توجه دنیا به ظروف گیاهی تجزیه‌پذیر

محافظت از محیط‌زیست سال‌های زیادی است که نقل محافل شده است. پیشرفت تکنولوژی مانند چاقوی دولبه‌ای از یک طرف موجب سهولت زندگی و آسایش آن می‌شود و از طرفی هرچه بیشتر به محیط‌زیست آسیب می‌رساند و استفاده از انواع مواد شیمیایی نوظهور به علاوه بسیاری مواد غیرقابل بازیافت و دیرتجزیه‌پذیر در طول زمان موجب شده زمین به نفس نفس بیفتد و طی سال‌های اخیر بیشترین آسیب‌ها را از سوی ساکنان خود ببیند. اما بشر برای جلوگیری از این آسیب‌ها در تلاش است حداقل استفاده خود را از مواد غیر‌قابل بازیافت و دیرتجزیه داشته باشد و در پی این کار دست به تولید بسیاری از ابزارها و وسایل تجزیه‌پذیر می‌زند و از طرفی با تبلیغ و فرهنگ‌سازی، هرچه بیشتر به سمت استفاده از این وسایل سوق می‌یابد.

هفته گذشته گزارشی از تولید انواع ظروف یکبارمصرف به خصوص ظروف پلاستیکی در همین صفحه ارائه شد که در پی انتشار آن گزارش، مخاطبان صفحه از گروه سرمایه‌گذاری خواسته‌اند تا گزارش اختصاصی از ظروف‌گیاهی تجزیه پذیر به صورت اختصاصی منتشر شود که همین درخواست ها بهانه تهیه گزارش امروز شد.

ماراتن بین ظروف پلاستیکی و گیاهی

یکی از این نمونه‌های تلاش بشر برای یاری به محیط‌زیست، استفاده از ظروف یک‌بار مصرف است، استفاده از ظروف یک‌بارمصرف به شکل عجیبی در دهه اخیر افزایش یافته و همچنان هم سیر صعودی خود را طی می‌کند به‌گونه‌ای که میانگین تولید این ظروف در سال گذشته حدودا یك هزار میلیارد كیسه پلاستیكی و ‪ ۱۲۰‬میلیون تن ظروف پلاستیكی یك‌بار مصرف در جهان برآورد شده است. صرف غذا در بیرون از خانه و استفاده همه رستوران‌ها از این ظروف به علاوه تنوع در طرح و جنس‌ این ظروف باعث شده حتی امروزه در داخل بسیاری از منازل، مخصوصا برای مجالس و مهمانی‌ها از ظروف یک‌بار مصرف استفاده شود. ‬‬‬‬

یکی از تولیدکنندگان ظروف گیاهی در این خصوص می‌گوید: این ظروف تا حدود 10 سال پیش از تولیدات پتروشیمی و از پلاستیک‌ها تولید می‌شدند که متأسفانه گفته می‌شود حدود 300 تا 500 سال طول می‌کشد تا یک ظرف پلاستیکی رها شده در طبیعت تجزیه شود. از این رو امروزه بخش زیادی از این ظروف برای کمک به محیط‌زیست از مواد اولیه تجزیه‌پذیر و الیاف جایگزین و گیاهی ساخته می‌شوند. به همین دلیل كشورهای پیشرفته دنیا به تدریج تولید و استفاده از ظروف یك‌بار مصرف گیاهی را جایگزین ظروف پلاستیكی کرده‌اند و در كشور ما نیز ضرورت‌های امروز و نیازهای فردا در زمینه حفظ محیط‌زیست و سلامتی مردم ایجاب می‌كند تا این جایگزینی انجام شود و دولت هم در بیشتر مواقع تلاش می‌کند با اعطای تسهیلات به سرمایه‌گذاران، آنان را در این مسیر یاری کند.

