نهاد دولت در ایران به دلایل تاریخی و همچنین مطابق با قانون اساسی اختیارات و وظایف گستردهای دارد که بخشی از آن در اصل 29 قانون اساسی آمده است. نهاد دولت علاوه بر این به دلیل اینکه درآمد حاصل از صادرات نفت را یکسره به خزانه میریزد، توانایی مالی قابل توجهی دارد. این عناصر و مقولهها موجب شده است انتظار از دولتها در ایران همواره بالا باشد. در مقاطعی از زمان به ویژه هنگامی که انتخابات مجلس یا ریاست جمهوری نزدیک است، کاندیداها برای توجه بیشتر واجدین شرایط رای دادن به خود، در تنور انتظارات از دولت میدمند و میخواهند که دولت همانند یک جادوگر یا فردی بسیار توانمند عمل کند و همه مسائل و معضلات تاریخی تنیده شده بر دست و پای مردم را ناگهانی باز کند و مردان و زنان ایرانی را خوشبختترین افراد کند.
این روزها که به انتخابات 7 اسفندماه نزدیک میشویم، نقد کارنامه و برنامه دولت در حوزه اقتصاد از سوی منتقدان به ویژه منتقدان تندروتر رونق دارد و متاسفانه آداب نقد نیز رعایت نمیشود و نقدها از حالت کارشناسی خارج میشود. یک نماینده بسیار باسابقه مجلس که اتفاقا اقتصاد خوانده است، یادش میآید که دولت چرا قراردادهای نفتی که قرار است در آینده منعقد کند را محرمانه خواهد کرد. این نماینده ارجمند یادش رفته است که گویا ایران یک طرف قرارداد احتمالی نفت است و شاید طرف دیگر تمایل ندارد که رقبایش از ریزقراردادهای احتمالی آگاه شوند. یک نماینده دیگر میگوید که قراردادهای منعقدشده با پژو سود ندارد. یک منتقد دیگر دولت را زیر سوال میبرد که چرا هواپیما خریداری کرده است، یک منتقد دیگر میگوید چرا برجام شد اما اشتغال ایجاد نشد، یک منتقد دیگر معتقد است که هنوز بانکها در تحریماند و...
نادیده گرفتن آداب نقد از سوی کسانی که این روزها دنبال کسب محبوبیت نسبی برای خرید آرای واجدین شرایط برای خود یا همحزبیهایشان هستند، راه را برای بیهوده بودن نقد باز میکند و شهروندان نیز وقتی ببینند نقدها از حالت کارشناسی خارج شده است، نسبت به این موضوع بیتفاوت خواهند شد. عیار نقد اگر کاهش یابد و طلای این مقوله به مس تبدیل شود، دیگر جایی برای نقد واقعی دولتها نخواهیم داشت.
* عضو شورای سردبیری روزنامه فرصت امروز