گزارشی از سرمایه گذاری برای راه اندازی کارخانه داروسازی / اشتغال زایی برای نیروی متخصص

بر اساس اهداف برنامه پنجم و ششم توسعه اقتصادی، ایران برای دستیابی به بازارهای صادراتی، باید به گونه ای متناسب با سیاست های اقتصاد مقاومتی گام بردارد، چنان که در طول اجرای این برنامه ها و پس از آن نه تنها در تأمین نیازهای داخلی خود خودکفایی را تجربه کرده باشد، بلکه امکان دستیابی به بازارهای صادراتی را نیز برای خود مهیا ببیند.

این درحالی است که صنایع دانش بنیان در این زمینه یعنی افزایش توان صادراتی، جایگاه ویژه ای دارند و می تواند در راستای اشتغال زایی گسترده به اقتصاد كشور کمك كنند. یکی از این بخش های مناسب در توسعه اقتصادی كه در تناسب با سیاست های اقتصاد مقاومتی نیز قرار دارد، بحث صنعت داروسازی کشورمان با قدمتی دیرینه است.

دکتر محمد مسعود علی مراد، مدیرعامل کارخانه داروسازی جابربن حیان در این زمینه به «فرصت امروز» می گوید: اهمیت سرمایه گذاری در صنعت تولید دارویی کشورها بر هیچ کس پوشیده نیست و نباید آن را نادیده گرفت چون اگر از بحث اقتصادی و ارزش افزوده بسیار بالای آن بگذریم، یکی از بهترین گزینه ها برای جذب نیروی فعال متخصص در کشور است. پس دور از ذهن نیست اگر بگوییم در صنایع دارویی- به اقتضای تلفیق حرفه و صنعت- به لحاظ اشتغال زایی برای نیروی تحصیلکرده کشورمان فرصتی مهیا است و از این رو باید از پتانسیل های موجود داخلی به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.

علی مراد در ادامه می افزاید: به عنوان مثال اگر به تنوع نیروی کار همین كارخانه توجه داشته باشیم می بینیم از مجموع 520 پرسنل شاغل در داروسازی جابربن حیان تقریباً 90درصد افراد بخش های مختلف، متخصص و تحصیلکرده  هستند. این حرفه گرایی موجب شده تا جذب نیروی جدید متناسب با ارزیابی های علمی و عملی لازم در صنعت داروسازی باشد.

وی در ادامه تأکید می کند: درباره میزان اشتغال زایی در صنعت تولید دارو بد نیست به این نکته توجه داشته باشیم که ضریب اشتغال زایی برای تولید داروهای سنتی بیشتر از تولید بایوتکنولوژی است، چون در روند تولید داروهایی که به تکنولوژی بسیار بالا نیاز دارند با توجه به اهمیت استفاده از ماشین آلات اتوماتیک میزان اشتغال زایی مستقیم، کمتر نیاز است، درحالی که با توجه به جنس سرمایه گذاری و تولید در عرصه فناوری های بسیار پیشرفته، زمینه اشتغال قابل توجهی از نوع غیرمستقیم فراهم می شود.

بازار متنوع سرمایه گذاری

این فعال صنعت داروسازی کشورمان درباره میزان سرمایه و تجهیزات مورد نیاز در یک واحد تولیدی معتقد است شاید ارائه ارقام و آمار كلی برای شناختِ صنعت دارو کافی نباشد، بلكه به دلیل تنوع تولیدات و متفاوت بودن پیش نیاز ها، باید در هر بخش متناسب با همان نوع تولید اعداد و ارقامی ارائه شود، چون با توجه به فناوری های مورد نیاز برای تولید دارو لازم است مدل های مختلف سرمایه گذاری داشته باشیم و متناسب با وضع امروز و چشم انداز فردا، تجهیزات مختلفی را تهیه و خریداری کنیم.

اما باید به این نکته توجه كنیم که اصولاً یک واحد تولیدی صرفاً برای یک نوع محصول تجهیز و راه اندازی نمی شود بلکه به صورت خطوط تولیدی همسو برای محصولات مشابه تجهیز و جذب نیرو خواهد کرد، تا علاوه بر سودآوری شاهد ارزش افزوده و توجیه اقتصادی بالاتری باشیم.

