«فرصت امروز» از ظرفیت سرمایه گذاری استان مرکزی گزارش می دهد / تقلای رونق و فرار بیکاری

استان مرکزی با دارا بودن بیش از 2 هزار و 900 واحد صنعتی کوچک و بزرگ به عنوان چهارمین قطب صنعتی کشور و دومین قطب صنایع مادر تخصصی به حساب می آید.

این استان علاوه بر دارا بودن ظرفیت های صنعتی جزو 10 استان نخست کشور در بخش کشاورزی محسوب می شود که 90 هزار بهره بردار شامل 20درصد شاغلان استان در این حوزه فعال هستند.

استان مرکزی با تولید حدود 54 هزار تن گوشت سفید، 53هزار تن تولید گوشت قرمز، 320 هزار تن شیر و حدود 41 هزار تن تولید تخم مرغ از جایگاه ویژه ای در تولیدات بخش کشاورزی و دامداری در کشور برخوردار است که برخی از این ظرفیت های کشاورزی و صنعتی این استان در سال های گذشته به دلیل وجود تحریم ها، تنگناهای مالی و اقتصادی با مشکلات مختلفی از جمله نقدینگی، کمبود مواد اولیه تولید و کاهش تقاضای بازار مصرف خارجی مواجه بوده اند.

 استان مرکزی رتبه چهارم تولید بچه ماهی قزل آلا، رتبه اول در تنوع تولید گل و گیاهان زینتی، رتبه دوم تولید گل های شاخه بریده، رتبه سوم در تولید گل و گیاهان زینتی، رتبه دوم سطح زیر کشت و تولید انار کشور، رتبه ششم تولید پسته، مقام هشتم تولید گل محمدی، مقام نهم در تولید انگور، رتبه سوم در تولید لوبیا و رتبه پنجم در تولید جو را به خود اختصاص داده است.

هم اکنون 172 واحد فرآوری محصولات کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که سالانه یک میلیون و 700 هزار تن محصولات کشاورزی را فرآوری و یک میلیون و 300هزار تن محصول قابل عرضه برای بازار ارائه می کنند. این استان همچنین رتبه اول صادرات ماهیان زینتی را به خود اختصاص داده، به طوری که 90درصد صادرات ماهیان زینتی از این استان صوررت می گیرد.

استقرار ایستگاه انار ساوه، پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات، ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین، وجود شعبه ششم تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، وجود ایستگاه تحقیقات ماهیان زینتی و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیز از ظرفیت های علمی و تحقیقاتی این استان به شمار می رود.

740 میلیون دلار صادرات خواهیم داشت

از مزیت های سرمایه گذاری در بخش صنعت استان می توان به نزدیک بودن به پایتخت، وجود ظرفیت های مکانی مناسب به لحاظ وجود شهرک های صنعتی در استان، برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی و قرارگیری در کریدور حمل و نقل بین المللی، وجود صنایع بزرگ و مادر، تجربه نیم قرن توسعه صنعتی، وجود منابع و ذخایر معدنی نظیر سنگ آهن، سولفات سدیم، انواع سنگ و...، وجود ظرفیت ایجاد صنایع تبدیلی کشاورزی، وجود نیروی کار متخصص، وجود خوشه صنایع ریلی و انجمن های تخصصی در استان، قرارگیری در مسیر خطوط اصلی انتقال و تامین انرژی و پایین بودن نسبی خطر زلزله اشاره کرد.

در همین رابطه محمدرضا جعفری، رئیس اتاق بازرگانی استان مرکزی در گفت و گو با «فرصت امروز» با اشاره به جذب سرمایه گذار خارجی در این استان می گوید: موانع کسب وکار در این استان بسیار بالاست و تا زمانی که این موانع برای فعالان اقتصادی داخلی حل نشود از سرمایه گذاران خارجی نیز محروم خواهیم بود. یکی از این موارد که باید با جدیت بسیاری به آن توجه کرد، شفاف سازی پروژه های نیمه تمام است.

در این راستا نیاز است دولت با شفاف سازی این پروژه ها آنها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهد تا راه برای ورود سرمایه گذاران خارجی نیز هموار شود. وی با بیان اینکه کشورهای افغانستان، پاکستان، ترکیه، عراق و ترکمنستان از عمده ترین مقاصد صادراتی استان مرکزی به حساب می آیند،  ادامه می دهد: فرآورده های پتروشیمی، فرآورده های خوراکی، شمش آلومینیوم، الیاف پلی استر، شیشه، سیمان و گل و گیاه زینتی از جمله کالاهایی است که به این کشورها صادر شده است. شایان توجه است سال گذشته مقاصد صادراتی این استان 46 کشور بوده که در سال جاری با 28درصد رشد به 59 کشور رسیده است.

