چونکه با کودک سرو کارت فتاد...

وقتی کارنامه فرزندت را می‌بینی، متقاعد می‌شوی که به وعده خود برای خرید اسباب‌بازی عمل کنی اما نمی‌دانی چه نوع اسباب‌بازی بخری که برای او مفید باشد؛ مفید از آن جهت که این کودک حداقل تا چند ماه با آن سروکار دارد و وقتش را به پای هدیه تو صرف می‌کند. بنابراین دوست‌داری بابت آنچه پول می‌پردازی، لذتی نصیب فرزندت شود که به هزینه‌اش بیارزد.
فروشگاه‌های زیادی در سطح شهر وجود دارند که می‌توانند نیاز شما را برآورده کنند اما آن‌طور که کارشناسان می‌گویند اکنون نزدیک به 80درصد اجناس موجود در این فروشگاه‌های اسباب‌بازی‌فروشی، چینی است و ایرانی‌ها کمتر در این حوزه ورود پیدا کرده‌اند. بنابراین کاملا می‌توان روی سرمایه‌گذاری در این صنعت، حساب کرد؛ به شرط آنکه کیفیت و سطح تولیدات شما از نمونه‌های چینی و برندهای معروف، بهتر یا حداقل برابر با آنها باشد.

قدم اول، داشتن ایده است
اسباب‌بازی‌ها انواع مختلفی دارند؛ از وسایل بازی صرف گرفته تا وسایلی که کودک را به فکر کردن و حل مسئله وادار می‌کنند. یکی از تولید‌کنندگان موفق این حوزه به «فرصت امروز» می‌گوید: شاید در حال حاضر نتوانیم وسیله‌ای مانند آیفون را تولید کنیم اما دنیای اسباب‌بازی، بسیار متفاوت است و مطمئنا با هوش سرشاری که ایرانی‌ها دارند، می‌توان رتبه یک جهان را به دست گرفت اما در این راه کاستی‌هایی وجود دارد که باید حل شود.
یاسر مهری معتقد است: آنقدر در این حوزه جا برای سرمایه‌گذاری هست که اگر آمار تولید از همین لحظه دوبرابر شود، باز هم 60درصد بازار در دست چینی‌هاست. بنابراین سرمایه‌گذاران در صورت داشتن ایده خوب و بکر، می‌توانند با خیال راحت در این راه هزینه کنند.
جانشین مدیر موسسه آوای باران ادامه می‌دهد: ما می‌توانیم تولیدات خود را به کشورهای همسایه نیز صادر کنیم و این قابلیت وجود دارد که حتی تا بازار چین پیشروی داشته باشیم اما این نیاز به عزم ملی و اراده‌ای استوار دارد.
براساس گفته‌های فعالان این صنعت، شاید بیش از هزار کارگاه غیر‌رسمی در کشور وجود داشته باشد که انواع اسباب‌بازی را تولید می‌کنند اما این تولیدات مطمئنا در حد استانداردهای تعیین شده نیست. به نظر می‌رسد تعداد کارخانه‌های بزرگی که با مجوزهای رسمی در حال فعالیت هستند و قوانین پیچیده استاندارد را رعایت می‌کنند، 20 واحد هم نباشد.

تولید و توزیع دو مقوله جدا هستند
سرمایه‌گذاری در این حوزه، به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود؛ یکی تولید و دیگری توزیع. باید قبول کنیم که این دو بخش، کاملا مجزا و تفکیک شده‌اند و هرکدام تخصص خاص خود را می‌طلبد. هستند شرکت‌های بزرگی که مسئولیت توزیع تولیدات شما را به عهده می‌گیرند. آنها تخصص‌شان در این حوزه است و بهتر است شما هم به آنها اطمینان کنید.
اما تولید، پروسه‌ای است که قصد داریم آن را به طور مختصر و خلاصه در این گزارش بررسی کنیم. جانشین مدیر موسسه آوای باران از همان ابتدای صحبت‌هایش، آب پاکی را روی دستمان ریخت! وی بدون مقدمه عنوان کرد: اگر می‌خواهید برای راه‌اندازی کارخانه تولید اسباب‌بازی سرمایه‌گذاری کنید، حداقل به 200 تا 300متر فضا و 300میلیون تومان سرمایه نیاز است. فرقی نمی‌کند کجای ایران باشد، اما به خاطر اشتغالزایی برای جوان‌هایی که در شهرستان هستند و همچنین هزینه کمتر برای خرید یا اجاره مکان، بهتر است یکی از شهرستان‌ها را برای این کار انتخاب کنید.

فعلا فضا لازم نیست
اما نگران نباشید؛ تمام راه‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود، چراکه روش دیگری برای سرمایه‌گذاری هست که به 50میلیون تومان هزینه نیاز دارد. مهری در این باره می‌گوید: این راه مطمئن‌تری است که شما اول ایده‌ای را در ذهن خود پرورش دهید و بعد از پخته شدن آن، اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. در این روش شما احتیاج به فضای آنچنانی و حتی خرید دستـــگاه‌های گران‌قیمت ندارید.
وی ادامه می‌دهد: اگر قیمت تمام شده اسباب‌بازی شما پنج هزارتومان باشد، در تیراژ پنج هزارتایی، 25میلیون تومان از سرمایه‌تان کسر می‌شود. البته این عدد تنها یک تخمین است، زیرا بسته به نوع اسباب‌بازی و متریالی که برای ساخت آن به کار می‌رود، قیمت‌ها بسیار متفاوت است. نمی‌توان عدد مطلقی را برای آن تعیین کرد. به‌عنوان مثال برخی ایده‌ها نیاز به قالب‌سازی دارند که این به نوبه خود هزینه‌ها را بسیار افزایش می‌دهد. بعضی‌ها هم تنها با پارچه یا مقوا درست می‌شوند. قالب‌سازی پروسه‌ای است که شاید برای خیلی از تولیدکنندگان در ایران به صرفه نباشد. مثلا ساخت قالب یک تاس، پنج‌ میلیون تومان هزینه دارد. البته با همین یک قالب می‌توان هشت میلیون تاس تولید کرد اما از آنجا که تیراژها در ایران پایین است، نسبت به هزینه اولیه ریسک بالایی را می‌طلبد.