به عنوان مثال داروسازی جابربن حیان که امروز به صورت یک شرکت سهامی عام مشغول به فعالیت است با سرمایه گذاری طرح های توسعه ای و همچنین نیاز تجهیز کارخانه برای تولید داروهای نوین به زودی سرمایه شرکت به دوبرابر افزایش می یابد.

وی تصریح می کند: این درحالی است که برای خرید تجهیزات و ماشین آلات نیز باید متناسب با همان خطوط مورد نظر اقدام کرد چون هم می توانیم از خطوط ساخته شده در کشورهای آسیایی مثل چین استفاده کنیم و هم اینكه با توجه به امکان خریداری ماشین  آلات تولیدی از کشورهای اروپایی به ویژه در شرایط فعلی پسابرجام، می توانیم تنوع بهره وری از فناوری داشته باشیم.

تولید نوین جهت صادرات

به اعتقاد این داروساز، امروز ارزش افزوده داروها متناسب با سنتی یا نوین بودن آنهاست چون در بخش تولید داروهای نوین یا همان داروهای بایوتکنولوژیک ارزش افزوده بالاتری برای تولید کنندگان ایجاد می شود درحالی که تولید داروهای سنتی موجود با حاشیه سود بسیار کمتر تولید و روانه بازار می شوند.

علی مراد با تأکید مجدد نسبت به اهمیت سرمایه گذاری برای تولید داروهای نوین می گوید: امروز برای دستیابی به اهداف صادراتی لازم است برای تولید داروهای نوین با فناوری های نوین اقدام کنیم چون تولید داروهای سنتی موجود نمی تواند عاملی در دستیابی به سهم مناسب بازار باشد، بنابراین اگر علاقه مندان و متخصصان به دنبال یافتن فرصت سرمایه گذاری مناسب هستند، لازم است به این نکته توجه ویژه داشته و برای رسیدن به اهداف اقتصادی خود متناسب با نیاز بازار سرمایه گذاری كنند.

مدیرعامل شرکت داروسازی جابربن حیان میزان وابستگی تولیدکنندگان کشورمان به خارج از مرزها را در بخش تولید داروهای سنتی تقریباً 4درصد ارزیابی کرده و می افزاید: با توجه به اینکه سرمایه  گذاری در صنعت داروسازی یا برای تولید نهایی دارو صورت می گیرد یا در مواد اولیه است، باید توجه داشت كه تولیدكنندگان مواد اولیه در ایران هنوز حدود ۴۰درصد به بازارهای خارجی وابسته اند.

سرمایه اولیه کسب وکار داروسازی

یکی از مهم ترین صنایعی که اشتغال زایی بالایی در پی دارد، صنعت داروسازی است. اما راه اندازی این صنعت به سرمایه اولیه بالایی نیاز دارد تا جایی که بدون استفاده از تسهیلات دولتی کمتر می توان در این عرصه حضور یافت. از آنجایی که در این زمینه هم به لحاظ مواد اولیه و هم تجهیزات و ماشین آلات به خارج از کشور وابستگی داریم، بنابراین تسهیلات موجود هم صورت ریالی دارد و هم ارزی.به تسهیلات ارزی حتی تا مرز یک میلیون یورو پرداخت می شود و تسهیلات ریالی تا یک میلیارد تومان. از طرفی بسیاری از کارخانجات داروسازی بخشی از سرمایه خود را از طریق سهامداران عام تأمین می کنند و تجربه موجود در کارخانجات این سهام را بیش از یک میلیارد تومان نشان می دهد. لازم به یادآوری است هزینه اولیه برای خرید تجهیزات بیش از 3میلیارد تومان است.

همچنین زمین مورد نظر برای احداث کارخانه داروسازی کمتر از 20هزار متر مربع نخواهد بود. فضای آزمایشگاهی، سالن ها، سوله ها، انبارها و محیط اداری از جمله فضاهای مورد نیاز هستند. چنین کارخانه ای با این حجم سرمایه گذاری برای بیش از 250نفر به صورت مستقیم اشتغال زایی ایجاد می کند. اشتغال زایی غیرمستقیم چنین کارخانه ای نیز تا 700نفر خواهد بود.