باد نان می‌آورد

در شماره‌های گذشته روزنامه گزارشي درخصوص وضعيت سرمايه‌گذاري در برق بادي و پتانسيل‌هاي ايران در اين زمینه با ارائه نظرات کارشناساني مانند مهندس رضا احمدپور، به چاپ رسانديم. پس از چاپ آن گزارش طي تماسي از دانشگاه صنعتي اصفهان با دفتر روزنامه «فرصت امروز»، به اين مهم پي برديم که برخي کارشناسان اين حوزه در دانشگاه صنعتي اصفهان مشغول تحقيقاتی در زمینه راه‌اندازي واحدهاي توليد برق بادي به نام اينولاکس هستند. اين تکنولوژي، يک سيستم مدرن با قابليت‌ها و ظرفيت‌هاي بسيار نسبت به ساير تکنولوژي‌هاي به کار رفته در کشور است.

به گفته کارشناسان، تکنولوژي اينولاکس تحولي عظيم در عرصه صنعت توليد برق بادي و برهم زننده قواعد توليد انرژي در جهان است. از اين رو «فرصت امروز» به سراغ مدير شرکت توسعه نيروگاه‌هاي بادي پارس‌کيش رفته. اين شرکت توانسته است امتياز انحصاري دانش فني و بهره‌برداري از اينولاکس را براي ايران خريداري کند و منتظر سرمايه‌گذاران بالقوه اين عرصه است تا در راستاي توليد ملي گام بردارد. از اين رو گفت‌وگوي ما با مسعود سه‌دهي، مديرعامل اين شرکت دانش‌بنيان در مورد توربين‌هاي بادي اينولاکس را در زير مي‌خوانيد.

***

تاريخچه‌ای کلي از اين تکنولوژي و وضعيت کنوني آن در کشور ايران ارائه می‌دهید؟

اين تکنولوژي به‌دست دانشمند ايراني مقيم آمريکا آقاي دکتر اعلايي در شرکت شيرويند اختراع و ثبت جهاني شده است. اولين نمونه از سال 2012 تا کنون در ايالت مينوسوتای آمريکا نصب شده و توسط مراجع ذي‌صلاح علمي و مهندسي مورد آزمايش‌های مختلف ميداني قرار گرفته و نتايج حيرت‌انگيز آن پس از تاييد در نشريات بسيار معتبر علمي منتشر شده است.

اين تکنولوژي به‌شکل تجاري از اوايل سال 2014 وارد باز شده و به‌رغم جوان بودن مورد استقبال بسياري از سرمايه‌گذاران بزرگ در نقاط مختلف جهان قرار گرفته است. امتياز انحصاري دانش فني و بهره‌برداري از اينولاکس را ما براي کشورهاي نيوزیلند و ايران خريداري کرده‌ایم و درحال‌حاضر و با مشارکت سرمايه‌گذاران جديد و تاسيس شرکت توسعه نيروگاه‌هاي بادي «پارس کيش» قدم‌هاي اوليه جهت انتقال اين تکنولوژي به ايران عزيز برداشته شده است.

ما به عنوان همکار با شرکت «پاسیفيک ويند» نيوزیلند در پاييز سال جاري شروع به فعاليت کردیم و با استخدام تدريجي متخصصان و کارشناسان در گروه‌هاي مختلف کاري طراحي اولين نمونه‌هاي اينولاکس را در ايران آغاز کردیم که پيش‌بيني مي‌شود در بهار سال جديد تکميل و براي بازديد همه سرمايه‌گذاران آماده شود. همچنين طي تفاهمات همکاري با چند شرکت توانمند داخلي اقدامات اوليه جهت اجراي پايلوت با توان متوسط برداشته شده و قرارداد فاز اول پروژه نيز آماده امضاي طرفين است که ان‌شاءالله اخبار آن به‌زودي منتشر خواهد شد.

آيا سرمايه‌گذاري در اين بخش به صرفه است؟ ارزيابي بازار را چگونه مي‌بينيد؟ 

هزينه توليد هر کيلووات ساعت انرژي توليدي به این شیوه در مقياس نيروگاهي (100 مگاوات) در کشور آمريکا کمتر از دو سنت برآورد شده است در حالی که اين هزينه در ساير روش‌هاي توليد برق و در بهترين شرايط کمتر از 4 سنت نیست البته هزينه توليد انرژي برق بادي به روش سنتي کمتر از 6 سنت نمی‌شود. از طرفي براساس مصوبات دولت، قیمت خريد برق بادي از نيروگاه‌هاي بادي در سال جديد به بيش از 14 سنت در هر کيلووات ساعت خواهد رسيد. با يک حساب سرانگشتي و با توجه به توانمندي‌هاي اينولاکس مي‌توان انتظار بازگشت سرمايه در کمتر از دو سال را براي سرمايه‌گذاران ايراني در داخل کشور داشت. اين مدت بازگشت براي ساير روش‌هاي نيروگاهي کمتر از پنج سال نیست. حال نتيجه‌گيري را به‌عهده خود شما مي‌گذارم.

