چشم‌انداز روشن می‌شود اگر سیاست‌گذاری‌ها درست شود

دکتر یونس مظلومی در حالی که میانسالی را تجربه می‌کند، اما سابقه قابل عنایتی در صنعت بیمه دارد و در تحلیل‌شرایط این صنعت و بالا و پایین آن و همچنین در تحلیل اقتصاد ایران نشان می‌دهد که کادر ورزیده‌ای برای اقتصاد ایران و صنعت بیمه به حساب می‌آید. به مناسبت روزهای پایانی سال 1394 و سالی که به زودی از راه می‌رسد و همچنین به مناسبت لغو تحریم‌های غرب علیه اقتصاد ایران با مدیرعامل بیمه رازی گفت‌وگو کرده‌ایم که در زیر می‌خوانید:

شما در یک میزگرد به همراه کارشناسان دیگر، ضمن کالبد شکافی تنگناهای نظام بانکداری و تحلیل شرایط اقتصاد کلان اشاره کردید که در صورت لغو کامل تحریم‌های جهانی علیه اقتصاد ایران، کسب‌وکار مردم و فعالیت‌های گوناگون از جمله صنعت بیمه روزگار نو و بهتری را تجربه خواهد کرد. حالا همان روز شده است.تحریم‌های اقتصادی غرب و برخی دیگر از کشورها به سمت حذف کامل پیش می‌روند، تحلیل شما از وضع موجود چیست؟

من به عنوان یک شهروند ایرانی و همچنین مدیر یکی از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی از اینکه برنامه دولت یازدهم به نتیجه رسید و گفت‌وگوها با گروه کشورهای 1+5 به مصالحه ختم شد خرسندم و امیدوارم روزهای سخت و کابوس‌وار تحریم برنگردد. درباره پرسش شما باید به چند نکته اشاره شود. مسئله اول این است که سیاست خارجی ایران بر همین روال فعلی ادامه پیدا کند و شرایط تفاهم و تعامل با جهان ادامه پیدا کند.

اگر این شرایط ادامه پیدا کند بدون تردید اقتصاد ایران در مسیر پیشرفت قرار می‌گیرد و به اهداف راهبردی تعریف شده در اسناد بالا دستی به‌ویژه سند برنامه 20 ساله که در اجرای آن عقب هستیم خواهیم رسید. نکته بعدی این است که سیاست‌های نامساعد اقتصادی در هشت سال قبل از دولت فعلی، اقتصاد ایران را تضعیف کرد و بنیان‌های آن را به انحراف کشید و در این مدت رقبای ایران در منطقه به‌ویژه عربستان و ترکیه رشدهای بالا را تجربه کردند.

در همین سال‌هایی که خرید نفت ایران تحریم شده و درآمد نفت سقوط کرد می‌شد و باید راهبردهای تازه‌ای برای پیدا کردن منابع درآمدی از فعالیت‌های دیگر جست‌وجو کردم و امروز نیز دیر نیست و می‌توان این کار را انجام داد.

ایران توانایی رشد و توسعه در سطوح بالا را دارد. به‌طور مثال گردشگری، معدن و سایر بخش‌های اقتصاد و خدمات ایران نیز در صورت گسترش، جایگزین‌های مناسبی برای کسب درآمد نفت به حساب می‌آیند.

مجموعه شرایط به‌گونه‌ای است که می‌توان چشم‌انداز مناسب و کارآمدی برای ایران ترسیم کرد.

صنعت بیمه از بخش‌های فراموش شده به نظر می‌رسد، در حالی که شاید این بخش بتواند به کمک بازار سرمایه بیاید. آیا در شرایط ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران، شما نیز در این هفته‌ها با سرمایه‌گذاران خارجی دیدار داشته‌اید؟

همانطور که گفتید پس از برجام و به‌ویژه پس از لغو تحریم‌ها، شمار قابل اعتنایی از سرمایه‌گذاران خارجی به ایران آمده‌اند. من نیز به عنوان مدیر یکی از شرکت‌های بیمه روزی نیست که با سرمایه‌گذاران خارجی دیدار نداشته باشم.

شرکت‌های پرشماری از اروپا و ژاپن خواستار سرمایه‌گذاری و همکاری مشترک با ایران در صنعت و اقتصاد بیمه هستند. مدیران شرکت بزرگ توکیو مارین که از غول‌های اقتصاد بیمه‌اند علاقه‌مندند با شرکت رازی سرمایه‌گذاری مشترک داشته‌ باشند. گفت‌وگوها و رفت و آمدها ادامه دارد و امیدوارم که به نتایج ملموس برسیم.

برخی از منتقدان حضور خارجی‌ها در اقتصاد ایران می‌گویند که آنها می‌خواهند فقط کالا بفروشند. آیا این دغدغه در اقتصاد بیمه نیز وجود دارد؟

نگاه کسانی که چنین باوری دارند را نباید یکسره نادرست پنداشت. واقعیت این است که شرکت‌های خارجی حتی شرکت‌های بزرگ بیمه می‌خواهند تجارت کنند و ما باید هوشیار باشیم که تجارت یکسویه نباشد که ایران فقط کالا خریداری کند. باید بتوانیم از دانش، تجربه و محصولات جدید بیمه‌ای استفاده و راهی را باز کنیم که به همکاری مشترک برای توسعه صادرات بیمه منجر شود.

