در یک روز بارانی با قرار قبلی به یک دورهمی آن هم از نوع اقتصادی دعوت شدم که با سمینار و همایشهای معمول متفاوت بود؛ نخستین دورهمی مدیریتی یکروزه برای توسعه کسبوکار – دمیت- با هدف همافزایی دانش و راهکارهای نوین توسعه کسبوکار در راستای اقتصاد مقاومتی که با حضور فعالان و صاحبان صنایع مختلف برگزار شد. یک هماندیشی جالب که با رویکرد برد – برد – برد، علاوه بر در نظر داشتن سود صاحب کالا و مشتری، برد اقتصادی مملکت را مورد توجه قرار میداد و صاحبان صنایع را دور هم جمع کرد تا تجربههای کاری خود را با یکدیگر به اشتراک گذارند.
در این گردهمایی با درنظر گرفتن محورهای عمدهای از قبیل به اشتراکگذاری تجربه و توسعه کسبوکار، راههای افزایش سود و تاثیر شفافسازی در توسعه کسبوکار، شبکهسازی، نقش شبکههای اجتماعی و فناوری اطلاعات در توسعه کسبوکار سه پرسش مطرح شد. اگرچه شرکتکنندگان با بله یا خیر، به پرسشها پاسخ گفتند، اما با توجه به هدف هماندیشی، صاحبان صنایع بهصورت تعاملی درباره دلایل موافقت یا مخالفت با پرسشها نظر خود را با دیگران در میان گذاشتند.
پرسش اول: فوت کوزهگری
بسیاری از افراد معتقدند اطلاعاتی که در مورد کسبوکار خود دارند، در واقع مزیت رقابتی آنها نسبت به رقیبان است. اینکه آیا حفظ این اطلاعات لازمه رقابت و بقا است یا خیر، در میان شرکتکنندگان به شور گذاشته شد. اگرچه بیشتر حاضران در جلسه موافق انتقال تجربهها و دانش خود به دیگران بودند، همچنان که در دنیا 90 درصد اطلاعات به اشتراک گذاشته میشود و فقط 10درصد اطلاعات امنیتی حفظ میشود، اما درباره نوع و حدود اطلاعات هر کدام نظر خاص خود را داشتند.
از نظر یکی از صاحبان صنایع که در جلسه حضور داشتند، اگر این اطلاعات به بیرون از محیط کسبوکارشان برسد، رقبا میتوانند از آنها استفاده کنند و سبب اختلال در کار آنها میشود اما در یک فضای غیررقابتی که کار انحصاری باشد یا در بازار صادرات، حفظ اطلاعات ضرورتی ندارد و مشکلی ایجاد نمیکند. صاحب صنعت دیگری نیز تا حدودی خود را موافق در اختیار قرار دادن اطلاعات خود به دیگران و مجموعههای مشابه میداند، مشروط بر اینکه حسن نیت و اخلاق صالح در شرکتها دایر باشد.
وی با اشاره به اینکه در مورد مطالب کلی دولت باید بسترسازی کند، نه شرکتهایی که با هم رقابت دارند، ادامه میدهد: شاید در زمانهای گذشته مردم اعتقاد داشتند که مزیت رقابتی کار و به اصطلاح فوت کوزهگری را باید برای خود نگهدارند، اما امروزه در عصر اطلاعات و شبکههای اجتماعی به نظر نمیرسد چنین اطلاعاتی مزیت رقابتی محسوب شود. البته درعمل این اطلاعات برای همه افراد قابل استفاده نیست، چون موفق شدن در کار به مدیریت قوی، تجربههای خوب و ارزنده و شناخت نیاز مردم بستگی دارد و در واقع باید به مردم اجازه داد انتخاب کنند و این اجازه همان کیفیت است که سبب میشود مردم آن را انتخاب کنند.
یکی دیگر از موافقان حفظ اطلاعات کسبوکار در اینباره گفت: در هر مجموعهای، یکسری از اطلاعات، مزیت رقابتی محسوب میشود، اما حفظ کردن آنها به این معنا نیست که اطلاعات را ثابت نگهداریم، چون این اطلاعات، امروز رقابتی است و فردا منسوخ میشود. بنابراین باید آنها را همیشه به روز کرد تا بتوانیم به مشتریان بیشتری پاسخگو باشیم. واقعیت این است که بخشی از دانش را باید افشا کرد و بخش دیگری را خیر، اما این قسمت بسیار حساس است و مرز ظریفی دارد.
