خودروسازان آمریکایی حریف چینی‌ها در ایران می‌شوند؟

در حالی‌که ایران و قدرت‌های جهانی چهاردهم ژوییه پس از یک دوره مذاکرات طولانی و فشرده در وین به توافق هسته‌ای دست پیدا کردند که زمینه‌ساز برچیده شدن تحریم‌های غربی علیه تهران خواهد بود اما مدت‌ها پیش از اعلام این توافق شرکت‌های بین‌المللی سرگرم بررسی فرصت‌های تجاری در دوران پساتحریم بودند. به گزارش ایسنا، فوربس در گزارشی با اشاره به علاقه‌مندی که در میان شرکت‌های بین‌المللی برای حضور در ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها به وجود آمده است، نوشت: با وجود اینکه آمریکا در رأس این مذاکرات حضور داشت اما متأسفانه به حال شرکت‌های آمریکایی تأثیر چندانی نخواهد داشت و این شرکت‌ها تا زمانی‌که دستورالعمل بیشتری از سوی دولت آمریکا که همکاری تجاری با ایران را ممنوع کرده است، اعلام نشود از بازار ایران دور خواهند ماند.

با این‌همه شرکت‌های آمریکایی سرگرم ارزیابی فرصت‌های تجاری در صنایع کلیدی مانند نفت و گاز و صنعت هواپیمایی هستند که به دلیل تحریم آمریکا ناوگان فرسوده‌ای دارد. ایران بزرگ‌ترین بازار بهره‌برداری نشده و بکری است که جمعیت طبقه متوسط تحصیلکرده آن تمایل دارد همانند سایر دنیا بهترین امکانات را در اختیار داشته باشد و خودرو در اول فهرست کالاهای مورد تقاضاست.

براساس این گزارش، بیش از 985 هزار خودروی سواری در سال 2014 در ایران فروخته شد. ایران بزرگ‌ترین بازار خودرو در خاورمیانه بوده و تقریباً یک‌سوم بازار آلمان است. تحریم‌ها به‌نوعی باعث شدند ایران با پیشرفت شرکت‌هایی مانند ایران‌خودرو و سایپا در زمینه تولید خودرو به خودکفایی برسد. اکنون که چشم‌انداز برداشته شدن تحریم‌های ایران پیش‌رو قرار گرفته، ایران مورد توجه خودروسازان غربی قرار گرفته به‌ویژه که مصرف‌کنندگان ایرانی منتظر عرضه مدل‌های جدید هستند. شرکت‌های اروپایی رنو و پژو بزرگ‌ترین شرکت‌های خودروسازی بین‌المللی حاضر در ایران بودند اما در سال 2012 تحریم‌های اقتصادی این شرکت‌ها را وادار به خروج از این کشور کرد. 

خودروسازان چینی به سرعت وارد میدان شده و جای خالی رقیبان اروپایی خود را پر کردند. چری، لیفان و چانگان از جمله برندهای چینی هستند که در ایران محبوبیت پیدا کرده‌اند. هجوم خودروهای چینی رقابتی را میان تولیدکنندگان تجهیزات چینی که در بازار ایران جاپایی پیدا کرده‌اند، تولیدکنندگان اروپایی که در گذشته شرکای ایرانی داشته‌اند و سایر تولیدکنندگان آسیایی که تمایل دارند حضورشان را در خاورمیانه گسترش دهند، ایجاد کرده است. در این بین وضعیت شرکت‌های غربی معلوم نیست و با در نظر گرفتن حضور چینی‌ها در این بازار، باید تلاش زیادی برای رسیدن به آنها به خرج دهند.

پرطرفدارترین نوع خودرو در ایران سدان‌های جادار هستند که برای سفرهای طولانی مناسب محسوب می‌شوند. انتظار می‌رود رنو مینی کراس اوور Kwid را که به تازگی به نمایش گذاشته است، در ایران عرضه کند. طبق گزارش اخیری که از سوی مؤسسه فراست‌اند سالیوان منتشر شده، بخش خودروی کوچک که در ایران وجود ندارد تا سال 2022 شاهد فروش بیش از 250 هزار دستگاه در این کشور خواهد بود. مجموع فروش بازار خودروی ایران تا سال 2022 به 2.3 میلیون خودرو رشد خواهد کرد که بیش از دو برابر رقم کنونی است.

طبق این گزارش، دولت کنونی ایران، سیاست‌هایی مناسب فعالیت‌های تجاری دارد و مشارکت دولت در صنعت خودرو کمتر شده و حتی تعرفه‌های واردات خودروهای هیبریدی به 4 درصد کاهش پیدا کرده است. طبق آمار اخیر که از سوی سازمان گمرک ایران منتشر شده است، واردات خودروهای هیبریدی 112 درصد و واردات قطعات برای مونتاژ خودرو 57 درصد رشد کرده است. این آمار تعجب‌آور نشانه واضحی از تمایل دولت به مشارکت خارجی در صنعت خودروی این کشور بوده و روند مشارکت خارجی هم رو به رشد است.

شراکت با شرکت‌های داخلی یکی از الزامات رگولاتوری در ایران است. تولیدکنندگان تجهیزات اروپایی و چینی در حال حاضر با شرکت‌های خودروسازی صاحب نام ایرانی شریک شده‌اند که می‌تواند مقررات آینده را به نفع آنها رقم بزند. از سوی دیگر پایین بودن ارزش ارز ایران و نیاز شرکت‌ها به سرمایه کمک می‌کند شرکت‌های خارجی قراردادهای تجاری با ارزش جذاب را صورت دهند. این گزارش در پایان خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها باید پیش از اینکه دیر شود اقدام کنند و لازم است که شرکت‌های خودروسازی آمریکایی و سیاست‌گذاران این کشور به مزایای بودن به‌عنوان بخشی از این داستان رشد توجه کنند.