چه ميزان سرمايه مالي نياز است تا بتوان يک واحد توليدي راه‌اندازي کرد و اين سرمایه هزينه چه بخش‌هايي مي‌شود؟ 

اينولاکس يک دستگاه آماده نيست که از قبل ساخته و در انبار نگهداري و به مشتريان فروخته شود. ما اينولاکس را براي هر سايت برابر با شرايط مکاني و نوع بهره‌برداري طراحي مي‌کنيم اما در مجموع هزينه تمام شده براي احداث يک نيروگاه 100 مگاواتي در کشور آمريکا و با در نظر گرفتن همه هزينه‌ها شامل برج اينولاکس، توربين‌ها، سيستم‌هاي کنترل، پست‌هاي برق و حتي زمين موردنیاز معادل 750 دلار در هر کيلووات برآورد شده است. با توجه به ظرفيت توليد بيش از 50 درصدي اينولاکس هزينه تمام شده توليد انرژي برق با اين روش کمتر از دو سنت خواهد شد. اين هزينه نسبت به روش‌هاي سنتي کمتر از نصف است.

در چه مناطقي پتانسيل بيشتري براي راه‌اندازي اين نيروگاه‌ها داريم؟ 

نقشه بادهاي ايران و قابليت اينولاکس در توليد برق با بادهاي سرعت پايين مويد اين واقعيت است که از اين توربين‌ها در بيش از 80‌درصد نقاط ايران مي‌توان بهره‌برداري کرد.

براي راه‌اندازي يک واحد توليدي چه مجوزهايي با چه ميزان هزينه نياز است؟ 

مجوزهاي لازم براي احداث نيروگاه‌هاي بادي اينولاکس هيچ تفاوتي با مجوز براي ساير نيروگاه‌ها ندارد و تنها نکته مثبت در اين زمينه را مي‌توان حمايت سازمان حفاظت محيط‌زيست که يکي از کنترل‌کنندگان بحق و مهم اعطاي مجوز براي نيروگاه‌هاست، از مولدهاي اينولاکس دانست، چرا که اينولاکس نه‌تنها هيچ‌گونه اثر منفي بر محيط‌زيست ندارد بلکه باعث کاهش آلودگي و حتي تسويه هوا در کلان‌شهرها نيز مي‌شود. بنابراین پيش‌بيني مي‌شود مدت زمان لازم براي اخذ مجوز احداث نيروگاه بادي اينولاکس بسيار کمتر از ساير نيروگاه‌ها باشد.

حمايت دولت از اين سرمايه‌گذاري را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ 

در ديداري که با معاونت برق وزارت نيرو داشتيم به ايشان اين نويد را داديم که براي اولين‌بار روشي براي توليد انرژي در دنيا به‌وجود آمده است که نيازي به سوبسيد‌هاي دولتي ندارد و تنها کافي است دولت انرژي برقي توليده شده را با نرخ عادلانه‌اي خريداري کند. اين درحالي است که در ايران و ساير نقاط جهان و حتي کشورهاي پيشرفته حذف کمک‌هاي دولتي به‌معناي نابودي پروژه‌هاي بادي است. دولت محترم تنها کافي است شرايط را براي اعطاي کمک‌هاي بانکي براي سرمايه‌گذاران مهيا کند و بانک‌ها نيز مطمئن باشند که سرمايه‌گذاران اين بخش ديون خود را در کوتاه‌ترين زمان ممکن و بدون تاخير بازپرداخت خواهند کرد.

چه توصيه‌هايي براي سرمايه‌گذاران در اين بخش داريد؟ 

با توجه به شناخت دقيقي که از سرمايه‌گذاران دارم و با احترام به نگراني‌هاي آنها درخصوص جوان بودن این تکنولوژي، مي‌خواهم به آنها بگويم با بررسي دقيق آنچه از اينولاکس در مراجع معتبر جهاني منتشر شده و با اعتماد کامل به دانشمند هموطن خود در اين مسير هرچه سريع‌تر قدم برداشته و از موهبت امکان دسترسي به فناوري روز دنيا همزمان با ساير کشورهاي پيشرفته که به‌ندرت اتفاق مي‌افتد بيشترين استفاده را ببرند.

مزيـــت‌هاي ايـــن سرمايه‌گذاري نسبت به ساير سرمايه‌گذاري‌ها در چه مواردي است؟ 

فرصت‌هاي بسيار زيادي با ورود اين فناوري به ايران ايجاد خواهد شد که از آن جمله اشتغال‌آفريني، انرژي ارزان و کاملا پاک، عدم وابستگي به کشورهاي بيگانه به‌دليل بومي‌سازي تکنولوژي و در نهايت سود سرشار براي سرمايه‌گذاران بخش انرژي را مي‌توان برشمرد. به علاوه ساختار برج اينولاکس به‌گونه‌اي طراحي شده که به‌طور طبيعي و بدون صرف انرژي هواي آلوده را از بالا دريافت کرده و پس از عبور از فيلترهاي ويژه علاوه بر توليد انرژي پاک، در خروجي هواي پاک‌تري را به محيط تزريق مي‌کند.

ارزيابي تان از بازار آينده اين کار در دنيا و ايران چيست؟ 

توليد انرژي در جهان به‌همان اندازه اهميت دارد که توليد نان در ايران. حال هر روشي که بتواند به اين نياز پاسخي پاک‌تر، ارزان‌تر و مطمئن‌تر بدهد بديهي است که سهم بيشتري از بازار را به‌خود اختصاص خواهد داد. نظر به اينکه قابليت‌هاي اينولاکس، اين روش توليد انرژي برق را حتی قابل رقابت با انرژي‌هاي فسيلي نظير نيروگاه‌هاي زغال سنگ و گازي کرده مي‌توان اميدوار بود در آينده نزديک اينولاکس جايگزين همه اين نيروگاه‌هاي آلاينده شود.