وقتی حرف از زباله میشود اغلب افراد یک تصویر ذهنی منفی را در ذهن خود متصور میشوند، این در حالی است که طی چند سال اخیر از این مواد با عنوای طلای کثیف یاد میشود و ارزش و مفهوم طلا را هم همه ما به خوبی میتوانیم درک کنیم.بررسیها نشان میدهد هر فرد ساکن تهران بهطور متوسط سالانه شش برابر وزن خودش زباله تولید میکند و این رقم با اختلاف کمی درخصوص سایر کلانشهرها هم برآورد میشود، در واقع اگر بخواهیم دقیقتر به مسئله نگاه کنیم باید سرانه تولید زباله در ایران و سایر کشورها را مقایسه کنیم تا مسئله قابل درک باشد.
سرانه تولید زباله در کلانشهرها برای هر فرد حدود 700گرم در روز و 300کیلو در سال برآورد میشود، مجموع ارزش ریالی این رقم برای یک روز در کلانشهری مانند تهران برابر 180میلیون تومان است این در حالی است که سرانه تولید زباله در جهان برای هر فرد حدود 250گرم در روز است.
در جمعبندی این ارقام میتوان دریافت برای مثال میزان تولید زباله شهر تهران در روز حدود 9هزار تن است، از این مقدار حدودا 70درصد زبالههای تر هستند که شامل مواد عالی میشوند که این مواد قابلیت تولید شدن به کمپوست را دارند، حدود 25درصد زبالههای خشک با قابلیت بازیافت و حدود 5درصد سایر مواد زائد هستند.
بخشخصوصی کلید معضل تفکیک زباله
آیا تا به حال فکر کردهاید چند درصد از این طلای کثیف به چرخه طبیعت و صنعت بازمیگردند؟ چقدر میشود از این زبالهها درآمدزایی کرد؟ چگونه میشود یک سرمایهگذاری حساب شده روی این پسماندها کرد تا مانند سایر کشورها در بخشخصوصی از آن کسب سود کرد؟! در گزارش امروز به سراغ یک ایدهپرداز در زمینه جمعآوری پسماند خشک رفتهایم، صاحب این ایده معتقد است تا یک سال آینده دیگر هیچ زباله خشکی در سطلهای زباله شهری نمیبینید و تمام زبالهها از مبدا تفکیک خواهند شد،
معضلی که سالهای سال است شهرداریها و سازمان مدیریت پسماند را به خود مشغول کرده و همچنان هم این مسئله حل نشده و قرار است توسط بخشخصوصی و با یک ایده ساده خدماتی حل شود. در گزارش امروز علاوه بر طرح این ایده، شرایط و چگونگی سرمایهگذاری در این خصوص توسط بخشخصوصی بررسی خواهد شد.
هر 65بطری 25هزار تومان پرداختی
جاوید سیدمهدوی، مدیر شرکت ماهان سحر کوثر درخصوص پروژه خدماتی خود که به تازگی عملیاتی شده است، میگوید: نزدیک به سه سال روی موضوع فوق بررسی کردیم و نتیجه بررسیها این بود که بهترین روش در مدیریت صحیح پسماندها تفکیک آنها از مبدا است اما مردم ما متاسفانه زحمت این کار را به دوش نمیکشند و تمام زبالهها را با هم دور میریزند، طرحها و ایدههای بسیاری برای فرهنگسازی این مسئله ارائه شد از جمله اینکه در ازای زبالههای خشک پلاستیک زباله، نمک و سایر اقلام کمارزش ارائه میشود اما تقریبا هیچکدام جوابگو نبود و حتی موجب به وجود آمدن یکسری دزدهای زباله و حلقههای مفقوده در این بین شد، هزینههای تفکیک زباله در مقصد هم برای دولت و هم شهرداریها بسیار بالاست و مجموعا ما با ایده خرید زباله از خانوادهها طرح خود را پیادهسازی کردیم.
وی ادامه میدهد: براساس این طرح، تمام زبالههای خشک از جمله پت، ظروفپلاستیکی، قوطیهای فلزی و آلومینیومی، سطلهای ماست، کاغذ، مقوا و بطریهای شیر و... قابل قبول است و بابت هر 65 قطعه از این زبالهها مبلغ 25هزار تومان به فرد تحویلدهنده پرداخت میشود.
فرهنگسازی در کنار درآمدزایی
مهدوی در پاسخ به این سوال «فرصت امروز» که نگران به وجودآمدن دلالان و دزدان زباله نیستید، میگوید: در حال حاضر یک خانواده چهار نفره در ماه حدود 100 تکه زباله خشک تولید میکند، وقتی خانوادهها حس کنند میتوانند از فروش این زبالهها درآمدی حدودا 40هزار تومانی کسب کنند چرا باید زباله خود را بیرون بریزند تا دلالی در این بین به جمعآوری و فروش آن مشغول شود؟ وی ادامه میدهد: دقیقا نکته مثبت این ایده همین است که علاوه بر اصلاح فرهنگ خانوادهها برای تفکیک زباله از مقصد، موجب کسب درآمدی برای آنها میشود.
