کیفها یکی از پرکاربردترین و دائمیترین همراهان انسان هستند که هیچ وقت از مد نیفتاده و از رده خارج نمیشوند. هزاران مدل کیف، ساک و چمدان در بازار موجود است و تنوع این قبیل محصولات حجمی بسیار بالاست. با این حال اکثر مدلهای مختلف کیف، ساک و چمدان بسیار کاربردی و مفید هستند و بهعنوان یک وسیله چندکاره در سفرها و همراهیهای روزمره شناخته میشوند.
جالب است بدانید امروزه همه مدل کیف در اندازهها و طرحهای مختلف در بازار مصرف وجود دارند و هر روز هم این مجموعه متنوعتر میشود. این مسئله تصمیمگیری برای خرید را سادهتر کرده تا انتخاب بهتری صورت بگیرد. جالبترین قسمت ماجرا اینجاست که دیگر کیف جزو متعلقات و اسباب خاص زنان نیست، بلکه نقش مهمی در زندگی و فعالیت روزانه مردان هم دارد.
حرفه سراجی یکی از قدیمیترین فعالیتهای تولیدی کشور است که در بین صنوف مختلف سابقه زیادی دارد. در این حرفه انواع کیف، ساک، چمدان، کولهپشتی و سایر متعلقات آن تولید و عرضه میشود. اما گویا این پیشه نیز مانند صنوف دیگر از رونق مناسبی برخوردار نیست و کسادی و رکود دامن این شغل دیرپا را هم گرفته است. برای بررسی بیشتر این موضوع با محسن خردمند، رئیس اتحادیه سراجان تهران به گفتوگو نشستهایم.
بازار شرایط خوبی را تجربه نمیکند. این خلاصه حرفها و درددلهای رئیس اتحادیه است. خردمند دراینباره میگوید: رکود سرتاسری بازار را دربرگرفته و به این زودیها هم از آن خارج نخواهد شد، مخصوصا در این سه، چهار سال گذشته که اوضاع و احوال خیلی بدتر شده است. سابق براین، همه تولیدکنندهها از خردادماه مشغول میشدند برای تهیه اقلام تولیدی برای اول مهر و فصل بازگشایی مدارس، اما الان چنین چیزی در بازار به چشم نمیخورد.
تولید مکمل فروش است و تا وقتی فروش نباشد تولید به چه دردی میخورد؟ در حال حاضر شتاب تولید و عرضه خیلی کم شده و اصلا مقرون بهصرفه نیست. واردات بیرویه هم که بیشتر از کشور چین صورت میگیرد به این وضعیت نامساعد دامن زده است. کوتاه بگویم، با این شرایط راه به جایی نمیبریم.
سراجی، شهر خلوت
خردمند مشکلات پیشروی این صنف را برمیشمرد: مهمترین مسئلهای که ما با آن دست به گریبان هستیم، هزینههای بالای تولید است که شامل دستمزد، حق بیمه و خرید مواد اولیه میشود. مورد دیگر که ظرف دوسال گذشته خیلی آزاردهنده و کمرشکن شده است، بحث مالیات است که بدون هیچ ضابطهای چندین برابرشده و معلوم نیست بر چه اساسی این نرخ تعیین و تصویب شده. واردات بیحساب و کتاب هم که جای خودش را دارد و تبدیل به معضل بزرگی برای ما شده است.
با استفاده از رانت و امتیازهای ویژه هرچقدر که میخواهند وارد میکنند آن هم با قیمتهای پایین برای اجناس نامرغوب که بدون نظارت در بازار پخش شده است. اگر واردات زیاد باشد همه زمین میخورند و واقعا جبرانناپذیر است. من همیشه میگویم صنف سراجی شهرخلوت است و کسی صدایش را نمیشنود.
کارکردن با این شرایط اصلا صلاح نیست، همانطور که برخی از همکاران باسابقه ما الان خانهنشین شدهاند. مدام شعار حمایت از تولید و اقتصاد ملی داده میشود، ولی کوچکترین توجهی به این حوزه نمیشود. همه کشورها از تولید و تولیدکننده حمایتهای مستمر و پایداری میکنند، اما در کشور ما معکوس است و توی سر تولید میزنند! اگر یک واحد کارگاهی پنج نفر پرسنل داشته باشد حق بیمهشان 10درصد است، اما اگر این تعداد به شش نفر برسد مبلغ حق بیمه تا 30درصد بالا میرود.
