طرح جامع شهری از ساخت‌و‌سازها جا ماند

«تهران در حال ترکیدن است» این توصیف وزارت راه وشهرسازی از وضعیت تراکم پایتخت کشورمان است و به گفته وی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسئولان وزارت راه و شهرسازی گسترش کلان شهرها بدون تراکم‌فروشی و کنترل ساخت‌و‌سازهای غیر‌مجاز شهری است و معتقد است که ساخت‌و‌سازها در تهران بدون توجه به طرح جامع و طرح تفصیلی شهر انجام شده است و مقصر این بی‌انضباطی شهری را کسانی می‌داند که بدون قاعده مجوز ساخت‌و‌ساز دادند. حال یکی از دغدغه‌های مسئولان مدیریت شهری کنترل پدیده‌ای به نام بلندمرتبه‌سازی و برج‌سازی است مقوله‌ای که به گفته پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی 80 درصد آن در تهران در محدوده‌های غیرمجاز ساخته شده است. 

حال سازمان نظام مهندسی که در جریان توقف ساخت چند پروژه اخیر نشان داد با حمایت وزارت راه و شهرسازی قدرت مقابله با ساخت‌و‌سازهای غیر‌مجاز را دارد، مدعی است حیطه اختیاراتش بسیار محدود است. سعید غفرانی، رییس سازمان نظام مهندسی استان تهران در گفت‌وگو با «فرصت امروز» مهم‌ترین دغدغه این سازمان را الزام سازندگان به رعایت طرح جامع شهری و رعایت اصول فنی در ساخت‌و‌ساز‌ها دانست و این دغدغه را شرح داد. 

***

چرا سازمان نظام مهندسی در مسیر صدور مجوزهای ساخت‌و‌ساز حضور ندارد و بعد از ساخت پروژه‌ها نسبت به تخلفات انجام شده اعتراض دارد؟ 

حوزه اختیارات سازمان نظام مهندسی محدود است و در صدور هیچ‌کدام از مجوزها نقشی ندارد اما اگر از تخلفات در ساخت‌و‌سازهای شهری مطلع شود، می‌تواند پروژه را متوقف کند یا رأی به تخریب آن دهد مانند پروژه پاساژ علاءالدین. مجوز ساخت اضافه بر ظرفیت ساختمان هم توسط شهرداری داده می‌شود. راه اطلاع از تخلفات هم حضور مهندسان ناظر در پروژه‌ها است که متاسفانه یکی از عوامل افت کیفیت ساخت‌و‌سازها هم همین عدم حضور مهندسان ناظر در پروژه‌های عمرانی است البته مهندسان ناظر سازمان نظام مهندسی در جریان کار قرار می‌گیرند مگر اینکه مسیر قانونی مجوزها طی نشود. 

پـروژه گودبرداری‌های غیر‌ایمن به کجا رسید؟ آیا شهرداری در موعد مقرر نسبت به ایمن‌سازی گود معروف به حقانی اقدام کرد؟ 

کارفرمایان و مهندسان ناظر باید نسبت به استانداردسازی گودهای شهید حقانی، پروژه ایران‌زمین و سایر پروژه‌هایی که گودبرداری ناایمن دارند، اقدام کنند. در جداره‌هایی که گود عمیق برداشته شده سازه اصلی سریع ساخته شود و دیواره‌های گود سریعا باید تثبیت شوند. همواره به مهندسان ناظر این تذکر را داده‌ایم که تمام اصول فنی در گودبرداری‌ها باید رعایت شود و در مورد گودبرداری پروژه نزدیک به متروی حقانی هم این تذکر و اخطار را داده‌ایم که هر چه زودتر جداره‌های گود را ایمن و دیواره را تثبیت کنند. 

البته اگر تذکر توقف پروژه را می‌دهیم به این معنا نیست که پروژه دیگر مختومه شود و معتقدم متوقف کردن یک پروژه ناایمن به‌مراتب خطرناک‌تر است و باید به کارفرما و مالک پروژه مهلت ایمن‌سازی و اتخاذ تمهیدات لازم داده شود. شهرداری هم درباره پروژه معروف به گودبرداری متروی شهید حقانی اقدامات لازم جهت ایمن کردن گود را پس از تذکرات پی‌در‌پی دفتر مقررات ملی ساختمان وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی شروع کرده است. 

یکی از پدیده‌هایی که امروز شاهد آن هستیم رواج بلندمرتبه‌سازی در کلانشهرها است، البته برج‌سازی‌هایی که بدون قاعده انجام شده است، سازمان نظام مهندسی چگونه می‌تواند تبعات منفی بلندمرتبه‌سازی را کاهش دهد؟ آیا در این زمینه ورود کرده‌اید؟ 

درباره بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌قاعده باید بگویم که نمی‌توان گفت در ساخت تمام برج‌های تهران تخلف انجام شده و معتقدم تهران و سایر کلانشهرها توان استفاده بهینه از پدیده بلندمرتبه‌سازی را دارند البته این بی‌انضباطی شهری که امروز شاهد آن هستیم محصول ارائه مجوزهای بی‌مورد به سازندگان است که آن هم با موافقت کمیسیون ماده 5 که اعضای آن از نمایندگان حوزه مدیریت شهری از جمله شهرداری‌ها، وزارت راه و شهرسازی، محیط‌زیست و ... هستند، داده شده است.

از طرف دیگر تمام مجوزها باید با توجه به طرح جامع شهر و طرح تفصیلی صادر شود که در این اسناد هم پهنه‌های مشخصی برای برج‌سازی در نظر گرفته شده است که برای بسیاری از برج‌ها به‌صورت موردی از کمیسیون ماده 5 مجوز ساخت گرفته شده و خارج از پهنه مشخص شده در طرح جامع ساخته شده‌اند.