جعفری با تفکیک هر کدام از بخش ها سهم بخش صنعت استان را از محصولات صادر شده سال جاری 58درصد اعلام کرده و می افزاید: از این میزان 13درصد سهم بخش پتروشیمی، 5درصد سهم بخش معدن و 4درصد مربوط به بخش کشاورزی است. پیش بینی می شود صادرات استان مرکزی تا پایان سال جاری به بیش از ۷۴۰میلیون دلار برسد و برنامه ریزی برای توسعه صادرات غیرنفتی استان در سال آینده در دستور کار قرار خواهد گرفت.

ایجاد شغل برای یک هزار و390 نفر در بخش تولیدات گلخانه ای

وی در رابطه با تولید محصولات گلخانه ای استان می گوید: در تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی استان مرکزی جایگاه دوم کشور را به خود اختصاص داده است، به طوری که بیش از ۱۹۴ میلیون و ۴۵۰ هزار گل شاخه بریده در این استان تولید می شود. همچنین در حال حاضر ۱۱۶ هکتار سطح زیرکشت محصولات گلخانه ای استان از قبیل گوجه، توت فرنگی، خیار، فلفل دلمه ای و بادمجان با تولید ۲۴ هزار و ۳۰۰ تن در سال برای یک هزار و ۳۹۰نفر به طور مستقیم شغل ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه این استان همچنان از معضل بیکاری در شهرستان های اراک و خمین رنج می برد،  اضافه می کند: براساس اعلام رسمی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در استان مرکزی در بهار سال جاری حدود 7.5درصد بوده که نسبت به نرخ بیکاری استان در بهار 94 که 10.3 گزارش شده است، به میزان 2.8درصد کاهش یافته است.

 گفتنی است نرخ بیکاری استان در تابستان 95 معادل 6.7درصد بوده که نسبت به مدت مشابه 0.8درصد کاهش پیدا کرده است و در حال حاضر براساس اعلام رسمی مرکز آمار استان مرکزی،  این استان پایین ترین نرخ بیکاری کشور را دارد.  

***

استان مرکزی  در یک نگاه

استان مرکزی به عنوان پایتخت صنعتی ایران تقریبا در مرکز ایران قرار دارد. در روزگار کهن این شهر عراق نام داشت که در زمان تسلط اعراب بر ایران عراق عجم نامیده می شد که شامل بسیاری از استان های همجوار امروزی می شد.

این استان از شمال به استان های تهران، البرز و قزوین، از غرب به استان همدان، از جنوب به استان های لرستان و اصفهان و از شرق به استان های تهران، قم و اصفهان محدود است. استان مرکزی با مساحتی معادل ۲۹۵۳۰ کیلومتر مربع حدود ۱،۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.

مرکز این استان شهر اراک است. اراک به سبب آب و هوای کوهستانی با زمستان های سرد و تابستان های معتدل، دارای چشم اندازهای طبیعی متنوع و جذاب است. از جمله این جاذبه های طبیعی می توان به تالاب و کویر میقان، غار سفید خانی (عین هو)، روستای انجدان همراه با بافت تاریخی و چشمه ها و غارها، چشمه چپقلی، منطقه حفاظت شده هفتاد قله و دره گردو اشاره کرد.

استان مرکزی طی دو دهه گذشته چهره ای صنعتی به خود گرفت و با راه اندازی طرح های صنعت نفت و پتروشیمی به یکی از بزرگ ترین مراکز صنایع استراتژیک کشور تبدیل شد. از تولیدات عمده استان می توان به آلومینیوم، ریخته گری فلزات سنگین، مخازن تحت فشار، بویلرهای نیروگاهی و صنعتی، ماشین آلات کشاورزی و راه سازی، محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی، رنگ های صنعتی، منسوجات، شیشه و جام، انواع لاستیک خودرو، سیم و کابل، شوینده ها، الیاف مصنوعی، انواع سنگ ساختمانی، لوازم خانگی، لوله و پی وی سی و. . . اشاره کرد.

استان مرکزی از جمله استان های صنعتی کشور به حساب می آید که با وجود بیش از ۲۷۰۰ واحد تولیدی و صنعتی و بهره مندی از صنایع مادر و حلقه های واسط کلیدی در تولید کشور، جایگاه ممتازی در جذب سرمایه گذاری های صنعتی به خود اختصاص داده است.  فرش، قالی و قالیچه از اصلی ترین صنایع دستی اصلی استان به شمار می آیند که در گذشته ای نه چندان دور صادرات اصلی استان را شکل می دادند.

