نخستین موضوعی که باید در زمینه سرمایه گذاری در بخش معدن لحاظ شود، توجه به ماهیت متفاوت معدن کاری نسبت به سایر حوزه های کسب وکار است؛ به این معنا که صنعت معدن کاری به لحاظ وابستگی به ذخایر مواد اولیه با صنایع دیگر متفاوت است، چون صنایع دیگر بر مبنای پیش فرضی از مواد اولیه و ورودی های ماده اولیه، محاسبات را انجام می دهند.
سجاد غرقی، عضو انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران با بیان این جملات می گوید: وابستگی به ذخیره در حوزه معدن الزاماتی را به وجود می آورد که شرایط ریسک را در حوزه معدن متفاوت می کند.
وی ادامه می دهد: برخلاف سایر صنایع که می توان به صورت تقریبی جانمایی مکان را تعیین کرد و پس از آن وارد مجوزها و الزامات حقوقی و قانونی شد، در معدن این ذخایر است که مکان معدن کاری را مشخص می کند.به طورکلی می توان این گونه ادعا کرد که وابستگی به ذخایر چه در جانمایی، نوع ماده معدنی، کیفیت و چه در هزینه های استخراج و فرآوری موثر است.
وی می افزاید: شخصی که وارد معدن می شود می تواند از قسمت های مختلف این زنجیره شروع کند. نخستین مرحله ورود، بخش اکتشاف است، این مرحله پرریسک ترین مرحله معدن کاری است، یا اینکه می توان ذخیره اکتشاف شده را خریداری و از مرحله آماده سازی و استخراج شروع به کار کرد، یا اینکه در کنار معدن، واحد کانه آرایی یا فرآوری را تاسیس کرد.
فرآوری سرمایه اولیه بیشتری می خواهد
طبیعتا به هر میزان که معدن کار، از ابتدای زنجیره یعنی اکتشاف به سمت فرآوری حرکت کند، ریسک کاهش و سرمایه گذاری اولیه یا هزینه ورود به این صنعت افزایش می یابد.
غرقی در همین باره می گوید: برای ورود به معدن کاری، مقیاس معدن نیز بسیار حائز اهمیت است، به طور مثال هزینه ورود به معادن کوچک، متوسط و بزرگ مقیاس، متفاوت است. به طور کلی می توان گفت که تفاوت مقیاس معدن، نوع ماده معدنی، جانمایی، عیار و کیفیت ذخیره همه در ماهیت معدن کاری اهمیت دارد. برخلاف سایر فعالیت های صنعتی که تا حدودی به لحاظ هزینه های سرمایه گذاری و تکنولوژی ابهام کمتری در آنها وجود دارد، در بخش معدن کاری به دلیل اینکه ذخایر موجود در زیرزمین است و دائما دچار تغییر هستند، ریسک سرمایه گذاری افزایش می یابد.
سرمایه اولیه و نیروی انسانی برای ورود به معدن
معدن کاری بسیار پرهزینه و زمان بر است. یک پروژه معدنی برای سوددهی در کمترین شرایط به هفت سال زمان احتیاج دارد. می توان این صنعت را با پروژه های ساختمان سازی قیاس کرد، جایی که می توان در یک سال پروژه ای را شروع و خاتمه داد و به سوددهی رسید.
غرقی در خصوص وجود آمار برای شروع یک فعالیت معدنی می گوید: در ایران یک نظام مشخص، برای ارزش گذاری ماده معدنی وجود ندارد، این در حالی است که در تمام دنیا این محاسبات فنی و مهندسی براساس ذخیره برجا انجام می شود.
این معدن کار ضمن ارائه آمار تقریبی برای کسانی که تمایل به حضور در بخش معدن را دارند، اضافه می کند: در بهترین شرایط که ذخیره معدن آماده و اکتشاف شده باشد تا زمان بهره برداری، حداقل دو سال زمان نیاز است.
کمترین سرمایه ای که برای ورود به این صنعت در یک معدن کوچک مقیاس مورد نیاز است و رقمی بالغ بر 5میلیارد تومان است با این آگاهی که یک معدن از زمان شروع تا سوددهی به هفت سال زمان نیاز دارد. در خصوص نیروی انسانی نیز باید گفت که یک معدن در مقیاس کوچک حداقل به 20نفر نیروی کار که شامل نیروهای اداری، نیروهای پشتیبانی، اپراتور، حفار، راننده و خدمات هستند، نیاز دارد.
ریسک ها و مجوزها
غرقی در ارتباط با تهدیدهای سرمایه گذاری در بخش معدن می گوید: به زعم ذخایر خوبی که در معدن های ایران وجود دارد، این بخش شامل کمترین حمایت ها و شدیدترین فشارهاست. فضای کسب و کار معدن در ایران فضای بسیار سخت و طاقت فرسایی است؛ مشخصا از سمت دولت و مجلس هیچ گونه نگاه مثبتی به معدن کاری وجود ندارد، تمام اینها مسائلی است که باید شخص سرمایه گذار و خواهان ورود به معدن کاری از آن مطلع باشد.
غرقی در مورد دریافت مجوز کسب و کار در حوزه معدن توضیح می دهد: در ابتدا این مجوز از سوی وزارت صنعت، معدن تجارت استان ها صادر می شد اما بنا به فراخور محل معدن، اخذ مجوز از سایر نهادها مانند منابع طبیعی و محیط زیست و دیگر ارگان ها نیز نیاز است.
وی در مورد تسهیلات موجود در این بخش هم می افزاید: تسهیلاتی به بخش معدن ارائه شده اما این تسهیلات بسیار ناچیز و غیرقابل ذکر است. صندوق بیمه فعالیت های معدنی، یکی از مکانیزم های قانونی است که برای دریافت تسهیلات معدن کاری پیش بینی شده، به طوری که این صندوق ریسک فعالیت های معدنی را از مرحله اکتشاف تا فرآوری بیمه کرده و از روی بیمه نامه ها وام می دهد.