شیشه، آینه و وسایل شیشهای جزو اساسیترین ملزومات زندگی امروز هستند. کشف و ساختن شیشه تحولی عظیم در معماری دنیا ایجاد کرد، بهگونهای که امروزه شهرهای جهان زیبایی خود را مدیون این تحول بزرگ درصنعت تولید میدانند.
تاریخچه تولید و كاربرد شیشه به حدود بیش از ۴ هزار سال پیش بر میگردد. ولی تقریباً ۲ هزار سال پس از كشف آن بود كه كاربرد شیشه در پنجرهها مطرح شد. ظاهراً این تکنیک اختراع اروپاییان نیست و باید زادگاه آن را در چین، هند یا به احتمال قوی در خاورمیانه جستوجو کرد.
به هرحال بعد از گذشت سالها شیشه کاربردهای فراوانی داشته است و از آن برای تزیین یا بخشی از یک سازه استفاده میشود. بسیاری از وسایل امروزی مورد نیاز ما از در و پنجره گرفته تا شیشههای اتومبیل همه جزو همین فعالیت است.
قدمت تولید شیشه در ایران به سالهای جنگجهانی دوم برمیگردد و نخستین کارخانه شیشه کشور در حوالی میدان بهمن فعلی افتتاح شد. برای بررسی بیشتر بازار شیشه و آینه با مهندس محمدعلی قنبری رئیس اتحادیه شیشه و آینه تهران به گفتوگو پرداختهایم.
کورهها خاموش شدنی نیست
مهندس قنبری در خصوص بازار شیشه میگوید: نیاز به مصرف شیشه دائمی است و تعطیلی ندارد. در حال حاضر ما مشکلی از لحاظ تولید و قیمت نداریم. مشکل اصلی تولیداتی است که در واحدهای تولیدی مانده و عرضه نمیشود.
وی در این مورد توضیح میدهد: تولید و ذوب شیشه با سایر فعالیتها فرق دارد. در صنایع دیگر هر وقت که لازم باشد دستگاهها را خاموش میکنند ولی در کار شیشه، کوره باید همیشه روشن بماند. مدت زمان کارکرد یک کوره شیشه بین 18 تا 20 سال است و در این مدت اصلاً نباید خاموش باشد. به همین خاطر تولید شیشه هم یک کار دائمی و همیشگی است. چون اگر کوره خاموش شود، مواد مذاب داخل آن از سنگ سختتر شده و قابل استفاده نیست.
وی در مورد تولید محصولات شیشهای در کشور گفت: صنعت شیشه یک صنعت کاملاً داخلی است و وابستگی به خارج از کشور ندارد. هماکنون علاوه بر تأمین نیاز داخل 40درصد تولیدات ما صادر میشود.
هشت واحد بزرگ تولیدی در این حرفه مشغول به فعالیت هستند که با دستگاههای تمام خودکار و با استفاده از نیروهای انسانی متخصص به کار مشغولند و روزانه بین 400 تا 500 هزار مترمربع شیشه در کشور تولید میشود. ساختههای واحدها شامل انواع شیشه، آینه، شیشه ضدگلوله، سکوریت، دو جداره و چند جداره، خم، میز، دکوراتیو و. . . میشود. ماده اصلی تولید شیشه سیلیس است که در بیشتر نقاط کشور یافت میشود.
در هر صورت مشکلی برای تولید داخلی وجود ندارد. ضمن اینکه در مورد راهاندازی، تعمیر و تجهیز ماشینآلات نیازی به خارج از کشور نیست و نگهداری از ادوات صنعتی توسط نیروهای متخصص بومی انجام میشود. برای تعمیرات نیازی نیست که کارشناس و مهندس از خارج بیاید، خودمان کارها را حل و فصل میکنیم.
صادرات غیرنفتی و مشکل ساختمان
قنبری در مورد مشکلات پیشروی این حرفه میگوید: اگر دولت و مسئولان بتوانند مشکل بازار مسکن را حل کنند، بازار شیشه رونق زیادی پیدا میکند. ساختمان که بدون شیشه قابل استفاده و سکونت نیست و یکی از اصلیترین ملزومات خانه به حساب میآید. همانطور که گفتم، 40 درصد تولیدات داخلی به خارج از کشور صادر میشود. عمده صادرات به کشورهای همسایه، آسیای میانه و حتی برخی کشورهای اروپایی مثل آلمان، ایتالیا و انگلیس است.
چون هزینه انرژی در این کشورها بالاست برایشان صرف نمیکند تولید انبوه داشته باشند، بنابراین سراغ ما میآیند چون میدانند که کیفیت کارهای ایرانی بسیار بالاست. ضمن اینکه هزینههای بستهبندی و حمل ونقل هم زیاد است و سراغ این کار نمیروند. وی در مورد اقلام صادراتی شیشه کشور میافزاید: انواع شیشه در قطعات مختلف و با ضخامتهای دو میلیمتر تا 19 میلیمتری تولید و عرضه میشود.
واحد شیشه
رئیس اتحادیه شیشه و آینه تهران میگوید: واحد تولید شیشه جام است، مثل توپ برای پارچه. هر جام معادل یک شیشه یک تکه به ابعاد 21/3 متر در 5/2متر است. برای بعضی از شیشهها این اندازهها تغییر میکند و به 6 در 3/5 متر میرسد. از سال 1371 فناوری جدیدی در تولید شیشه ظهور کرد که فلوت نام دارد. فلوت یکی از بهترین فناوریهایی است که در این حوزه ابداع شده است.الان همه تولیدات ایرانی با همین تکنولوژی ساخته میشود و فاقد کمترین موج و انحنا است. این مسئله بسیار مهم است بهخصوص در شیشههای اتومبیل که وجود موج در شیشه باعث خطای دید میشود.
وی در مورد اشتغال این صنعت میگوید: با اینکه تمام کارها اتوماتیک است، بین 200 تا 300 نفر در هر کارخانه مشغول به کار هستند که کارهای مختلفی مانند جابهجایی، حمل ونقل، مخلوط کردن مواداولیه و... را انجام میدهند. از لحاظ دانش فنی روز در شرایط خوبی قرار داریم و مطابق با شرایط روز دنیا جلو میرویم.
ارتباط با نویسنده: ali_elmi1361@yahoo.com