مهاجرت به IPv6یکبار دیگر کلید خورد

پیدایش و گسترش روزافزون اینترنت در سراسر جهان خدمات بسیاری را برای همه مردم این کره خاکی به ارمغان آورده و با متولد شدن تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت‌ها این روند سرعت چند برابری به خود گرفته است. پیش‌بینی می‌شود در چند سال آینده نیز با فراگیر شدن «اینترنت اشیا» دستگاه‌های متصل به شبکه جهانی رشد چند برابری داشته باشند و با توجه به اینکه هر دستگاهی برای استفاده از اینترنت باید از یک شناسه منحصر به فرد عددی استفاده کند این نگرانی وجود دارد که این شناسه‌های عددی در آینده‌ای نزیک به پایان برسد.

این شناسه‌ها که IP نام دارند در حال حاضر در اغلب نقاط جهان نسل چهارم (IPv4) خود را سپری می‌کنند که تنها ظرفیت پاسخگویی به حدود 4‌میلیارد دستگاه را دارند. اما کشورهای پیشرو در تکنولوژی که مدت‌ها قبل اتمام IPv4 را پیش‌بینی می‌کردند تلاش کردند تا از نسل جدید این شناسه‌ها با عنوان IPv6 بهره بگیرند. چهار سال پیش بود که مسئولان وقت کشور ما هم همایش‌هایی را با شعار گذر از IPv4 به IPv6 برگزار کردند و ایران را نیز در زمره کشورهای استفاده‌کننده از نسخه ششم این شناسه‌های دیجیتالی قرار دادند.

در آن زمان رضا تقی‌پور، وزیر ارتباطات وقت از ضرورت استفاده از IPv6 خبر داد و گفت: «كشور ما این حركت را قدری با تأخیر آغاز كرده و در گذشته به‌صورت جامع طرحی برای گذر به IPv6وجود نداشت.»وی ادامه داد: «برهمین اساس هم‌اكنون طراحی مناسبی صورت گرفت و طبق یك برنامه زمان‌بندی شده پیش‌بینی می‌كنیم كه حداكثر طی دو تا چهار سال آینده موفق به كنار گذاشتن كامل اینترنت پروتكل نسخه 4 شویم.»

اما حالا بعداز گذشت چهار سال از آن تاریخ وزارت ارتباطات باز هم از عزم این وزارتخانه برای مهاجرت به نسخه ششم شناسه‌های اینترنتی در سه سال آینده خبر می‌دهد. چند روز پیش مدیرکل مدیریت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات ایران با بیان اینکه برای گذر از IPv4 به IPv6 باید تغییرات زیادی انجام گیرد، گفت: این تغییرات در حد شبکه ارتباطی نیست، بلکه دیتاسنترها، هاست‌ها و تمام نرم‌افزارهای تحت وب باید این تغییرات را همزمان پشتیبانی کنند.

بهنام ولی‌زاده، مدیرکل مدیریت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات سازمان فناوری با بیان این مطلب گفت: ازاین‌رو، دو سه سال طول می‌کشد تا کم‌کم IPv4 حذف شود. وی افزود: کار در بحث زیرساخت ارتباطی ساده‌تر است و تقریباً تجهیزاتی که در چند سال گذشته توسط اپراتورها اعم از شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت مخابرات ایران و شرکت‌های مخابرات استان‌ها، اپراتورهای PAP و اپراتورهای همراه خریداری، نصب ‌و راه‌اندازی شده است، یعنی بیش از 90 درصد تجهیزات، قابلیت پشتیبانی دارند و کمتر از 10درصد تجهیزات قدیمی ممکن است نتوانند پشتیبانی کنند.

