به راه افتادن خطوط تولید ضامن موفقیت نیست !

تجارت یکی از ارکان نظام اقتصادی هر کشور است و بخشی مهم از تجارت را کالاها و خدمات تشکیل می‌دهند. تجارت چه در سطح بین‌الملل باشد و چه در سطح خرد و منطقه‌ای، شامل کالاها و خدماتی می‌شود که بین طرفین مبادله می‌شود. در خصوص تجارت کالا، نکته‌ای مهم و کلیشه‌ای وجود دارد؛ هر اندازه کیفیت کالاها بیشتر باشد، میزان اقبال فروش در بازار افزایش خواهد یافت.

بر این اساس، قابل حدس است که کشورهای بزرگ صادرکننده کالا که سودی سرشار از این حوزه کسب می‌کنند، اغلب کالاهایی با کیفیت قابل قبول تولید می‌کنند. اما چنین برداشتی را می‌توان ساده‌ترین نوع تعریف دانست. برای تولید کالا به زیرساخت‌هایی اساسی در بخش‌های تولید، تجارت و بازاریابی نیاز است؛ زیرساخت‌هایی که در صورت فقدان هر یک از آنها، روند تجارت مختل و آسیب‌پذیر خواهد بود.

برای درک بهتر مفهوم کیفیت کالاها باید به یک توضیح مهم و گمراه‌کننده دقت کنیم، کیفیت کالاها صرفا در رعایت کردن استانداردها محدود نمی‌شود. در واقع کیفیت فارغ از شاخصه‌های استاندارد مفهومی متغیر و تحت تاثیر بازار مصرف‌کنندگان است. با تکیه بر این تعریف کیفیت کالاها متاثر از چند جزء اساسی خواهد بود:

*سرمایه به‌عنوان اساسی‌ترین رکن زیربنایی تولید محسوب می‌شود. هر اندازه میزان اعتبارات و منابع مالی تولیدکنندگان قابل اطمینان‌تر باشد، روند تولید کالا و کیفیت آن نیز موثق‌تر خواهد بود.

*مواد و منابع اولیه، دومین عاملی است که پیش از تولید کالا مورد توجه قرار می‌گیرد. هرگونه کمبود مواد اولیه مناسب و کم کاری در این حوزه بر کیفیت نامطلوب کالای نهایی تاثیر منفی خواهد داشت.

*مدیریت و کارمندان به‌عنوان نیروی انسانی از اهمیت زیادی برخوردارند. استخدام نیروهای ماهر، متخصص و دارای دانش عملی، کمک می‌کند خطوط تولید به شکلی بهینه بازدهی داشته باشند.

*ماشین آلات و ابزار تولید، فارغ از مدرن بودن باید با محصول تولیدی همگرایی کامل داشته و مطابق انتظارات تولید‌کننده عمل کند.

*در نهایت وضعیت بازار بر کیفیت کالاها اثراتی همه جانبه دارد، نرخ اقلام مشابه، نرخ مواد اولیه، وضعیت آزاد یا محدود بودن بازار و... عوامل مهمی در این خصوص هستند.

اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا را می‌توان جزو رقابتی‌ترین فضاهای کسب‌و‌کار و تولید در جهان دانست. بنا بر آمارها، اغلب کشورهای این منطقه در بخش صنعت و تولید با یکدیگر رقابت دارند و بخشی از موفقیت خود را با کمک کارگران و کارمندان متخصص و ماهر خود کسب کرد‌ه‌اند. با این حال این، تنها دلیل موفقیت کشورهای حوزه یورو نیست. اعتبارات بانکی چشمگیری که به شرکت‌های تولیدی اعطا می‌شود و حمایت از کارآفرینان یکی دیگر از دلایل مهم این موفقیت است.

افزون بر اینها مدیریت بالای عمومی و داشتن دانش مدیریت تولید باعث شده قیمت بالای انرژی در بسیاری از کشورهای اروپایی در سایه تدبیر مدیریت کمرنگ شود. به عبارت دیگر، اگرچه قیمت انرژی در اتحادیه اروپا چندان پایین نیست، اما این قیمت باعث اختلال در تولید و ارائه کالاهای باکیفیت نشده، چرا که تاکید بسیاری از مدیران شاخص تولید در اتحادیه اروپا بر محور نوآوری، خلاقیت و پیشرفت مداوم است.

از سوی دیگر، تولید‌کنندگان اتحادیه اروپا علاوه بر برخورداری از امکانات و فناوری‌های به روز در بخش تولید، تا حد زیادی به آزادی خود در بخش صادرات مدیون هستند. تجارت آزادانه با بسیاری از کشورها و داشتن بازار مناسب برای فروش، انگیزه خوبی برای حفظ و ارتقای کیفیت کالاها در تولید‌کنندگان ایجاد می‌کند. اگرچه برخی کشورها مثل یونان، اسلواکی، رومانی و... جزو موارد استثنا و ضعیف در این منطقه هستند، ولی شرایط باقی کشورها در بخش تولید و صادرات، اغلب مشابه و قابل قبول است.

کشورهای در حال توسعه

بسیاری از کشورهای در حال توسعه در طول سال‌های اخیر برای موفقیت اقتصادی به سرمایه‌گذاری در بخش تولید رو آورده‌اند، اما آنچنان که انتظار داشتند نتیجه نگرفته‌اند. داوتون درای و ادوارد لی مدرسین دانشگاه موناش مالزی، در پژوهشی به بررسی علل ناکامی کشورهای در حال توسعه در برابر تولیدات کشورهای توسعه‌یافته پرداخته‌اند. براساس این پژوهش، تاکید اغلب کشورهای درحال توسعه برمنابع مالی و تامین هزینه‌های بخش تولید است. در حالی که بخش‌هایی چون بهداشت، ایمنی، دانش و... دارای زیرساخت‌هایی ضعیف هستند و این مسئله فرآیند تولید را به کلی تضعیف خواهد کرد.

از سوی دیگر بنا بر آمارهای سازمان تجارت جهانی، بسیاری از کشورهای در حال توسعه به‌ویژه در مناطق آسیا و آفریقا در طول دهه‌های 80 و 90 میلادی عمده تجارت خود را در بخش صادرات مواد خام و معدنی ترتیب می‌دادند. در طول این دوران، کشورهای این مناطق تلاش روشنی برای توسعه خطوط تولید یا افزایش آمار صادرات کالا نشان نمی‌دادند، بعدها و در طول سال‌های اخیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، اهمیت تولید و صادرات را درک کرده، تلاش دارند به تولید کالاهای با کیفیت بپردازند.

سیدنی گلدن کارشناس و پژوهشگر اقتصاد خاورمیانه معتقد است وابستگی بیش از حد برخی کشورهای این منطقه به صادرات مواد اولیه و سوخت‌های فسیلی، مانعی بزرگ برای پیشرفت در بخش تولید است.کاهش این وابستگی، به افزایش توان تولید کمک می‌کند.