مزایای یک محصول بی‌خطر

این ظروف سال‌هاست که مورد توجه طرفداران محیط‌زیست قرار گرفته و از آنجا که الیاف تشکیل‌دهنده این ظروف اغلب از نشاسته ذرت، گندم و سیب زمینی است، هیچ تهدیدی برای محیط‌زیست به حساب نمی‌آید و تا 80 درصد هم قابلیت بازیافت این محصولات وجود دارد، همچنین در صورت دفن شدن در زمین این ظروف حداکثر تا شش ماه تجزیه می‌شوند. از مهم‌ترین مزایای استفاده از این ظروف می‌توان به سازگاری با محیط‌زیست و تجزیه در خاک پس از شش ماه اشاره کرد. همچنین این ظروف عاری از هرگونه اثرات مضر پلاستیک‌های نفتی هستند که کارشناسان تغذیه معتقدند تماس غذای داغ با ظروف پلاستیکی برای سلامتی مضر است و موجب بروز سرطان در بلند‌مدت می‌شود. علاوه بر مزیت‌هایی که این محصول به‌صورت کلی دارد، مزیت‌های بسیاری هم برای سرمایه‌گذار به همراه دارد از جمله اینکه مواد اولیه این کار صددرصد هم در دسترس است و هم به قیمت مناسب در بازار یافت می‌شود. همچنین مردم علاقه بیشتری به این ظروف نشان می‌دهند و ایران جزو 10 کشور پرمصرف ظروف یک‌بارمصرف در دنیا به شمار می‌آید. از طرفی توسعه این صنعت موجب تقویت و توسعه منابع کشاورزی هم خواهد شد.

پروسه تولید

تولید پلیمرهای زیست تخریب‌پذیر شامل سه مرحله تولید گرانول گیاهی از نشاسته، تولید ورق گیاهی و در پایان تولید انواع ظروف است. در فرآیند تولید گرانول گیاهی، مخلوط تهیه شده از نشاسته ذرت و مواد افزودنی در میکسر حرارتی به‌صورت یکنواخت در می‌آید، به نشاسته ذرت اصلاح شده مواد افزودنی چون موم عسل، اسیدهای چرب گیاهی و سلولز و... جهت ارتقای خواص فیزیکی پلیمر مانند براق شدن، نرمی و مقاومت حرارتی اضافه می‌شود و پس از مخلوط شدن کامل در میکسرهای حرارتی ویژه به‌صورت گرانول در می‌آید. در مرحله بعد فرآیند تولید ورق‌های گیاهی با ضخامت‌های مشخص صورت می‌گیرد و پس از پرس خوردن و کاهش دما به‌صورت رول جمع‌آوری می‌شوند. رول ورق گیاهی با عرض مناسب بسته‌بندی و آماده ارسال به بخش تولید انواع ظروف بسته‌بندی می‌شود.

در نهایت ورق تهیه شده با ضخامت و پهنای معین وارد دستگاه ترمو و وکیوم فرمینگ می‌شود و در این دستگاه ورق در کوره حرارتی ابتدا تا دمای 80 درجه سانتیگراد پیش گرم و سپس در گرمکن اصلی به دمای حدود 120 درجه می‌رسد. سپس ورق نرم شده وارد بخش قالب‌گیری شده وتحت خلأ ایجاد شده به فرم قالب در می‌آید و پس از فرمینگ برش خورده و بسته‌بندی نهایی ظروف انجام می‌گیرد.

ماشین‌آلات مورد نیاز این خط تولید

اصلی‌ترین ماشین‌آلات و دستگاه‌های مورد نیاز برای تولید این ظروف زیست تخریب‌پذیر شامل: میکسر نشاسته با سایر مواد افزودنی، خنک‌کننده‌ها، دستگاه اکسترودر برای تولید ورق‌های گیاهی، دستگاه رول‌کن و در نهایت دستگاه‌های وکیوم فرمینگ یا پرشرفرمینگ برای تبدیل شدن به ظروف یا سایر قطعات مسطح مثل بشقاب یا گود مانند کاسه، دستگاه خشک‌کن مغناطیسی و همچنین دستگاه پانچ برای برش دادن لبه‌های اضافی ظروف.

