وقتی دنیای واقعی، مجازی می‌شود

واقعیت مجازی، فناوری تقریبا جدیدی است که این روز‌ها به صدر اخبار دنیای تکنولوژی تبدیل شده است و شرکت‌های فعال در این زمینه سعی در بهبود و پیشرفت هرچه بیشتر آن دارند. واقعیت مجازی یاvirtualreality با تصویر و صدای فراگیر محدودیت‌های مانیتور‌ها و دستگاه‌های ورودی نظیر ماوس را تا حد زیادی از بین می‌برد و همان‌طور که از نام آن پیداست، کاربر را در دنیایی می‌برد که عملا وجود خارجی در آن مکان ندارد. این فناوری درحال حاضر بیشتر از طریق هدست‌های مخصوص ارائه می‌شود که با استفاده از حرکات سر و چشم می‌توان پا به دنیای واقعیت مجازی گذاشت. این دستگاه‌ها که مانند عینک مقابل چشم کاربران قرار می‌گیرد تصاویری سه‌بعدی را به ارمغان می‌آورد و با بلندگوهای تعبیه شده در آن صدای فراگیر را تنها برای کاربر ارائه می‌دهد.

این هدست‌ها تصاویر 360‌درجه‌ای را از جلوی چشم کاربران عبور می‌دهند که با حرکت بدن و چرخش سر، زوایای دید آن تغییر می‌کند و می‌تواند بیش از هرچیز، دنیای بازی‌های رایانه‌ای را تحت‌تاثیر قرار دهد. علاوه بر این با‌توجه به اینکه امکان پخش تصاویر پانوراما در این دستگاه‌ها میسر است با استقبال زیادی از دوستداران گردشگری و صنعت توریسم مواجه شده است چون می‌توانند با اشتراک‌گذاری تصاویر محلی که در آن قرار دارند، حال و هوای خود را با دیگر کاربران به اشتراک بگذارند.

هدست‌های واقعیت مجازی انواع متفاوتی دارند. یکی از معمول‌ترین نوع این هدست‌ها، HMD نام دارد. این هدست در واقع شامل دو مانیتور مجزا برای هر چشم است که تصاویر سه‌بعدی را پیش روی چشمان کاربران به نمایش می‌گذارد. نمونه‌‌های اولیه هدست‌های HMD از صفحه نمایش‌های CRT استفاده می‌کردند، ولی امروزه با افزایش کیفیت ‌LCDها این نوع صفحه‌نمایش‌ها به جایگزین‌های مناسب‌تری برای استفاده در هدست‌های واقعیت مجازی تبدیل شده‌اند.

CAVE نیز نوع دیگری از واقعیت مجازی است که با استفاده از پروژکتورها، تصاویر روی دیوار و زمین یک اتاق خالی منعکس می‌شود و با پوشیدن هدست واقعیت مجازی که روی سر افراد قرار داده می‌شود، می‌توان قدم به دنیای مجازی گذاشت. در این حالت، ابعاد و گستره بصری دنیای مجازی افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه احساس غوطه‌وری بیشتر می‌شود. نوع دیگری از سخت‌افزارهای واقعیت مجازی مربوط به سیستم‌های ردیابی حرکات است. در این سیستم‌ها، کاربر با اتصال سیم‌هایی به خود، باید خود را روبه‌روی یک صفحه نمایش قرار دهد. در این نوع سیستم‌ها، دستگاه با اندازه‌گیری و آنالیز زاویه دید و محلی که کاربر به آن نگاه می‌کند، اطلاعات را مستقیم به صفحه انتقال می‌دهد. در این روش به علت نیاز به اتصال کاربر به دستگاه‌ها، محدوده حرکت کاهش پیدا می‌کند و به همین خاطر چندان نمی‌توان آن را با هدست‌های واقعیت مجازی مقایسه کرد.

