی یک یا دو بار در ماه تجویز می شوند.

اگر علائم فرد با داروهای ضد روان پریشی معمول بهبود نیافت، ممکن است کلوزاپین برای او تجویز شود. افرادی که کلوزاپین مصرف می کنند باید به طور منظم آزمایش خون انجام دهند تا عارضه جانبی بالقوه خطرناکی که در 1-2٪ از بیماران رخ می دهد بررسی شود.

افراد به روش های مختلف به داروهای ضد روان پریشی پاسخ می دهند. مهم است که هر گونه عوارض جانبی را به یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی گزارش کنید. بسیاری از افرادی که از داروهای ضد روان پریشی استفاده می کنند با شروع مصرف این داروها عوارض جانبی مانند افزایش وزن، خشکی دهان، بی قراری و خواب آلودگی را تجربه می کنند. برخی از این عوارض جانبی ممکن است با گذشت زمان از بین بروند، در حالی که برخی دیگر ممکن است باقی بمانند.

انواع روش درمان بیماری اسکیزوفرنیا | درمان های روانی اجتماعی

درمان های روانی اجتماعی به افراد کمک می کند تا راه حل هایی برای چالش های روزمره بیابند و علائم را در حین حضور در مدرسه، کار، و ایجاد روابط مدیریت کنند. این درمان ها اغلب همراه با داروهای ضد روان پریشی استفاده می شوند. برای افرادی که در درمان های روانی-اجتماعی به صورت منظم شرکت می کنند، احتمال کمتری برای عود دوباره یا بستری در بیمارستان وجود دارد.

نمونه هایی از این نوع درمان شامل انواع روان درمانی مانند درمان شناختی رفتاری، آموزش مهارت های رفتاری و مداخلات اصلاح شناختی است.

انواع روش درمان بیماری اسکیزوفرنیا | آموزش و پشتیبانی

برنامه های آموزشی می توانند به خانواده و دوستان کمک کنند تا در مورد علائم اسکیزوفرنی، گزینه های درمانی و استراتژی های کمک به عزیزان مبتلا به این بیماری بیاموزند. این برنامه ها می توانند به دوستان و خانواده کمک کنند تا پریشانی خود را مدیریت و مهارت های مقابله ای خود و توانایی آن ها را برای ارائه حمایت تقویت کنند.

انواع روش درمان بیماری اسکیزوفرنیا | مراقبت های تخصصی هماهنگ

برنامه های مراقبت ویژه هماهنگ (CSC) برنامه هایی متمرکز بر بهبودی برای افراد مبتلا به سایکوز اولین دوره، مرحله اولیه اسکیزوفرنی هستند. پزشکان، پرستاران و متخصصان با هم به عنوان یک تیم برای ارائه CSC، که شامل روان درمانی، دارو، مدیریت پرونده، حمایت از اشتغال و تحصیل، و آموزش و حمایت خانواده است، کار می کنند. تیم درمان برای تصمیم گیری در مورد درمان، با مشارکت اعضای خانواده تا حد امکان با فرد همکاری می کند.

در مقایسه با مراقبت های معمولی، CSC در کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش مشارکت در کار یا مدرسه موثرتر است.

انواع روش درمان بیماری اسکیزوفرنیا | درمان جامعه قاطعانه

درمان اجتماعی قاطعانه (ACT) به ویژه برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی که احتمال دارد چندین بار بستری شدن در بیمارستان یا بی خانمانی را تجربه کنند، طراحی شده است. ACT معمولاً توسط تیمی از پزشکان ارائه می شود که با یکدیگر برای ارائه مراقبت به بیماران در جامعه راهی پیدا کنند.

انواع روش درمان بیماری اسکیزوفرنیا | درمان سوء مصرف مواد مخدر و الکل

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولا مشکلاتی با مواد مخدر و الکل دارند. یک برنامه درمانی که شامل درمان اسکیزوفرنی و مصرف مواد باشد برای بهبودی مهم است؛ زیرا مصرف مواد مخدر می تواند در درمان اسکیزوفرنی اختلال ایجاد کند.

چه زمانی باید برای درمان اسکیزوفرنیا به پزشک مراجعه کرد؟

افراد مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب نمی دانند که مشکلات آنها ناشی از یک اختلال روانی است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. بنابراین اغلب خانواده یا دوستان باید به آن ها کمک کنند.

اگر فکر می کنید فردی که می شناسید ممکن است علائم اسکیزوفرنی را داشته باشد، در مورد نگرانی های خود با او صحبت کنید. اگرچه نمی توانید کسی را مجبور کنید که به دنبال کمک حرفه ای باشد، می توانید تشویق و حمایت کنید و به فرد مورد علاقه خود کمک کنید تا یک پزشک واجد شرایط یا متخصص سلامت روان پیدا کند.

اگر فرد بیمار مقابل شما برای خود یا دیگران خطری ایجاد می کند یا نمی تواند غذا، لباس یا سرپناه خود را فراهم کند، ممکن است لازم باشد برای کمک با اورژانس تماس بگیرید. در برخی موارد ممکن است نیاز به بستری شدن اورژانسی باشد.