اگر هنگام خرید در سوپرمارکت محل یا یکی از فروشگاههای معتبر زنجیرهای بزرگ شهر محل سکونت خود به قفسههای فروشگاه توجه کرده باشید بخش قابل توجهی از ردیفهای مملو از اجناس مختلف را مربوط به انواع و اقسام کیک و کلوچه میبینید. این واقعیتی از انبوه تولید و تنوع برندهای مختلف تولیدکننده کیک و کلوچه در ایران است. در حال حاضر بیش از 100واحد تولیدی ریز و درشت در این زمینه در ایران فعالیت میکنند که به صورت صنعتی و نیمهصنعتی هستند. هرچند تعداد برندها از تعداد انگشتان دو دست هم کمتر است.
جمشید مغازهای، دبیر انجمن شیرینی، شکلات و بیسکویت ایران با اشاره به تعداد تولیدکنندگان مشهور کیک و کلوچه در کشورمان به «فرصت امروز» میگوید: بهطور کلی در ایران کمتر از 10برند معتبر تولیدکننده کیک صنعتی مشغول به فعالیت هستند اما از آنجا که برخی تشابهات میان خطوط تولید بیسکویت و کیک وجود دارد تولیدکنندگان دیگری نیز در این زمینه فعالیت میکنند که تعداد آنها چندده کارخانه میتواند باشد. به همین دلیل نمیتوان آمار دقیقی از تعداد تولیدکنندگان انحصاری کیک و کلوچه به دست آورد، هرچند تولیدکنندگان زیرپلهای را نباید نادیده گرفت. به همین دلیل دور از ذهن نیست اگر بگوییم سرمایهگذاری در صنعت تولید کیک و کلوچه میتواند زمینه مناسب در ایجاد شغل، ارزش افزوده و همچنین گردش مالی باشد.
برخی کارشناسان اقتصادی در این زمینه با اشاره به توانمندیهای موجود ایران در زمینه تأمین نیازهای اولیه تولید کیک و کلوچه میگویند: اگر شرایط مناسب صادرات از جمله سیستمهای منظم حملونقل، قوانین متناسب و تسهیلکننده صادراتی را در اختیار داشته باشیم حداقل در منطقه به قطب تولیدکننده محصولات اینچنینی تبدیل خواهیم شد و برای تمام فصول ارزهای غیرنفتی را به اقتصاد کشورمان هدیه خواهیم داد.
بالاترین تکنولوژی تولید را در اختیار داریم
مغازهای درباره حجم تولید کیک و کلوچه در ایران معتقد است از آنجا که روند تولید و خطوط مشابه در کارخانجات گوناگونی نصب شدهاند، نمیتوان به تفکیک این آمار را ارائه کرد اما در مجموع صنعت شیرینی، شکلات و بیسکویت در سال 1394 چیزی حدود یک میلیون و 400 هزار تن محصول تولید کرده است، درحالی که این میزان تولید به دلایل کاملاً مشخص اقتصادی نسبت به سال قبل یعنی 1393 کاهش نشان میدهد.
وی با اشاره به روند توسعه و افزایش توانمندی تولیدکنندگان کیک و کلوچه داخل کشورمان افزود: امروز تولیدکنندگان صنعتی و برندهای معتبر با استفاده از بالاترین تکنولوژیهای تولید و تجهیزات محصولات خود را روانه بازارهای دور و نزدیک میکنند به صورتی که در دهه 80 سرمایهگذاری هنگفتی دراین زمینه شده، اما در برخی زمینهها هنوز ظرفیت خالی داریم. مصرف کیک و بیسکویت درکشور ما بسیار بالا است و اگر سرمایهگذاری شود جواب خواهد داد.
این سرمایهگذاریها باعث شده که تکنولوژی برتر و دانش فنی نیز بهبود پیدا کند. بهطور مثال پنج سال پیش ماندگاری کیکهای داخل کشور حدود 45روز بود اما اکنون این رقم به حدود 5ماه رسیده و این نشان میدهد که تکنولوژی روز وارد این صنعت شده است. این مقام صنفی معتقد است افقهای تازه اقتصادی در کشورمان میتواند زمینه انتقال تکنولوژی و فناوریهای نوین را به داخل کشورمان فراهم کند و باید از این فرصت به نفع اقتصاد تولید صنعتی کیک و کلوچه یا دیگر بخشهای مربوط به صنایع غذایی استفاده کرد.
اما امروز میبینیم مشکلات متعدد و همچنین قوانین غیراصولی باعث شده تا برخی تولیدکنندگان که مدتهاست در این زمینه سرمایهگذاری انجام داده و اشتغالزایی قابل توجهی هم ایجاد کردهاند اکنون درگیر مسائل حاشیهای شده و از آینده فعالیت اقتصادی خود نگران باشند.
65 کشور جهان خریدار کیک و کلوچه ایران
دبیر انجمن شیرینی، شکلات و بیسکویت ایران که میزان وابستگی این صنعت به خارج از مرزها را بسیار ناچیز میداند، افزود: به دلیل تنوع مواد اولیه باکیفیت و همچنین تخصص موجود در میان تولیدکنندگان کشورمان اکنون کمترین میزان وابستگی به خارج از مرزها وجود دارد و ارزش افزوده تولید و صادرات محصولات کیک و کلوچه در کشورمان میتواند عاملی قابل توجه در اقتصاد ایران شناخته شود، چون در صورت حمایت مسئولان از صادرات و همچنین تولید بازاری یکمیلیارد دلاری اطراف کشورمان است که میتوانیم محصولات باکیفیت ایرانی را به سادگی در آنها به فروش برسانیم. لازم به یادآوری است اکنون به 65کشور جهان صادرات انجام میشود.
وی قاچاق کیک و کلوچههای خارجی را که عمدتا از ترکیه به کشورمان صورت میپذیرد یکی از عوامل بسیار نگرانکننده برای تولیدکنندگان ایرانی اعلام کرده و میگوید: امروز به دلیل افزایش حجم قابل توجه قاچاق محصولات خوراکی در بخشهای مختلف از ترکیه به کشورمان میبینیم بسیاری از تولیدکنندگان بازار را به محصولات خوشرنگ و لعاب خارجی واگذار کردهاند، درحالی که این مواد کاملاً غیراصولی و بدون هرگونه نظارت بهداشتی وارد ایران شدهاند و میتوانند باعث بروز مشکلات و بیماریهایی نیز در بدن انسان شوند چون از طریق روشهای اصولی و براساس ضوابط استاندارد حمل و توزیع نشدهاند.
مغازهای که معتقد است بحث قاچاق بسیار جدیتر از مشکلات دیگر اقتصادی و قوانین غیراصولی در این صنف است به «فرصت امروز» میگوید: اکنون نزدیک به 60هزار نفر به صورت مستقیم در این صنعت مشغول به کار هستند که در صورت عدم کاهش ورود محصولات غیرقانونی با چالشی جدی مواجه خواهند شد چون واردکنندگان محصولات خارجی که عموما به صورت غیرقانونی هم فعالیت اقتصادی میکنند با استفاده از خلاءهای قانونی موجود برای افزایش سهم بازارشان تلاش میکنند.