اخیرا نیز مخترعان خوش‌ذوق سعی کرده‌اند این هدست‌ها را با مقوا تولید کنند تا کاربر با قرار دادن اسمارت‌فون خود در آن و نصب اپلیکیشن مخصوص، با هزینه بسیار پایین‌تری از دنیای واقعیت مجازی لذت ببرد. در حال حاضر شرکت‌های بزرگی مثل مایکروسافت، گوگل و سونی سرگرم تولید دستگاه‌هایی بر مبنای واقعیت مجازی هستند و چند نمونه از این محصولات را به بازار ارائه کرده‌اند. در کشور ما هم هدست‌های دنیای مجازی کم‌وبیش یافت می‌شود و قیمتی حدود 60‌هزار تا 3‌میلیون تومان دارند.

هولولنز مایکروسافت

هدست جدید مایکروسافت که HoloLens نام دارد مانند یک عینک عادی بر سر قرار می‌گیرد و می‌تواند تصاویر مجازی را در برابر چشمان کاربر به نمایش آورد. این دستگاه به‌صورت کاملا بی‌سیم است. کاربرانی که می‌خواهند از این وسیله استفاده کنند نیازی به کامپیوتر، موبایل یا دستگاه دیگری ندارند و همانند هولوگرام‌هایی که در فیلم‌های علمی- تخیلی نمایش داده می‌شود افراد استفاده‌کننده از این وسیله می‌توانند با آزادی تمام در محیط حرکت کنند و وسیله‌های مجازی نمایش داده شده توسط دستگاه به‌صورت ثابت در یک نقطه باقی خواهند ماند. با حرکت در محیط، وسایل نمایش داده شده را می‌توان از نقاط و زوایای متفاوت بررسی کرد.

از امکانات دیگر این سیستم می‌توان به قابلیت پخش نقطه‌ای صدا اشاره کرد، به این صورت که صدای یک وسیله نمایش داده شده از نقطه قرار‌گیری آن دستگاه پخش می‌شود تا حس سه‌بعدی بودن به شکل بهتری منتقل شود. مایکروسافت وعده داده که این وسیله می‌تواند کاربردهای بسیاری را به همراه داشته باشد و کاربران می‌توانند از این وسیله در بخش‌های مختلف از سرگرمی تا زمینه‌های طراحی و شبیه‌سازی حرفه‌ای استفاده کنند. هنوز قیمت و زمان عرضه این دستگاه مشخص نیست اما پیش‌بینی می‌شود با ورود ویندوز‌10 به بازار، هولولنز نیز عرضه شود.

هدست سونی هم می‌آید

سونی نیز قراراست تا پایان سال 2016 هدست واقعیت مجازی خود را روانه بازار کند. این دستگاه فعلا مورفئوس (SONYMorpheus) با یک صفحه نمایش ۱۹۲۰×۱۰۸۰ پیکسل است. صفحه نمایش این دستگاه 7/5 ‌اینچی و دارای میدان دید ۱۰۰‌درجه خواهد بود. ۹ لامپ LED برای ردگیری پوزیشن نیز حالا در این هدست قرار دارد که سه عدد بیش از مدل اولیه است. طراحی کلی دستگاه نیز به‌گونه‌ای بهبود یافته که برداشتن یا گذاشتن آن روی سر راحت‌تر باشد. در حالی که سونی بدون سروصدا روی مورفئوس کار می‌کرد، دستگاه‌های واقعیت مجازی جدید یکی پس از دیگری وارد بازار شده‌اند. البته هدست‌ها تنها روش ارائه فناوری واقعیت مجازی نیست و روش‌های مختلفی برای آن در نظر گرفته شده است. اما با ساخت این هدست‌ها دنیای جدیدی پیش روی این تکنولوژی قرار گرفته که چشمان کاربران زیادی را به خود خیره کرده است.

گفته می‌شود در بخش‌های مختلف ارتش ایالات متحده آمریکا نیز برای آموزش سربازان در حوزه‌هایی مثل خلبانی از فناوری واقعیت مجازی که تصاویر شبیه‌سازی شده را به ارمغان می‌آورد استفاده می‌شود که با توجه به هزینه پایین و از همه مهم‌تر امنیت جانی کارآموزان، مورد توجه سایر کشورها نیز قرار گرفته است. البته این تنها بخشی از این فناوری به حساب می‌آید و مطمئنا در آینده‌ای نه چندان دور این فناوری پیشرفت‌های چشمگیری خواهد کرد و به یکی از ابزار‌های اصلی آموزشی، تفریحی، گردشگری و... تبدیل خواهد شد.