صادرات 30هزارتنی میگو در سال آینده

تولید آبزیان در ایران نسبت به سال‌های گذشته پیشرفت‌های بسیاری داشته است. خوشبختانه پرورش میگو هم از این قاعده مستثنا نبوده و همسو با دیگر بخش‌های شیلاتی جهش‌های بزرگی را تجربه کرده است. هم‌اکنون 100درصد تولید آبزیان ایران در اختیار بخش‌خصوصی قرار دارد و هیچ‌کدام از بخش‌های زیرمجموعه دولتی نیست. برنامه‌های بسیاری برای پیشرفت هرچه بیشتر تولید میگو در ایران طرح‌ریزی شده که به مرور زمان اجرا خواهد شد. یکی از پیش‌بینی‌های دست‌اندرکاران این بود که تا پایان سال به تولید 20هزارتنی برسند. این در حالی است که ابتدای امسال، طبق آمار موجود 22هزارتن تولید به ثبت رسید، بنابراین پرورش این جانور دریایی، نسبت به پارسال رشد 50 درصدی را تجربه کرد. متاسفانه با وجود ظرفیت‌های بسیاری که در امر تولید وجود دارد، هنوز مصرف میگو در ایران به‌جز استان‌های جنوبی، شیراز و کمی هم تهران، نهادینه نشده و تولید در این زمینه مازاد نیاز داخلی است. بنابراین طبیعی است که بر بازارهای خارجی تکیه کنیم تا بتوانیم در حفظ تولید پایدار، قدمی برداشته باشیم. 

سال گذشته تولید میگو در کشورهایی مانند چین، ویتنام، برزیل و تایلند به دلیل بروز بیماری سندرم مرگ زودرس کاهش یافت، بنابراین قیمت آن در بازارهای جهانی افزایش پیدا کرد. با این وضعیت، فرصت خوبی برای صادرکنندگان و تولیدکنندگان داخلی ایجاد شد که محصول خود را با قیمتی بالاتر به فروش برسانند. به همین دلیل ضربه بزرگی به مصرف داخلی وارد شد و اکثر مصرف‌کنندگان، میگو را از سفره غذایی خود حذف کردند. به این ترتیب، تمرکز تولید بر صادرات متمرکز شد. اما امسال وضعیت کمی متفاوت از سال گذشته است زیرا تولید کشورهای دیگر که درگیر بیماری بودند، دوباره به حد طبیعی خود بازگشت و این مسئله بر قیمت‌های جهانی میگو تاثیر منفی گذاشت. این موضوع، تولیدکنندگان داخلی را با سردرگمی مواجه کرد و به همین دلیل تا سه ماه از فروش محصولات خود به صادرکنندگان خودداری می‌کردند. زیرا انتظار داشتند که افزایش قیمت‌ها از خط اصلی خود خارج نشود. 

به این ترتیب، حدود دو تا سه ماه، در صادرات میگو تعلل ایجاد شد و این وقفه انباشت 11هزارتنی این محصول را در انبارهای ایران در پی داشت اما با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و خروج تولیدکنندگان از شوک قیمتی، کم‌کم راه صادرات گشایش یافت و اکنون مشکلی از این بابت وجود ندارد. البته خبر خوب این است که در سال‌جاری، افزایش قیمت برخلاف موادغذایی دیگر، گریبانگیر میگو نشد.

از طرف دیگر، مصرف داخلی در 9ماهه اول امسال به حدود 2900تن رسیده که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به 4هزارتن افزایش یابد. البته این رقم نسبت به سال گذشته که مصرف 1500تنی را در پی داشت، جهشی قابل قبول است اما باید با فرهنگ‌سازی و برنامه‌ریزی دقیق این آمار را افزایش داد. سال گذشته ستادی به نام ستاد راهبردی توسعه پرورش میگو، توسط بخش‌خصوصی و بدون کمک دولت تشکیل شد که هدف آن ایجاد زنجیره‌ای متصل برای هموار کردن راه تولید و توسعه صادرات است. این ستاد از سرحلقه‌های تولید میگو مانند تولید غذای مربوطه، بچه میگو، بسته‌بندی و... تشکیل شده که می‌تواند مغز متفکر پرورش میگو باشد. در ستاد راهبردی توسعه پرورش میگو، پیش‌بینی شده که صادرات برای سال آینده به 30هزارتن برسد. بنابراین از هم‌اکنون الزامات مورد نیاز برای این کار توسط فعالان این بخش بررسی و کارشناسی شده و برنامه مدونی برای پیشبرد آن تدوین می‌شود. 

اگرچه 50درصد سهم میگوی صادراتی ایران را کشور چین به خود اختصاص داده اما هدف اصلی ستاد به دلیل فرصت‌های خوبی که ایجاد شده کشور روسیه است. هرچند برخی کارشناسان بر این عقیده‌اند که با کاهش ارزش روبل، معامله تجاری با روسیه ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد اما این کاهش تنها برای ایران نیست و تمام طرف‌های معامله با این کشور با این مسئله روبه‌رو هستند.

در حال حاضر، فرصت بسیار خوبی برای صادرات آبزیان و به‌خصوص میگو به این سرزمین فراهم است که حتی با کاهش ارزش روبل هم توجیه اقتصادی خواهد داشت. البته مالزی، کره، تایلند، امارات، قطر، لبنان، مکزیک و تا حدودی اسپانیا و ایتالیا هم جزو مشتریان میگوی ایران در بازارهای جهانی هستند. امید است که بخش شیلات، مانند گذشته به اهداف خود برسد و با کشف بازارهای جدید جهانی، سهم بیشتری از صادرات را به خود اختصاص دهد زیرا هیچ اتفاقی به اندازه این موضوع باعث رونق تولید داخلی نمی‌شود.

* دبیرکل اتحادیه صادرکنندگان آبزیان ایران