مروری بر برنامه‌های گروه ایران‌خودرو در دوران پساتحریم

در روز‌های تب و تاب توافق در مذاکرات هسته‌ای و هیاهوی موافقان و مخالفان آن و تلاطم زیاد بازار سرمایه ناشی از اخبار مربوط به این رویداد، نماد یکی از محبوب‌ترین شرکت‌های بازار سرمایه به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه متوقف بود تا سهامداران هیجانات بازار را خارج از گود به نظاره بنشینند. به اذعان بسیاری از کارشناسان، گروه ایران‌خودرو یکی از شرکت‌هایی است که بیشترین تاثیرپذیری را از توافق خواهد داشت. به‌گونه‌ای که این موضوع مهم‌ترین و داغ‌ترین بحث در مجمع روز 24 تیرماه این شرکت بود. به این بهانه و با توجه به اطلاعات ارائه شده در این جلسه به بررسی برنامه‌های این گروه در دوران پس از لغو تحریم‌ها می‌پردازیم.

با توجه به سخنان مهندس هاشم یکه‌زارع، مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو، این شرکت برای دوران پس از تحریم در حال مذاکره با چهار شرکت است. با توجه تصاویر منتشر شده در مجمع، در ماه‌های گذشته مدیرعامل شرکت پژو جلسات متعددی را با مدیران ایران‌خودرو در تهران داشته و دو طرف در مورد همکاری‌های مجدد با یکدیگر به توافق رسیده‌اند. گفته می‌شود در چارچوب سرمایه‌گذاری این شرکت در ایران برخی از اقدامات عملیاتی نیز آغاز شده اما امضای رسمی این قرارداد همکاری پس از تاریخ اجرای توافق هسته‌ای در ماه‌های آینده خواهد بود.

همچنین در حال حاضر مذاکرات با شرکت رنو نیز برای انعقاد قرارداد همکاری در حال جریان است که طرفین در آن به پیشرفت‌های قابل توجهی دست پیدا کرده‌اند. همزمان گفت‌وگوهایی نیز با شرکت سوزوکی ژاپن انجام شده است که طی آن دو طرف برای از سرگیری همکاری‌ها توافق کرده‌اند. بر این اساس در سال آینده ایران‌خودرو با همکاری سوزوکی خودرویی سبک و ارزان‌قیمت را روانه بازار خواهد کرد که پیش‌بینی می‌شود بخش قابل توجهی از بازار را از آن خود کند. همچنین قرار است ایران‌خودرو با یک خودروساز اروپایی دیگر (که نامش افشا نشد) نیز همکاری کند که طی آن شرکتی با شراکت مساوی طرفین در ایران تاسیس شده مدیریت آن به‌صورت دوره‌های دو ساله در اختیار هر یک از دو طرف خواهد بود. شرکت پژو متعهد شده است 30درصد محصولات تولیدی شرکت مزبور را در بازارهای جهانی به فروش رساند. شرکت بنز نیز قصد بازگشت یه ایران و از سرگیری همکاری با شرکت ایران‌خودرودیزل (دارنده بیشترین زیان انباشته در گروه ایران خودرو) را دارد. شنیده‌ها حاکی از آن است که احتمالا این شرکت بخشی از سهام ایران‌خودرودیزل را خریداری کند.

با توجه به قراردادهای مورد اشاره، گروه صنعتی ایران‌خودرو در نظر دارد تا سال 1404 سطح تولید خود را به 3میلیون دستگاه در سال افزایش دهد که یک میلیون دستگاه آن در بازارهای جهانی به فروش خواهد رسید. (این در حالی است که تولید این شرکت در سال 1393 حدود 600 هزار دستگاه بوده که از این تعداد تنها 5 هزار دستگاه صادر شده است) که این افزایش تولید باعث رونق در شرکت‌های تابعه به‌ویژه قطعه‌سازها نیز خواهد شد. شرکت ایران‌خودرو قصد دارد خطوط تولید خود در خارج کشور را نیز احیا کند. بر این اساس در سال‌جاری تولید خودروی رانا در سایت عراق آغاز شده است. این سایت ظرفیت تولید 10دستگاه در ساعت را دارد. این در حالی است که تقاضا برای این خودرو در عراق 20 دستگاه در ساعت است. همچنین مقدمات راه‌اندازی مجدد سایت سنگال نیز در حال انجام است. 

با نظر به موارد اشاره شده در بندهای فوق با توجه به توافق هسته‌ای آینده درخشانی در انتظار این شرکت است. اما نباید از نظر دور داشت که برنامه‌های اعلام شده در میان‌مدت و بلندمدت به رشد سودآوری شرکت کمک خواهند کرد و شرط لازم آن پایبندی طرف‌های مقابل در مورد لغو تحریم‌هاست. اما در کوتاه‌مدت نمی‌توان انتظار تغییرات چندانی را داشت.

آمار تولید و فروش این شرکت در دو ماهه اول سال‌جاری حکایت از مشکل فروش دارد که به گفته مدیرعامل شرکت این روند در خرداد و تیر نیز ادامه داشته و به پیش‌بینی وی با توجه به انتظارات مبنی بر کاهش قیمت (در پی حصول توافق) طی حداقل دو ماه آینده نیز ادامه خواهد داشت. شاید یکی از مشکلات عمده در این راه واردات خودرو باشد. خودروهای چینی در سال‌جاری بیش از 9درصد کل بازار را در اختیار دارند که این عدد در سال گذشته 5درصد بوده و مدیران شرکت پیش‌بینی می‌کنند این روند صعودی همچنان ادامه داشته باشد. این مشکل فروش با مخالفت با افزایش قیمت خودرو نیز همراه شده است. به‌گونه‌ای که با گذشت چهارماه از سال 94 هنوز شورای رقابت مجوز افزایش قیمت را صادر نکرده و افزایش قیمت احتمالی در ادامه سال نیز بین 8 تا 10درصد خواهد بود. در این میان از بدهی‌ها و هزینه‌های مالی این گروه نیز نمی‌توان غفلت کرد.

در مجموع به نظر می‌رسد وضعیت سودآوری این شرکت در سال ‌جاری نسبت به سال گذشته با افزایش قابل ملاحظه‌ای همراه نباشد. اما در سال‌های آینده با رصد تحولات سیاسی و اقتصادی می‌توان انتظار افزایش یا حتی جهش در سودآوری این شرکت را داشت.

* کارشناس بازار سرمایه