علاوه بر آن گیوه که نوعی پاپوش دست دوز تولید شده از نخ های قالی است، از جمله صنایع دستی در خور توجه این استان محسوب می شود که در سنجان و وفس تولید می شود. منبت کاری مردمان سمقاور شهرستان کمیجان شهرت زیادی در ایران و استان دارد. سمقاور همچنین قطب منبت کشور نیز به شمار می رود. مسگری نیز در اراک و تفرش سابقه ای دیرینه دارد.

از دیگر رشته های صنایع دستی این استان که قابلیت رشد را داشته می توان به طراحی و نقشه کشی فرش، رفوگری، رنگرزی سنتی، جاجیم بافی و هنرهای چوبی اشاره کرد. در رابطه با سوغات این استان جالب است بدانید فتیر، شیرمال، کسمه، کماج، جوزغند نراق، کشمش، شیره انگور، رب انار ساوه، حلوا ارده محلات و عسل خمین نیز از سوغات مهم استان مرکزی به حساب می آیند. 

***

نگاهی به  بخش معادن و کشاورزی

استان مركزی به سبب قرار گرفتن در دو منطقه زمین شناسی مهم كشور، شامل منطقه های دگرگونی سنندج، سیرجان و ایران مركزی به لحاظ شرایط زمین شناسی، خاستگاه مواد معدنی مختلف و متنوعی شامل كانی های دگرگونی، آذرین و رسوبی از قبیل مواد معدنی غیرفلزی، فلزی، مصالح ساختمانی و سنگ های تزئینی است.

این استان با 380 معدن و استخراج سالانه 14 میلیون تن ماده معدنی، رتبه هفتم معدنی كشور را به خود اختصاص داده است و تاكنون از 57 نوع ماده معدنی موجود در كشور 42 نوع آن در استان مركزی شناسایی شده و از حدود 35 نوع ماده معدنی بهره برداری می شود.

تراورتن، سولفات سدیم، سرب، روی، سنگ آهن، سنگ گچ، پوزولان، كائولن، باریت و خاك های صنعتی از مهم ترین ذخایر غنی معدنی قابل بهره برداری در این استان هستند. بیش از 42 نوع ماده معدنی در استان مركزی شناسایی شده و امكانات بالفعل برای استخراج تنگستن، قلع و مولیبدن، طلا، مس، آندالوزیت، مرمریت های سیاه، گرانیت، كانی های قیمتی و زینتی شامل فیروزه، كریزوكولا، جاسیر، آزوریت و مالاكیت، عقیق، بلور كوارتز، ارپیمان  (سولفور آرسنیك)، بنتونیت و كلسیت در منطقه وجود دارد.

برخی مواد استخراج شده در معادن استان مركزی در واحدها و كارخانه های گچ، آهك، سیمان سفید، رنگ، پوكه، كاشی، لاستیك و شیشه سازی مورد استفاده قرار می گیرد. استان مركزی دارای 16 واحد تولید پودرهای معدنی میكرونیزه و سوپرمیكرونیزه است و از این نظر مقام نخست را در كشور دارد، ضمن اینكه وجود چهار واحد فرآوری مواد فلزی - فلوتاسیون سرب و روی و آلومینیوم سازی در استان مركزی قابل توجه است.

به طور کلی ۱۹ درصد از مساحت استان مرکزی اراضی کشاورزی و ۵۷ درصد مرتع و بقیه غیر مزروعی  (شهرها، جاده ها، دریاچه و. . .) است. از مهم ترین قابلیت های کشاورزی استان مرکزی می توان به تولید گل و گیاه اشاره کرد به  طوری که شهرستان محلات به عنوان قطب گل و گیاه کشور مطرح است. سطح زیرکشت گل و گیاهان زینتی در استان مرکزی ۱۰۴۲ هکتار و سطح باغ های دیم ۳۲۶ هکتار است.

محصولات باغی این استان شامل انگور، پسته، انار، بادام، گردو، سیب و  هلو بوده که بیش از ۶۴هزار هکتار از باغات استان برداشت می شود. گفتنی است بیشترین محصولات باغی استان مرکزی که قابلیت صادرات به خارج از کشور را دارند شامل انار، پسته، کشمش، گل و گیاهان زینتی بوده که در تعدادی از این محصولات مانند انار و گل و گیاهان زینتی جایگاه دوم و پسته رتبه ششم و انگور رتبه نهم کشور را به خود اختصاص داده است. استان مرکزی همچنین به عنوان یکی از قطب های تولید لوبیا در کشور مطرح است. بیش از 90 درصد لوبیای تولیدی این استان در شهرستان خمین کشت می شود.

ارتباط با نویسنده: Leilashirzad69@gmail.com