وی با تاکید بر اینکه قسمتهای عمومی و نیمه عمومی را باید منتشر کرد، افزود: نمیخواهیم درگیر چالش شویم. پس نمیخواهیم اطلاعاتمان را از دست بدهیم اما در دنیای امروز افرادی موفق هستند که از چالش استقبال کنند و افرادی که نمیخواهند و نمیدانند چگونه با چالشهای امروزی مواجه شوند، چه بخواهند چه نخواهند، از دنیای اقتصاد امروز محو میشوند. نکته مهم این است که بتوان به توسعه دانش کمک کرد.
پرسش دوم: اشتراکگذاری اطلاعات
در پاسخ به این پرسش که اگر در یک کسبوکار بدانید در ازای به اشتراکگذاری یک اطلاعات خاص مربوط به کسبوکار خود، چند برابر آن اطلاعات مفید دریافت میکنید، آیا حاضر هستید اطلاعات خود را به اشتراک بگذارید، تمامی شرکـــتکننـــدگان متفق القول موافق به اشتراکگذاری بودند، اما در این میان ذکر یکی دو نکته حائز اهمیت بود، یکی از فعالان صنعت در این باره گفت: در یک سیستم پیچیده موضوع به این سادگی نیست و نباید کلیگوییکنیم. باید ببینیم چه چیزی میخواهیم بهدست آوریم و چه اطلاعاتی را در اختیار میگذاریم. گاهی اوقات اگر از اطلاعاتی که دادهایم، به خوبی استفاده نشود کار ما را برای ماندن در بازار سخت میکند. چون در نهایت بازار خراب میشود و از طرفی سطح توقع مشتری تغییر میکند و کیفیت کلی کار پایین میآید.
اما صنعتکار دیگری با اشاره به اینکه به اشتراکگذاری اطلاعات باید به درستی انجام شود، ادامه میدهد: باید بدانیم که این کار را با چه هدفی (هدف شخصی و شرکت یا اهداف جامعه و کشور) انجام میدهیم. اما در نهایت، با به اشتراکگذاری آگاهیسازی میکنیم و سطح توقع مشتری را بالا میبریم تا شرکتهایی که به درستی کار خود را انجام نمیدهند، مجبور شوند کار خود را به خوبی انجام دهند. در غیر این صورت از بازار حذف میشوند.
پرسش سوم: نقش فناوری اطلاعات بر توسعه کسبوکار
آخرین سوال مطرح شده درباره نقش و تاثیر فناوری اطلاعات بر توسعه کسبوکار بود که با شرکتکنندگان در میان گذاشته شد. بیشتر حاضران در جلسه با اشاره به مزایای فناوری اطلاعات در کار و اتصال منابع با هم از طریق فناوریهای روز به تاثیر مثبت فناوری اطلاعات بر توسعه کسبوکارشان اذعان داشتند و آن را باعث بالا رفتن سرعت صنعت میدانستند.
یکی از حاضران، با بیان این نکته که تاثیرگذار بودن فناوری اطلاعات را نمیتوان انکار کرد، گفت: در هر صورت مثبت یا منفی اثرگذار است. در سطح جهانی به یقین کسی نمیتواند تاثیر آن را نفی کند، اما در مملکت ما تکنولوژی میآید. با این حال متاسفانه درباره نحوه استفاده و برخورد با آن فرهنگسازی نمیکنیم. در صورتی که خیلی بهتر میتوان روی این موضوع سرمایهگذاری کرد. ما چون بهدرستی از تکنولوژی استفاده نمیکنیم نمیتواند چندان ثمربخش باشد. در واقع، روند آن در کشور ما چندان چشمگیر نیست و بازخورد چندان مناسبی ندارد. مثلا برای جستوجوی یک مطلب ساده در اینترنت چندین پنجره تبلیغاتی باز میشود که اتلاف انرژی و هزینه و وقت است و تبلیغات مازاد در صفحات وب نمونهای از بخش منفی فناوری اطلاعات است.