ششمین برنامه‌ای که وارد کارزار توسعه می‌شود

هر دولت بنا بر سیاست‌های کلی اقتصادی خود مجموعه‌ای از برنامه‌های توسعه را در دستور کارش قرار می‌دهد، برنامه‌هایی که در بازه‌های زمانی مشخصی تدوین، تصویب و به اجرا در می‌آیند. عمده تلاش‌های سیاست‌گذاران و طراحان این نوع برنامه‌ها که اغلب با نام برنامه‌های توسعه شناخته می‌شوند، در راستای حفظ و توسعه منافع اقتصادی کشور در تمامی سطوح است. ایران از جمله کشورهایی است که هر پنج سال یکبار برنامه‌هایی را برای توسعه اقتصادی طراحی و اجرا می‌کند. طبیعی است این برنامه‌ها تحت تأثیر فضای سیاسی، اقتصادی و مسائل منطقه‌ای تغییراتی خواهند داشت.

اما اساس کلی این برنامه‌ها بر مبنای تلاش دولت بر افزایش قدرت ایران در منطقه طرح‌ریزی می‌شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، ششمین برنامه توسعه این کشور آماده اجرا و بهره‌برداری است.برنامه‌ای که این روزها انتظار می‌رود تحت تأثیر لغو تحریم‌ها و به ثمر رسیدن برجام قدرت اجرایی بیشتری داشته باشد، اما تحلیل‌ها در خصوص چگونگی تحقق اهداف برنامه ششم متفاوت و متنوع است.

تلاش برای تغییراتی همه جانبه

به گزارش پایگاه خبری المانیتور، ایران در حالی برنامه ششم توسعه را اجرا خواهد کرد که تحولاتی چون لغو تحریم‌ها مسیر توسعه در این کشور را اندکی هموار‌تر کرده است. بنا بر عقیده کارشناسان این پایگاه خبری، به نظر می‌رسد عمده چالش دولت کنونی برای تحقق برنامه‌های ششم در بخش تولید و تجارت حول وضعیت خصوصی‌سازی یا توسعه بازار آزاد می‌چرخد. آگاه‌سازی اقشار مختلف از مزایای توسعه بازار آزاد و افزایش تسهیلات برای کارآفرینی در این حوزه می‌تواند پتانسیل‌های ایران در موفقیت برنامه‌های توسعه را افزایش دهد.

آنچه در انجام هر چه بهتر برنامه ششم ایران اهمیت دارد ایجاد نوعی تعادل همه‌جانبه بین بخش‌های خصوصی و دولتی مختلف در ایران است. در شرایط فعلی این کشور برای توسعه اقتصادی افزون بر برنامه‌ای مدون و منطقی، فرصت دادن به بخش‌خصوصی و توسعه زیرساخت‌های اقتصادی اهمیت زیادی خواهد داشت. برخی کارشناسان معتقدند بها دادن به بخش‌خصوصی در ایران و افزایش زیرساخت‌های توسعه بخش‌خصوصی در بلند‌مدت مزایای بی‌شماری چون کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را در پی خواهد داشت.

 قدرت نظامی در کنار دیپلماسی منطقه‌ای

پایگاه خبری العربیه به نقل از خبرگزاری فرانسه به جزییات برنامه ششم توسعه در ایران پرداخته و این برنامه را در برخی بخش‌ها پررنگ‌تر قلمداد کرده. بنا برگزارش این پایگاه خبری، ایران همواره در تلاش بوده قدرت نظامی خود را در منطقه حفظ کند و این تأکید و تلاش در برنامه ششم نیز کاملاً مشهود است.براساس پیش‌بینی‌ها، با توجه به تأکید ایران بر گسترش سلاح‌های پیشرفته و افزایش توان نظامی و در سایه شرایط لغو تحریم‌ها و افزایش قدرت ایران برای خرید تجهیزات جدیدتر از کشورهای متنوع، بخشی از اهداف برنامه ششم در بخش نظامی به خرید تسلیحات و به روز کردن سیستم نظامی معطوف خواهد شد.

افزون بر این، ایران برای اولویت دادن به دیپلماسی‌های اقتصادی خود به گسترش روابط تجاری به‌ویژه با کشورهای جنوب شرقی آسیا و اروپا خواهد پرداخت. احیای سرمایه‌های بخش تجارت بین‌الملل و توسعه همکاری و روابط با کشورهای مختلف در شرایط کنونی از ملزومات پرسود برنامه ششم است.

سقوط قیمت نفت و شیوه تأمین بودجه

خبرگزاری الجزیره، در گزارشی به تبعات سقوط قیمت نفت در ایران پرداخته و در بخشی از این گزارش به وابستگی بودجه دولت این کشور به درآمدهای نقتی اشاره کرده است. در طول سال‌های تحریم بارها از نفت به‌عنوان ناجی اصلی اقتصاد ایران یاد شده بود، اما نکته مهم در شرایط فعلی، لغو تحریم‌ها و باز شدن درهای تجارت نفتی ایران با کشورهایی است که در شرایط تحریم عملاً فرصتی برای تجارت با آنها وجود نداشت.

درواقع انتظار می‌رود همزمان با لغو تحریم‌های نفتی اروپا و آمریکا علیه ایران، روند اجرای برنامه‌های توسعه با افزایش ظرفیت فروش نفت دچار اختلال و مشکل جدی نشود. یو اس نیوز، نیز در گزارشی مشابه به این مسئله اشاره کرده که گرچه قیمت نفت با کاهش روبه‌رو شده است اما ایران برای تأمین بودجه در برنامه‌های توسعه مناسبات جدید نفتی را در پیش دارد. افزون بر این درآمدهای بلوکه شده این کشور آزاد شده و در راه بازگشت است.

طرح ششم و اولویت‌های میادین گازی

خبرگزاری‌ترند آذربایجان، با تیتر  «اهداف صادرات گاز در برنامه ششم» به بررسی توسعه میادین گازی ایران و در نتیجه افزایش ظرفیت‌های صادراتی این کشور پرداخته است. بنا بر این گزارش، اگرچه ایران در بخش مصرف داخلی گاز چندان کشور کم مصرفی نیست و بخش قابل توجهی از بهره‌برداری میادین گاز و نفت ایران به شکل مستقیم به مصارف داخلی اختصاص می‌یابد، اما دولت ایران در طول سال‌های اخیر پتانسیل‌های گسترده خود در بخش صادرات را به نمایش گذاشته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد ایران می‌تواند تا پایان سال 2021 میلادی به رقم صادرات 66 میلیارد متر مکعب گاز دست یابد. بر این اساس توجه به میادین گازی و توسعه این بخش در برنامه ششم جزو الزامات تلقی می‌شود.