کشورهای خارجی چطور از کسب‌وکارهای کوچک حمایت می‌کنند؟

حمایت از صنایع خرد، یکی از اولویت‌های اساسی برنامه‌های توسعه اقتصادی است. به گزارش صدای اقتصاد، ایجاد حمایت از صنایع خرد، کوچک و متوسط یکی از اولویت‌های اساسی برنامه‌های توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته است. مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در راستای تأمین مالی (شامل خدمات اعتباری و غیراعتباری) به این بخش، کمک شایانی کند، وجود خدمات بانکی یا بانک‌های تخصصی مربوطه است که امروزه در اکثر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، تعداد زیادی از آنها مشغول ارائه انواع خدمات متنوع مالی به این بخش هستند.

البته باید گفت که هیچ چارچوب منحصربه‌فردی برای حمایت اثربخش از کسب‌وکار‌های کوچک و متوسط وجود ندارد، اما اغلب دولت‌ها از سیاست‌هایی در راستای حمایت از تأمین مالی این کسب‌وکار‌ها برخوردارند. به این ترتیب، مرکز پژوهش‌های مجلس به بررسی عملکرد بانکداری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در تجارت برخی کشورها پرداخته است تا شاید بتواند الگویی برای حمایت از کسب‌وکار‌های کوچک در داخل کشور باشد.

در ایالات متحده آمریکا که کسب‌وکارهای کوچک و متوسط نزدیک به 98 درصد از کل بنگاه‌های مشغول به کار را تشکیل می‌دهند، از سال 1994 تعداد وام‌های بنگاه‌های کوچک (وام‌های زیر یک میلیون دلار) با بیش از چهار برابر افزایش، به 27 میلیون وام با ارزشی در مجموع بیش از 700 میلیارد دلار در سال 2008 بالغ شده است. «ولز فارگو» با 1.3 تریلیون دلار دارایی، یکی از پنج بانک بزرگ ایالات متحده آمریکا به شمار می‌رود. دوسوم درآمد‌های این بانک یا (28 میلیارد دلار در سال 2008) از محل مشتریان خرد و کسب وکارهای کوچک با درآمد‌هایی تا 20 میلیون دلار ایجاد شده است که البته اغلب آنها به طرز قابل توجهی کوچک‌تر از این مقیاس هستند. ولز فارگو همواره رتبه نخست را در ایالات متحده به لحاظ ارائه وام‌های زیر 100 هزار دلار به کسب‌وکارهای کوچک به خود اختصاص داده است.

این بانک برای ارائه پیشنهادهای خود در رفع نیازهای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، روش‌های جدیدی را آزموده است. ایمیل‌های مستقیم و بازاریابی تلفنی از شعب بانک‌های داخلی، به مؤثرترین شکل، بازار مشتریان را مورد هدف قرار داده‌اند. به‌طور همزمان، این بانک تماس مستقیم با کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را از طریق برگزاری کنفرانس‌ها و دوره‌های آموزشی برای کسب‌وکارهای کوچک درخصوص گزینه‌های تأمین مالی، توسعه کسب‌وکارها، مدیریت و سایر موضوعات حائز اهمیت در موفقیت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در پیش گرفت. این کوشش‌ها، تعهدی را در قبال این بخش از بنگاه‌ها برای بانک ایجاد کرد و مشتریان جدیدی را به سوی ولز فارگو روانه ساخت.

طبق بررسی‌ها، در انگلستان بانک‌هایی مشاهده شده است که فرآیند ارائه وام به کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط را تسهیل کرده‌اند. برای مثال، دولت انگلستان در راستای ارائه تسهیلات به کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط، به خلق انواع مشوق‌ها برای بانک‌ها پرداخته است، ازجمله تخصیص صندوق تضمین تأمین مالی کسب‌وکار (معادل با 2 میلیارد پوند) که شامل ضمانت 75درصدی دولت در قبال بانک‌ها برای اعطای وام‌های بلندمدت (10 ساله) به کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط می‌شود.

علاوه‌براین، صندوق‌های سرمایه‌ای کسب‌وکار، منابعی از سرمایه خطرپذیر تحت حمایت مالی دولت هستند که بخش‌های کلیدی را در حوزه کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط پوشش می‌دهند. همچنین تعدادی از بانک‌های چندملیتی بنیانگذاری شده در لندن دارای حجم وسیعی از عملیات بانکداری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در آسیا، آفریقا و خاورمیانه هستند.

در آلمان، بانک دی.تی.‌ای فعالیت می‌کند. از آنجا که کسب‌وکارهای کوچک و متوسط 70 درصد از کل مشاغل آلمان را تأمین می‌کنند و نیمی از تولید ناخالص داخلی آلمان متعلق به تولیدات آنهاست، با راه‌اندازی این بانک تا حدودی نیاز به یک نهاد مالی تخصصی در این کشور برطرف شده است. ماموریت این بانک در چارچوب برنامه اقتصادی آلمان، کمک به کارآفرینان در راه‌اندازی کسب‌وکار کوچک یا متوسط است که درواقع تنها ماموریت این بانک محسوب می‌شود. این بانک شعبه‌های کشوری ندارد و به همین دلیل با بانک‌های محلی وارد قرارداد می‌شود تا از خدمات آنها در زمینه ارزیابی درخواست وام کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، تخصیص وام، دریافت اقساط وام و نظارت بر اعتبارات در سطح محلی بهره‌گیری کند. این بانک در ارزیابی درخواست وام، همانند سایر بانک‌ها عمل نمی‌کند و عمدتا بر توانمندی‌های فرد کارآفرین یا صاحب مؤسسه تمرکز دارد.

بدیهی است کارآفرینان و مالکان ماهر و واجد شرایط که دارای طرح‌های دقیق و حساب شده باشند، موفق‌تر عمل خواهند کرد و بانک از آنها وثیقه دریافت نمی‌کند تا بتوانند کار خود را با پشتوانه سرمایه‌ای قوی‌تر آغاز کنند. از آنجا که بسیاری از موسسات کوچک، درخواست وام‌های محدود دارند، این بانک اعطای این گروه از وام‌ها را نیز بر عهده می‌گیرد. نرخ موفقیت شرکت‌ها و موسساتی که بنا بر ضوابط این بانک راه‌اندازی شده‌اند یا ادامه فعالیت می‌دهند بیش از 90 درصد است و عمدتا بیش از پنج سال در بازار دوام دارند. این بانک علاوه بر تسهیلات مالی، به ارائه مشاوره مدیریتی به صاحبان بنگاه نیز می‌پردازد و در ارتباط تنگاتنگ با سایر نهادهای مرتبط با کسب‌وکارهای کوچک و متوسط فعالیت می‌کند.

به غیر‌از بانک دی.تی.‌ای که در حقیقت بانک تخصصی در امور کسب‌وکارهای کوچک و متوسط به‌شمار می‌رود، بانک کی. اف. دبلیو در آلمان عهده‌دار بخشی از امور مربوط به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است. در راستای خط مشی دولت جهت پشتیبانی از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در آلمان، این بانک با اعطای وام‌های کوتاه‌مدت مبتنی بر طرح کسب‌وکار شرکت‌ها، مشارکت، ارائه تضمین لازم، ارائه مشاوره‌های مالی و ایجاد آژانس‌های مشارکتی برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، به بهبود وضع اقتصادی کشور کمک می‌کند.