درباره نرخ ارز اشتباه را تکرار نکنیم

آمارهای ارائه‌شده از سوی گمرک ایران نشان می‌دهد در 9 ماه منتهی به پایان آذرماه 1394 ارزش صادرات ایران 32 میلیارد و ارزش واردات 30 میلیارد دلار بوده است. این حجم از داد و ستد در شرایطی که با رکود صادرات مواجه هستیم و با توجه به رکود اقتصاد کشور نشان می‌‌دهد که تجارت خارجی از پایه‌های اقتصاد ایران به حساب می‌آید. طراحان برنامه ششم توسعه و همچنین اقتصاددانان ایرانی باورشان این است که عبور از رکود فعلی و به طور کلی رساندن کشتی اقتصاد ایران به نقطه امن که با هر تلاطمی دچار رعشه نشود بدون توسعه صادرات ناممکن است.

تبدیل نرخ ریال ایران به ارزهای معتبر جهانی برای توسعه صادرات و همچنین تجارت خارجی و البته قیمت‌های نسبی کالاها و خدمات تولیدشده در ایران با خارج یک متغیر بسیار بااهمیت است. با توجه به اینکه لایحه بودجه سال 1395 تهیه شده و روزهای آخر تصمیم‌گیری درباره آن است، توجه به نرخ ارز را باید در دستور کار جدی برای مطالعه عمیق قرار داد و از تکرار اشتباه‌های پیشین اجتناب کرد.

بزرگ‌ترین اشتباه این است که با توجه به تفاوت نرخ تورم ایران و نرخ تورم جهانی، بخواهیم با اهداف غیراقتصادی نرخ ارز را در اندازه‌ای پایین‌تر از اندازه بازار تثبیت کنیم. تعیین نرخ زیر 3 هزار تومان در پیش‌نویس لایحه بودجه 1395 آنطور که گفته می‌شود یک تصمیم غیراقتصادی است و با واقعیت‌های اقتصاد ایران سازگاری ندارد. واقعیت اقتصاد ایران این نیست که بخواهیم دلار را با اراده سیاسی در نقطه‌ای نگه‌داریم که به توسعه صادرات آسیب برسد. شرایط مبهم در تعیین نرخ ارز و نامعلوم بودن آینده اصولی این متغیر مهم توسعه صادرات در استان فارس روندی کاهنده را تجربه کرده و زنگ خطر را به صدا درآورده است.

نرخ ارز غیرواقعی و خارج از واقعیت‌ها علاوه بر اینکه تعادل در قیمت‌های نسبی را افزایش می‌دهد، می‌تواند منبع رانت و فساد باشد و به انحراف فعالیت‌های سالم منجر شود. در شرایطی که توسعه صادرات به عنوان یکی از پیشران‌های عبور از رکود و یکی از رفتارهای سالم‌سازی اقتصاد ایران در کانون توجه است، نباید اشتباه درباره نرخ ارز را دوباره انجام داد.

* رئیس اتاق بازرگانی شیراز