ولی‌زاده دشوارترین بخش مهاجرت را نرم‌افزاری برشمرد و گفت: مشکل اینجا است که اکثر نرم‌افزارهای کاربردی اداری مثل سیستم برنامه‌ریزی، مالی، نیروی انسانی، تردد و. . . که تحت وب و داخلی هستند، پشتیبانی نمی‌کنند و با این تغییر، دیتاسنترها و نرم‌افزارهای تحت شبکه باید مهاجرت کنند. وی با بیان اینکه مهاجرت کامل و یک دفعه با توجه به موضوع فوق امکان ندارد، تصریح کرد: ازاین‌رو، باید به‌صورت دو پشته‌ای (Dual Stack) جلو رفت و همزمان هم IPv4 و هم IPv6 پشتیبانی کرد. وی گفت: امسال کار شروع شده و کم‌کم شبکه را تغییر می‌دهیم و در دو سال آتی پشتیبانی همزمان خواهیم داشت.

ولی‌زاده با اشاره به تناسب سرمایه‌گذاری به نسبت بازدهی ادامه داد: فناوری این حوزه روزبه‌روز در حال تغییر است و باید متناسب با تغییرات آن جلو رفت و نباید به‌گونه‌ای سرمایه‌گذاری کرد که عملاً بعدها بی‌فایده باشد. وی از تصویب دستورالعملی در شورای عالی فناوری اطلاعات کشور در سال گذشته خبر داد و افزود: طبق این برنامه هیچ دستگاهی اجازه خرید تجهیزات و نرم‌افزارهایی که IPv6 را پشتیبانی نکنند، ندارد. وی در عین حال از برخی شرکت‌های تولید‌کننده نرم‌افزارهای داخلی یاد کرد که کار در این خصوص را شروع کرده و امکان دارد تا یک‌سال دیگر بتوانند محصولی عرضه کنند که IPv6 را هم پشتیبانی کند.

مهرداد افضلی‌راد، کارشناس فناوری اطلاعات درباره علت تأخیر به وجود آمده در مهاجرت به IPv6 به «فرصت امروز» گفت: برای استفاده از این نسل از شناسه‌های اینترنتی سخت‌افزار، نرم‌افزار و زیرساخت‌های مناسبی نیاز است که طبیعتا در مدت کوتاهی امکان‌پذیر نیست. اما اینکه گفته می‌شود اکنون بعداز گذشت چهار سال از اعلام گذر از نسخه چهارم گویا هنوز اقدام خاصی برای بهره‌گیری از نسخه ششم نشده است جای تأمل دارد. وی افزود: درحال حاضر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه احتیاج مبرمی به IPv6 دارند و باید به سرعت برای این مهاجرت اقدام کنند. افضلی‌راد با اشاره به گسترش اینترنت در میان مردم جهان اظهار کرد: IPv4 حدود 45 سال پیش طراحی شد، زمانی که استفاده‌کنندگان اینترنت خیلی کمتر از امروز بودند اما حالا گنجایش این نسل از شناسه‌ها روبه پایان است و تا سه یا چهار سال آینده به پایان می‌رسند.

حسام رجبی، کارشناس شبکه‌های رایانه‌ای درباره ظرفیت شناسه‌های اینترنتی جدید به «فرصت امروز» گفت: طول آدرس‌ها در IPv6، 128بیتی هستند درحالی‌که در نسخه 4 این طول 32بیتی بود و این تغییر ظرفیت بسیار بالایی را به IPv6می‌دهد. وی افزود: با توجه به اینکه در آینده نزدیک همه دستگاه‌ها مثل یخچال و آب‌میوه‌گیری هم به اینترنت متصل می‌شوند استفاده از پروتکل IPv6 یک الزام است. این کارشناس با اشاره به امنیت بیشتر نسل جدید این شناسه‌ها اظهار کرد: امنیت IPv6، به دلیل ویژگی‌هایش، از IPv4 بسیار بیشتر است چون زمانی که نسل قبلی طراحی شده بودند بحث امنیت اهمیت چندانی نداشت.

وی افزود: رمزگذاری‌ها و روش‌های جلوگیری از هک کردن باعث ارتقای ارزش و اعتبار IPv6 شده که یکی از ابعاد مهم این پروتکل است. رجبی در پایان خاطرنشان کرد: مهاجرت از نسخه 4 به 6 امری بدیهی است و باید در سال‌های آینده اجرایی شود در غیراین‌صورت استفاده از فضای مجازی با دستگاه‌های جدید غیر‌ممکن خواهد بود.