نرخ مالیات را هم که مزید برعلت شده و اصلا برایشان مهم نیست که خرج و مخارج تامین میشود یا نه، فقط قبض صادر میکنند و انتظار تسویهحساب زودهنگام را دارند. کمبود نقدینگی و بازپرداخت تسهیلات بانکی با سود 28درصد بسیار سخت و به نوعی خودکشی محض است.
تولید و نیاز بازار
رئیس اتحادیه سراجان تهران میگوید: نیاز سالانه کشور بین 14 تا 15 میلیون عدد از انواع کیف و ساک است، که از این میزان فقط 30 تا 40درصد آن دوخت داخل است. تازه همین 30 تا 40درصد هم با دلهره و نگرانی تولید میشود. صادرات کمی داریم که به کشورهای منطقه و روسیه فرستاده میشود. بعضی از چرمکارها در کشورهای حوزه خلیجفارس شعبه دارند و کارهای مرغوب و مناسبی عرضه میکنند، ولی اینها پراکنده است و منسجم و بابرنامه مدون و اصولی نیست.
توان تولیدی کشور بالاست و این حرفه پتانسیل بالایی برای اشتغالزایی و ارزآوری دارد ولی فعلا در تامین نیاز داخلی هم ماندهایم. برای صادرات این اقلام که جزو کالاهای غیرنفتی به حساب میآیند، باید بازاریابی کرد و نمایشگاه گذاشت. یک نمایشگاه سه، چهار روزه در روسیه 15 تا 20میلیون تومان خرج دارد که از عهده هر کسی برنمیآید. سازنده باید بتواند جنسش را بفروشد تا دستمزد بدهد و هزینههایش را جبران کند.
خردمند در مورد کم شدن حجم تولید به نکته جالبی اشاره میکند؛ عمده مشتریان ما غیرکف بازار، ادارات و نهادهای دولتی و حاکمیتی هستند که برای سمینارها و همایشها از تولیدات کیف این صنف استفاده میکنند و به مهمانان اهدا میکنند. الان دو سال است که بودجههای تبلیغاتی و برگزاری این مراسمها کم یا قطع شده و میزان فروش به این دستگاهها محدودتر از قبل است. اگر تعداد مختصری هم بخواهند مستقیم از فروشندهها میخرند و سراغ کارگاه و تولیدکننده نمیروند. خود همین مسئله کار دوخت انواع کیف را پایین آورده است.
وی در مورد نحوه تولید اجناس سراجی میافزاید: بیش از 90درصد واحدها به صورت دستی و با استفاده از چرخ به کار مشغولند. تعداد معدودی از واحدهای تولیدی ماشینآلات مخصوص را به تدریج وارد کردهاند که تعدادشان خیلی کم است، چون سرمایه زیادی میخواهد. برای بهروز کردن یک کارگاه 70 – 60 متری و خرید دستگاههای لازم حداقل 100میلیون تومان باید کنار گذاشت. بیش از 2هزار واحد صنفی فعال شناسنامهدار داریم که به فعالیت میپردازند که با ظرفیت اسمی خود کار نمیکنند و در نهایت تا 40درصد از ظرفیتشان درگیر کار تولیدی است.
مواد اولیه مورد نیاز چرم، چرم مصنوعی، انواع برزنت، پارچه و یراقآلات است که 40درصد آن داخلی و 60درصد مابقی از خارج وارد میشود. بعضی از اجناس وارداتی به این خاطر وارد میشوند، چون تنوع طرح و رنگ آن در نمونههای داخلی موجود نیست. قسمت دیگری از این مواد وارداتی بازیافتی است که برای پوست و سلامتی انسان بهخصوص کودکان ضرر دارد.
این اجناس فاقد کیفیت و ارزان، در واحدهای فاقد استاندارد و بدون مجوز و با بهکارگیری از اتباع غیرمجاز تولید و فروخته میشود، که استفاده از این کالاها بسیار خطرناک است. یراقآلات مثل زیپ، قفل، دکمه، گیره، دستگیره و... هم اغلب از خارج میآید، چون قالبسازی و آبکاری خرج زیادی دارد، بهصرفه است که از با واردات تامین شود.