مسعود قربانی یکی از تولیدکنندگان این حوزه درخصوص قیمت این ماشین‌آلات به «فرصت امروز» می‌گوید: این ماشین‌آلات هم انواع ایرانی و هم انواع خارجی خود را در بازار دارند که از نظر قیمتی هم متفاوتند، اگرچه کیفیت خروجی ظروف تولیدشده در انواع ماشین‌آلات متفاوت است اما مهم‌ترین تفاوت در آنها سرعت کار و میزان دورریز مواد اولیه است که هرچه ماشین مکانیزه‌تر باشد سرعت کار بالاتر و دورریز آن کمتر است.

بازاریابی و تبلیغات یکی از دریچه‌های سودآوری

یکی از دریچه‌های مهمی که در این کار می‌توان از آن سود مناسبی به دست آورد، حضور در بین شرکت‌ها، رستوران‌ها و مکان‌های مختلفی است که می‌خواهند از ظروف یک‌بار مصرف با برند یا لوگو خود استفاده کنند. در واقع شما پس از تولید محصول با بازاریابی مناسب شرکت‌ها، ارگان‌ها، رستوران‌ها و. . . را دعوت می‌کنید تا لوگو یا طرح خود را روی ظروف درج کرده و از این راه هم آنها برای کار خود تبلیغ می‌کنند و هم شما مشتری‌های ثابتی برای سودآوری خود جذب می‌کنید. مثلاً در حال حاضر در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی تمام رستوران‌‌های زنجیره‌‌ای معروف از ظروف بسته‌بندی گیاهی با برند و لوگو خود استفاده می‌کنند.

پیشنهاد تولید

مسعود قربانی این صنعت را به‌عنوان یکی از صنایع بکر و آینده‌دار در کشور معرفی می‌کند و دلایلی چون هزینه تمام شده پایین به دلیل دسترسی به مواد مصرفی و همچنین ماشین‌آلات داخلی ارزان‌قیمت را از دلایل به صرفه بودن این سرمایه‌گذاری معرفی می‌کند.
وی در ادامه می‌گوید: این یک سرمایه‌گذاری دوسربرد است چرا که هم مورد توجه مردم است و دوستداران محیط‌زیست را به خود جلب می‌کند و هم می‌تواند یک تولید مناسب و پرطرفدار باشد. همچنین شما به محیط‌زیست هم کمک زیادی کرده‌اید و در نهایت به دلیل انحصار نسبی موجود و تعداد معدود کشورهای تولیدکننده این محصول، انتظار بازار صادراتی خوبی هم وجود دارد که نیاز است تولیدکنندگان ایرانی روی بازارهای جهانی این محصول تمرکز و سرمایه‌گذاری بیشتری کنند.

سرمایه‌های مورد نیاز

این تولیدکننده درخصوص سرمایه‌های مورد نیاز برای شروع به کار می‌گوید: همان‌طور که پیش‌تر هم گفتم میزان سرمایه با توجه به حجم تولید و نوع ماشین‌آلاتی که استفاده می‌کنید متغیر است، اما در حالت میانگین می‌توان گفت برای تولید 1000تن از این محصول در سال نیاز به حدود 2هزار مترمربع فضا و حدود 3میلیارد تومان سرمایه مالی دارید. همچنین حدود 20 نفر نیروی انسانی به‌صورت مستقیم در کارگاه و امور دفتری نیاز دارید. علاوه بر این تعداد حدود 10 نفر نیرو در بخش بازاریابی و برندینگ و حمل‌و‌نقل هم به کار گرفته می‌شوند.

قربانی درخصوص مجوزهای لازم برای راه‌اندازی این کارخانه می‌گوید: متولی اصلی صدور مجوز برای این کار وزارت صنعت است اما نیاز به تأییدیه محیط‌زیست هم برای اخذ مجوز وجود دارد. مسئله که می‌تواند کمک شایانی به سرمایه‌گذاران بالقوه کند حمایت‌های دولت از این صنعت است، این حمایت‌ها در شهرستان‌ها از اعطای زمین تا تسهیلات هم پیش می‌رود و در شهرهای بزرگ‌تر شامل تسریع در پروسه اعطای مجوزهای فعالیت است.