غیبت حجاج ایرانی چقدر به اقتصاد عربستان ضربه می‌زند؟

مقایسه درآمد حاصل از حج واجب و تمتع برای عربستان با درآمد حاصل از نفت نشان می‌دهد نمی‌توان سهم تأثیرگذاری برای درآمد گردشگری مذهبی در اقتصاد این کشور قائل شد. به گزارش خبر‌آنلاین، ایرانی‌ها در کنار علاقه فراوانی که به زیارت خانه خدا و قبور اهل بیت بزرگوار در مکه و مدینه دارند همواره نسبت به درآمدهای آل‌سعود از محل برگزاری حج و عمره نیز حساس بوده‌اند. این حساسیت در پی فجایع مراسم حج پارسال و آشکار شدن خصومت حکام سعودی علیه نظام و مردم ایران بیش از پیش نیز شده است.

علاوه بر این سابقه، شروط غیرمنطقی عربستان برای پذیرش حجاج ایرانی که به عدم اعزام زائران برای حج امسال منجر شد، کاهش درآمدهای عربستان از محل غیبت حجاج ایرانی را دوباره به بحث داغ افکار عمومی در کشورمان تبدیل کرده است؛ بحثی که معمولاً با اعداد و ارقامی غیردقیق و محاسباتی نادرست، تأثیر منفی نرفتن ایرانی‌ها به حج را بسیار بیشتر از آنچه واقعاً هست، بزرگنمایی می‌کند.

تردیدی نیست که ممانعت از حضور مسلمانان در حج ابراهیمی گناهی نابخشودنی از سوی حکام سعودی است و غیبت حجاج ایرانی به لحاظ جایگاه و شأنی که زائران ایرانی هر سال در مراسم حج از آن برخوردار بودند، تأثیر منفی فراوانی برای وجهه و اعتبار عربستان دارد اما در کنار این واقعیت، مسئله تأثیر اقتصادی نرفتن حجاج ایرانی مقوله‌ای است که باید درباره آن با اعداد و ارقام قضاوت کرد.

درآمد گردشگری مذهبی برای عربستان

بررسی‌ها نشان می‌دهد درآمد عربستان از محل صادرات نفت حتی در شرایط کاهش شدید قیمت‌ها با احتساب نفت 50 دلاری و صادرات 10 میلیون بشکه در روز به رقمی در حدود ۲۰۰ میلیارد دلار در سال می‌رسد.

این در حالی است که طبق گزارش‌های رسمی منتشر شده سهم حج در اقتصاد عربستان حدود ۱۲ تا 18 میلیارد دلار برآورد می‌شود که بسته به درنظر گرفتن درآمد تمتع و عمره بین این دو عدد متغیر است.
پیش‌بینی شورای امور اقتصادی و توسعه عربستان این است که در چهار سال آینده این درآمد به سالی ۲۰ میلیارد دلار خواهد برسد.

بر مبنای این هدفگذاری باید شمار کسانی که برای عمره به عربستان می‌روند از ۸ میلیون در سال جاری به ۱۵ میلیون در سال ۲۰۲۰ و ۳۰ میلیون در سال ۲۰۳۰ برسد.

تأثیر منفی غیبت حجاج ایرانی بر اقتصاد عربستان چقدر است؟

طبق این گزارش‌ها در خوش‌بینانه‌ترین حالت درآمد عربستان از محل حج و عمره به یک‌سوم درآمد حاصل از فروش نفت این کشور هم نمی‌رسد، بنابراین درآمدی که از محل حضور حجاج و زائران ایرانی برای عربستان حاصل می‌شود به مراتب کمتر از این خواهد بود.

در آخرین سال اعزام زائران ایرانی برای عمره بین ٨٠٠ تا ٩٠٠‌هزار نفر عازم عربستان شدند، بنابراین با احتساب تعداد زائران ایرانی و هزینه عمره درآمد عربستان به حدود ٥٦٠ میلیون‌ دلار در سال می‌رسید. حدود 65‌هزار نفر هم قرار بود امسال عازم تمتع شوند که با احتساب هزینه‌های این سفر، مجموع درآمد عربستان از این محل هم بین ٢٥٠ تا ٣٠٠ میلیون دلار تخمین زده می‌شود. در همین حال اما سی ان ان در گزارشی ‌«‌غیبت حجاج ایرانی در حج امسال را مایه زیان اقتصاد عربستان‌»‌ ‌دانسته است.

این شبکه خبری با اشاره به توقف اعزام حجاج ایرانی به حج تمتع امسال اعلام کرد‌ «‌این اقدام به اقتصاد عربستان که درگیر مسائل عدیده‌ای همچون کسری بودجه ۸۷ میلیارد دلاری است آسیب خواهد زد.»

برنامه جدید سعودی‌ها برای جذب گردشگر

بی‌گمان حکام سعودی با در نظر گرفتن افت شدید درآمدهای نفتی و پیش‌بینی ادامه مشکلات‌شان با ایران به فکر راه چاره‌ای برای کسب درآمدهای جایگزین هستند. بر همین اساس هم ظاهراً برنامه کاهش محدودیت‌های ویزا برای حجاج در دستور کار مقامات سعودی قرار گرفته است.

رئیس کمیسیون گردشگری و میراث سعودی در این باره گفته است: ‌‌«‌می‌خواهیم حجاج بعد از انجام مناسک حج، آثار کهن سعودی مثل مداین صالح (حجر) نزدیک مدینه را هم ببینند. ضمن اینکه جاذبه‌های گردشگری دیگری هم داریم که در بخش‌های دیگر کشورند و دوست داریم کسانی که می‌آیند بتوانند آنها را هم ببینند.»

از جمله مکان‌های دیگری که به روی گردشگران باز خواهد شد، مناطق باستانی است با صخره‌های کنده‌کاری شده که بعضاً به موزه‌های روباز بدل خواهند شد.