از تزریق تا مونتاژ
جانشین مدیر موسسه آوای باران با تاکید بر اینکه بعد از تکمیل و تایید ایده باید به فکر تهیه مواد لازم بود، بیان می‌کند: اگر تولید شما به پلاستیک نیاز داشت، می‌توانید مواد اولیه را از واسطه‌هایی تهیه کنید که با بورس کالا در ارتباطند. پلاستیک خام، توسط دستگاه‌های تزریق پلاستیک به اشکال دلخواه تبدیل می‌شود. وقتی رنگ مورد نیاز را به آن اضافه می‌کنید، تازه شکل اسباب‌بازی به خود می‌گیرد. در حین ساخت، باید به کارخانه‌های چاپ مراجعه کرده و جعبه دلخواه برای اسباب‌بازی خود را سفارش دهید.
به گفته مهری، بعد از ساخته شدن وسایل مورد نیاز، شما با یکسری قطعه و جعبه خام روبه‌رو می‌شوید که از همین لحظه به بعد، کار مونتاژ آغاز می‌شود. بعد از مونتاژ، کار به توزیع می‌رسد. همان‌طور که پیش از این نیز گفته شد، شرکت‌های توزیع، این کار را برای شما انجام می‌دهند. آنها با خرید 10تا 20کارتن از سرمایه‌گذار، میزان ریسک‌پذیری آن را در مدتی معین، محک می‌زنند. اگر اسباب‌بازی شما مورد استقبال مردم قرار گرفت، انبوه سفارشات به سمت شما سرازیر خواهد شد.

ثبت اسباب‌بازی در ایران
نهادی به نام شورای نظارت بر اسباب‌بازی در ایران وجود دارد که حدود 10سال از تشکیل آن می‌گذرد. این نهاد مسئولیت ثبت اسباب‌بازی‌های تولیدشده را دارد اما به گفته بسیاری از فعالان این صنعت، ثبت شدن یا نشدن یک اثر، تاثیری در فروش یا آینده یک اسباب‌بازی ندارد، چراکه افراد دیگری هم می‌توانند با کپی‌برداری از کار شما آن را به نام خودشان نیز ثبت کنند. بنابراین هنوز قانون کپی‌رایت نه تنها در این حوزه، بلکه در بسیاری از حوزه‌ها رعایت نمی‌شود. ناگفته نماند که بعد از ثبت هم هیچ حمایت یا نظارتی وجود ندارد و به عبارتی، سرمایه‌گذار تنها دردسر آن را به جان می‌خرد.

توصیه فعالان بازار
اکثر کارشناسان و کارکشتگان این صنعــــت معتقدنــد دلیل شکست بسیاری از سرمایه‌گذاران حوزه اسباب‌بازی، عدم آگاهی از نیاز واقعی کودکان و خلأ پژوهشی است. خیلی از افراد هستند که دوست دارند در یک حوزه فرحبخش و متنوع سرمایه‌گذاری کنند. به همین خاطر به محض اینکه به‌عنوان مثال، کودکشان از یک بازی استقبال می‌کند، دچار احساسات شده و برای تولید انبوه آن اقدام می‌کنند، بدون اینکه نیاز واقعی بازار را سنجیده یا برای آگاهی بیشتر تحقیق کرده باشند. هستند افرادی که حتی زندگی خود را برای تولید اسباب‌بازی‌هایی گذاشته‌اند که در نهایت چیزی جز شکست عایدشان نشده است. بنابراین بعد از یافتن ایده و قبل از اقدام به سرمایه‌گذاری، خوب تحقیق کنید. ایده‌پردازی مانند نیمه اول مسابقه فوتبال است و نیمه دوم آن را سرمایه‌گذاری تشکیل می‌دهد اما همیشه آنچه بین دو نیمه مابین بازیکنان و مربی‌ها رد و بدل می‌شود، سرنوشت‌ساز است. پس سعی کنید حرف‌ها و توصیه‌های کارشناسان را جدی بگیرید.

فرصت‌های بازار اسباب‌بازی
جانشین مدیرموسسه آوای باران درباره فرصت‌هایی که در بازار اسباب‌بازی وجود دارد و از آنها غفلت شده است، توضیح می‌دهد: اکنون برای تهیه رنگ‌های پلاستیکی به‌شدت مشکل وجود دارد. بنابراین اگر فرد یا افرادی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه اقدام کنند، قطعا موفق خواهند شد. البته به شرطی که رنگ‌های تولیدیشان، قابل رقابت با نمونه‌های خارجی باشد. وی ادامه می‌دهد: در حوزه تولید اسباب‌بازی نیز کمبودهایی وجود دارد که به نظر می‌رسد اگر سرمایه‌گذاران جدید به سمت این حوزه‌ها سوق پیدا کنند، موفقیت‌شان تضمینی خواهد بود. به‌عنوان مثال، اکنون در حوزه الکترونیک و همچنین اسباب‌بازی‌های پارچه‌ای، فرصت‌هایی ناب وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد، چرا که کودک دوست دارد با وصل کردن مدار، لامپی را روشن کند یا آژیری را به صدا دربیاورد. البته حوزه‌های فکری و آموزشی نیز جای خود را دارند و اشباع این بازار، بعید به نظر می‌رسد.