دنیای فناوری / بازیافت زباله‌ های الکترونیک ، گامی به سوی تمدن شهری

بنابر آمارهای جهانی، زباله‌های الکترونیک بخشی بزرگ از زباله‌های جوامع امروز را تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی می‌شود سرعت رشد این زباله‌ها در 10 سال آینده به شکل نگران کننده‌ای افزایش یابد. علت اینکه زباله‌های الکترونیک تبدیل به دغدغه‌ای مهم شده‌اند، تا حد زیادی به ماهیت خطرناک آنها مرتبط است.

زباله‌های الکترونیک طیف وسیعی از مواد مختلف از شیشه و آهن و پلاستیک تا مواد سمی (سرب، جیوه، کادمیوم و. . .) و به‌شدت خطرناک را در خود جای داده‌اند. این تنوع و میزان آلودگی نه تنها بر شرایط زیست‌محیطی کشورها اثراتی مخرب خواهد داشت، بلکه در صورت عدم بازیافت صحیح تبعات اقتصادی منفی پر شماری ایجاد می‌کند.

عمده محصولات الکترونیک بازیافتی کدامند؟

یکی از ساده و البته رایج‌ترین سوالات پیرامون مبحث زباله‌های بازیافتی در این خصوص است که دقیقا کدام محصولات قابلیت بازیافت را دارند یا اساسا لوازم الکترونیک قابل بازیافت کدامند؟ پاسخ این سوال را می‌توان با یک طبقه‌بندی ساده به سرعت مشخص کرد، گرچه این فهرست می‌تواند بسیار طولانی باشد، اما این لوازم متداول‌ترین‌ها هستند:

*لوازم خانگی بزرگ شامل یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرف‌شویی، دستگاه خشک کن و...

*لوازم خانگی کوچک شامل انواع رایانه، رادیو، توستر، اسباب بازی‌های مختلف و. . .

*انواع تجهیزات جانبی شامل انواع کابل‌ها، نمایشگرها...

* انواع لامپ‌ها و لوازم روشنایی.

سلسله مراتب بازیافت زباله‌های الکترونیک

متاسفانه تمامی محصولات الکترونیک قابلیت بازیافت ندارند. درواقع تنها برخی محصولات را می‌توان به‌طور کامل بازیافت کرد، اما نکته مثبت اینجاست که بسیاری از اجزا و قطعات محصولات را نیز می‌توان بازیابی کرد. سلسله مراتب معمول برای بازیافت لوازم الکترونیک به این ترتیب است :

*تعمیر، بازسازی یا نوسازی محصولاتی که دور انداخته شده‌اند، اما قابلیت ورود مجدد به چرخه مصرف را دارا هستند.

*بازیابی برای استفاده مجدد از محصولات کاربردی یا اجزا و قطعاتی که هنوز قابل مصرفند.

*بازیافت مواد تشکیل‌دهنده یا به عبارتی دیگر، بازیافت محصولاتی که به هیچ وجه قابل تعمیر نیستند.

*تفکیک زباله‌های غیر‌قابل تعمیر و غیر‌قابل بازیافت به دو بخش سمی و غیر‌سمی و سپس معدوم کردن آنها.

منافع بازیافت زباله‌های الکترونیک

حفظ منابع طبیعی و کاهش گازهای گلخانه‌ای و کاهش اتلاف انرژی و سرمایه‌های اقتصادی از مهم‌ترین فواید بازیافت زباله‌های الکترونیک هستند. فایده دوم ایجاد اشتغال و به عبارت دیگر اشتغالزایی است؛ تفکیک زباله‌ها، بازیافت یا معدوم کردن آنها نیاز به نیروهای انسانی دارد و همین مسئله به افزایش آمار اشتغال کمک می‌کند.

کاهش هدررفت فضاهای شهری از دیگر مزایایی است که در سایه بازیافت زباله‌های الکترونیک حاصل می‌شود. در طول سال‌های گذشته برای دفن زباله‌ها فضای زیادی از محیط‌زیست اشغال و از بین می‌رفت، اکنون با گسترش فرهنگ بازیافت، فضای کمتری صرف دفن زباله‌ها خواهد شد.

اما کلیدی‌ترین نکته در خصوص بازیافت زباله، موضوع فرهنگسازی است. آموزش به شهروندان در خصوص تفکیک زباله‌های خشک، تر، کاغذ، لوازم الکترونیک و... باعث می‌شود روند تفکیک سرعت بیشتر و جهت‌گیری صحیح‌تری داشته باشد.