سرمایه های آینده گردشگری را از دست می دهیم / دومینوی تخریب آثار تاریخی خوزستان

مالک عمارت قاجاری بهبهانی ۱۵ سال قبل خانه  خاطرات کودکی اش را با قول و قرارهای میراث فرهنگی رامهرمز و با رضایت در فهرست آثار ملی به ثبت رساند، اما از آن به بعد این خانه به جز ویرانی چیز دیگری عایدش نشد.

به گزارش ایسنا، ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰، اردشیر بهبهانی به ثبت ملی خانه  خاطرات کودکی اش و تنها سرپناه زندگی  امروزش با کمال میل رضایت داد، اما از آن به بعد برخلاف همه  وعده وعیدها و قول و قرارهایی که میراث فرهنگی به مالک برای حفاظت بهتر و ساماندهی بیشتر این خانه  داده بود و قدمی که بیش از ۱۰ سال پیش برای مرمت بخش هایی از خانه برداشت، عمارت تاریخی «امیرمجاهد» یا همان خانه  تاریخی «بهبهانی»، دیگر روی مرمت گران را به خود ندید.

به اندازه ای که امروز از همه این عمارت قاجاری، فقط چند جداره باقی مانده و سقف هایی که امروز روی سر تاریخ ریخته اند و حتی باغ خانه نیز درختان بومیِ منطقه مانند نخل، پرتقال و گیاهان دیگر را به خوبی پرورش می دادند، امروز و به مرور خشک شده اند!

مجید کیوانی، مدیر انجمن میراث فرهنگی نوژان کارون در خوزستان به ایسنا می گوید: متاسفانه بی توجهی در مدیریت اداره کل میراث فرهنگی خوزستان از گذشته نسبت به وظیفه ذاتی خود یعنی پاسداری، مرمت و نگهداری از میراث فرهنگی که بناهای تاریخی چند هزار ساله را در خود دارد، به اتفاقی عادی تبدیل شده است.

او با بیان اینکه در مدیریت فعلی میراث فرهنگی نیز شاهد برگزاری برخی همایش های غیرمرتبط هستیم، ادامه داد:  ای کاش همین هزینه های حتی اندک در اجرای سوآپ های غیرضروری صرف ترمیم و مرمت آثاری مانند عمارت های «امیرمجاهد»،  «صمیمی» و «کوشک نورآباد ایذه» شود.

وی افزود: هنوز هم دیر نشده، می توان با برون سپاری اصولی و بلندمدت، مرمت حرفه ای این بناهای تاریخی ارزشمند را با همکاری بخش خصوصی یا سازمان های مردم نهاد حوزه میراث فرهنگی و گردشگری و با نظارت دقیق اداره کل میراث فرهنگی انجام داده و از تخریب آنها جلوگیری کرد.

مدیران توجهی به قلعه امیرمجاهد نکردند

منصور معتمدی، مسئول انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز نیز به ایسنا توضیح می دهد: از سال ۱۳۸۱ و پس از ثبت ملی این عمارت قاجاری، مالک عمارت با مشکلاتی برای ساماندهی مواجه شد و با توجه به ادامه دار بودن این آسیب ها به خانه تاریخی اش، به دادسرای رامهرمز شکایت کرد، اما اداره کل میراث فرهنگی توجه چندانی به آن نداشت.

  او با بیان اینکه اداره میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز یک فصل فوندانسیون بنا را مرمت کرد و بخشی از دیوارهای جانبی عمارت را در سال های نخست ثبت ملی آن ساماندهی کرد، بیان می کند: پس از آن چند مدیر در اداره میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز تغییر کردند و دیگر هیچ کاری روی این بنای تاریخی انجام نشد.  وی می افزاید: این عمارتِ تاریخی یک بنای بسیار بزرگ است که متاسفانه میراث فرهنگی در سال های اخیر به آن بی توجهی می کند.

کاروانسرای تاریخی دهدز هم گرفتار بی توجهی

مجید کیوانی، دبیر شبکه تخصصی سمن های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان همچنین از وضعیت نامناسب کاروانسرای تاریخی «دهدز» در دوره صفوی خبر می دهد.

او می گوید: بی توجهی اخیر و غیرمسئولانه مدیران اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان متاسفانه باعث فراموشی بیشتر و عدم امکان معرفی و بازدید از این بنای تاریخی متعلق به دوران اسلامی در مناطق شمال خوزستان شده است.

وی عواملی مانند مرمت های غیر حرفه ای، بارش باران های فصلی، فرسایش بنا و تخریب ناآگاهانه برخی افراد بومی را از عوامل روند تدریجی تخریب این بنای تاریخی می داند.

او با بیان اینکه کاروانسرای «دهدز» از دوره صفوی و در منطقه تاریخی «ایذه مالمیر» ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، می گوید: براساس آخرین گزارش اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان، در مورد مراحل مرمت کاروانسرای «دهدز» در سال ۱۳۸۸ شاهد هزینه های صرف شده و ناکامی در اهدافی بوده ایم که برای توسعه گردشگری و بهره برداری آن شده است.

کیوانی ادامه می دهد: در حال حاضر این بنای ارزشمندِ تاریخی بدون هیچ بهره برداری اقتصادی توسط بخش دولتی و خصوصی رها شده است. تاسف دارد با وجود موقعیت گردشگری منطقه دهدز و واقع شدن در جاده ترانزیتی اصفهان - خوزستان و انبوه مسافران طبیعت گرد، این ظرفیت تاریخی - گردشگری به فراموشی سپرده شود. به نظر می رسد دومینوی تخریب در خوزستان که نقطه مشخص نیست، با عبور از «کوشک نورآباد»،  «کاروانسرای تاریخی دهدز»،  «قلعه امیر مجاهد» می تواند به خانه «ماپار»،  «کول فرح ایذه»،  «کوشک حمیدیه»،  «شهر عسکر مکرم»،  «پل های تاریخی شوشتر»،  «پل پاپیلا» و قلعه «فرانسوی ها» برسد.

کاروانسرای دهدز در بافت شهری شهر دهدز در پشت ساختمان دادگاه این شهر قرار دارد.

این کاروانسرا به ابعاد ۴۰ در ۴۵ متر با سنگ وگچ ساخته شده و دارای تزیینات طاق و تویزه است و در میانه راهِ خوزستان به اصفهان و در همجواری با استان چهار محال و بختیاری قرار دارد.

همچنین «قلعه امیر مجاهد» در زمان استقرار و تسلط خوانین بختیاری در منطقه رامهرمز در اواخر قاجار توسط یوسف خان ساخته شده است و به شماره ثبت ۳۷۷۱ در تاریخ ۱۲ شهریور ۸۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.