سرنوشت زبالههای جمعآوری شده
محمد باقر سیدصادقی، مسئول مناطق شرکت ماهان سحر کوثر درخصوص وضعیت کنونی این طرح میگوید: حدود دو ماه است که این کار به مرحله عملیاتی رسیده و در حال حاضر مناطق 16، 17، 18 و 20 تحت پوشش این طرح هستند و تا پایان سال تمام مناطق 22گانه تهران تحت پوشش این طرح قرار میگیرند، فعلا برای مردم در این مناطق غرفههای جمعآوری تعبیه شده و همچنین خودروهای سیار در این مناطق با درخواست قبلی منزل به آدرس وی مراجعه کرده و زبالههای او را تحویل میگیرند و مبلغ موردنظر را به کارتی که از طرف شرکت به وی داده شده واریز میکند.
سیدصادقی میافزاید: تمام این زبالهها به انبار شرکت منتقل شده و در آنجا یک بار دیگر تفکیک میشوند، زبالههای فلزی به کارخانههای ذوب فلزات، پسماند پت و پلاستیک به کارخانههای الیاف صنعتی و مصنوعی و پلاستیکها به کارخانههای تولید مواد خام پلاستیک فروخته میشوند.
مکانیزمهای درآمدزایی
جاوید سیدمهدوی درخصوص راههای کسب درآمد برای شرکت خود میگوید: فعلا سه دریچه اصلی برای کسب درآمد شرکت تعریف شده است، نخستین راه فروش همین زبالههای خشک به مجموعههای بازیافت است. دریچه دوم ما برای کسب درآمد صادرات این زبالهها به کشورهای خواستار آن است، فعلا با کشور هند قراردادی برای تأمین بخشی از زبالهها داریم که آنها برای تولید انرژی از این زبالهها استفاده میکنند.
در نهایت درآمدزایی از طریق تبلیغات شرکتی و محیطی است، با شرکتهای بسیاری در حال رایزنی برای اخذ تبلیغات هستیم، بخشی از این تبلیغات روی کارتهای شرکت برای مشتریان چاپ میشود و بخشی هم تبلیغات محیطی و تبلیغات روی بدنه غرفههای حاضر در سطح شهر است.
نقش شهرداری در اجرایی شدن طرح
محمد باقر سیدصادقی درخصوص چگونگی تعامل با شهرداری و طی کردن مسیر قانونی برای این کار میگوید: قرارداد ما با شهرداری کل بهصورت دوساله انعقاد شده است، شهرداری در حمایت از ما اجازه برپایی غرفهها در سطح شهر را میدهد و مجموعه ما هم زیر نظر سازمان مدیریت پسماند تفکیک زبالههای شهری را ساماندهی میکند. همچنین در بحث بازاریابی و تبلیغات بنا شده شهرداری از شرکت حمایت کند.به علاوه مبلغی از منابع درآمد شرکت برای خیریهها پرداخت میشود که این مبلغ از طرف ما توسط شهرداری مناطق به دست خیریه میرسد.
سرمایههای مورد نیاز برای راهاندازی شرکت
مدیر این مجموعه درخصوص مناطق بالقوه برای پیادهسازی این طرح میگوید: در حال حاضر، تمام مناطق شهر تهران در اختیار شرکت ماست همچنین در سه شهر تبریز، اراک و اصفهان در حال رایزنی برای انعقاد قرارداد هستیم اما این طرح در تمام شهرهای ایران و مخصوصا کلانشهرها توانایی اجرایی شدن دارد و نیاز است تا سرمایهگذاران برای این مجموعه تحقیق کنند و طرح را اجرایی کنند.
وی درخصوص سرمایههای مورد نیاز برای این کار میگوید: ما نزدیک به 500میلیونتومان برای این طرح سرمایهگذاری کردهایم، تهیه انبار، تهیه برنامه مشترکسیستمی برای مناطق مختلف، تهیه کارتهای پرداخت، گرفتن خودروهای مخصوص سیار و. . . همگی جزئی از این پروسه بوده است، اما در نظر بگیرید که این مبلغ برای کلانشهری مانند تهران با 22منطقه صرف شده است و در شهرهای دیگر با توجه به وسعت و جمعیت طبیعتا مبالغ کاهش مییابد.
اشتغال نیروی انسانی
در ادامه سیدصادقی درخصوص تعداد نیروی انسانی مورد نیاز برای این کار میگوید: برای هر منطقه که زیر نظر شرکت قرار بگیرد یک نفر مسئول منطقه، یک نفر مسئول ناحیه و یک نفر مسئول محله مشغول به کار میشوند علاوه بر این سه نفر، حدود هفت نفر هم با خودرو در مناطق بهصورت سیار اشتغال مییابند. البته حدود 10نفر هم در انبار مرکزی کارهای تفکیک و بستهبندی برای ارسال را انجام میدهند.