بدون تردید صنعت بیمه می‌تواند یک منبع مهم درآمد ارزی برای ایران باشد. در حال حاضر شرکت‌های بیمه مستقر در سنگاپور درآمدشان بیشتر از درآمد حاصل از صادرات نفت ایران است.

پس از ورود هیات‌های سرمایه‌گذاری خارجی، انتشار اخبار مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی‌ها موجب شد سهام شرکت‌هایی از بخش‌های خودرو، نفت و پتروشیمی رشدهای مناسبی را تجربه کنند. آیا شرکت‌های بیمه نیز افزایش قیمت سهام در بازار را تجربه کردند؟

فعالیت‌های بیمه‌ای در ایران متاسفانه با برخی بی‌مهری‌ها و دخالت‌ها و تصدی‌گری‌هایی که در جاهایی سر به انحصار می‌زنند مواجه است و دلیل بازدهی آنها نسبت به سایر فعالیت‌ها کمتر است و به همین دلیل برخلاف بخش‌های دیگر قیمت سهام آنها در بازار رشد چندان بالایی را تجربه نکرد.

شرکت‌های بیمه فعالیت خوبی می‌کنند اما متاسفانه 10درصد از درآمد شرکت‌های بیمه که بیشتر از حق بیمه شخص ثالث به دست می‌آید به وزارت بهداشت، 5 درصد صندوق خسارت‌های بدنی، حدود 5 درصد به نیروی انتظامی و 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده تخصیص داده می‌شود. این در حالی است که شرکت‌های بیمه مثل بانک‌ها هستند و نباید از درآمد آنها مالیات بر ارزش افزوده گرفته شود.

سال 1394 چگونه گذشت؟  صنعت بیمه به لحاظ سیاست‌گذاری چه وضعی داشت؟ به لحاظ اجرایی در چه وضعیتی بودید؟

واقعیت این است که نباید خیلی خرسند باشیم چون سیاست‌گذاری در این فعالیت در سال 1394 گام‌هایی به عقب برداشته است. از طرف دیگر و در حالی که مبلغ پرداخت دیه افزایش یافته است اما ضریب افزایش حق بیمه شخص ثالث رشدی همپای رشد مبلغ دیه نداشته است. شرکت‌های بیمه در حال حاضر همانند افرادی هستند که سوءتغذیه دارند و به جای اینکه چربی بسوزانند و غذای تازه و سالم و نو بخورند از جیب می‌خورند و سرمایه‌شان روندی کاهنده دارد.

این وضع‌ تا چه زمانی می‌تواند جواب دهد را نمی‌دانم، اما صنعت بیمه شرایط دشواری را تجربه می‌کند.شرکت‌های بیمه در وضعی قرار دارند که با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته‌اند. البته تفاوت‌هایی نیز وجود دارد و برخی شرکت‌ها نسبت به برخی دیگر کارآمدتر بوده‌اند و در وضعیت بهتری قرار دارند.

چه کسی و کدام نهاد باید به تنگناهای صنعت بیمه رسیدگی کند؟ پناه شما کجاست؟

مطابق با قانون وظایف وزارت اقتصاد، فعالیت بیمه زیرمجموعه این وزارتخانه است و رئیس بیمه مرکزی نیز از سوی وزیر اقتصاد معرفی می‌شود. به نظر می‌رسد اما مجموعه شرایط به‌گونه‌ای است که وعده‌های داده شده اجرایی نمی‌شود. به طور مثال وزیر اقتصاد در 13 آذر 1393 و در روز بیمه اعلام کرد که ارزش افزوده بر فعالیت‌های بیمه را حذف می‌کند اما اکنون که زمستان 1394 است این اتفاق نیفتاده است.

اصلاح قانون مالیاتی باید اتفاق بیفتد که نشده و کار بر ما سخت شده است. مشکل ما در مالیات این است که شرکت‌های بیمه دریافتی‌هایشان مدت‌دار و به طور قسطی است اما پرداخت مالیات همان لحظه انجام می‌شود و درخواست ما این است که چنین وضعی را به شکل مناسبی درآوریم.

چشم‌اندازی که شما برای صنعت بیمه ترسیم می‌کنید، چیست؟

اگر وضع همین باشد که در سال 1394 شاهد هستیم باید بگویم که شاید نفس‌های آخری باشد که شرکت‌های بیمه می‌کشند، به ویژه اگر سیاست‌گذاری‌ها به سمت رونق بیشتر نباشد. اگر قرار باشد که مبلغ دیه افزایش یابد اما حق بیمه به همان نسبت رشد را تجربه نکند، روزهای سخت‌تری پیش‌روی صنعت بیمه است.

سیاست‌گذاری باید به این سمت حرکت کند که دریافتی‌ها از شرکت‌های بیمه را کاهش دهند. بیمه مرکزی باید به نیابت از دولت از این فعالیت‌ حمایت کند تا بتوانیم در صادرات خدمات بیمه رشد واقعی داشته باشیم. باید مجوزهای لازم برای فعالیت‌های خارج از کشور داده شود.