در همایش تخصصی زیست فناوری و مهندسی ژنتیک در تولید دانش بنیان مطرح شد / آینده از آن کسانی است که سهم بیشتری از علم و تکنولوژی ببرند

جدال میان علم و جهل نه مختص جغرافیای مکان است و مربوط به کشور و منطقه خاص می شود و نه جغرافیای زمان را در بر می گیرد و به یک دوره یا عصر در زمانی مشخص اختصاص دارد. جدال و نزاع میان علم و جهل از ابتدای پیدایش بشر بوده و همچنان حتی با پیشرفت علم و دانش و در زمانه ای که به انفجار تکنولوژی مشهور است نیز وجود دارد.

بهره گیری و الهام از طبیعت نیز پایه و زیر بنای رشد و توسعه دانش بشری است تا جایی که دانشمندان با بهره گرفتن از تکامل موجودات و انتقال ژن میان گیاهان و سایر موجودات زنده روی کره زمین توانسته اند فناوری های نوینی در زمینه کشاورزی و حتی فقرزدایی از چهره این کره خاکی سراسر پر رمز و راز ایجاد کنند.

حال در این میان اگر برخی افراد نا آگاه و بی دانش با یا بدون قصد و غرض به مخالفت با علم و دانش بر می خیزند جای تعجب ندارد. تعجب از آنجایی است که عده ای نان به نرخ روزخور، مباحث علمی روز دنیا را به سیاست می آلایند و خلط مبحث می کنند تا از این راه، نانی به کف آرند و به غفلت بخورند.

«زیست فناوری» و «مهندسی ژنتیک» یکی از شاخه های دانش بشری است که ریشه در درازای تاریخ آفرینش دارد و در عصر حاضر به بهترین شکل به کمک جمعیت 7 میلیاردی کره زمین آمده تا به همت دانشمندان و فرهیختگان، فقر و گرسنگی و بهره گیری قدرتمندان از غذا به عنوان سلاح را علیه ملت ها و کشورهای کمتر توسعه یافته، بزداید. گرچه مخالفان زورمدار عَلَم مخالفت با آن بلند کرده اند اما تجربه تاریخی نشان داده که ماهِ علم هیچگاه زیر ابر سیاه نادانی نمی ماند و زمین همواره گرد است و به دور خورشید دانش می چرخد و به گفته دکتر منصور امیدی، استاد دانشگاه تهران، آینده از آن کسانی است که سهم بیشتری از علم و دانش ببرند.

برخوردهای سیاسی و جناحی با مباحث علمی ممنوع

به گزارش فرصت امروز همایش تخصصی زیست فناوری و مهندسی ژنتیک در تولید دانش بنیان، در دانشگاه کشاورزی شیراز برگزار شد و طی آن استادان و فرهیختگان این رشته علمی سخنانی ایراد کردند. دکتر افشاری فر، رییس دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، فناوری مهندسی ژنتیک و توسعه شرکت های دانش بنیان را زیربنای اقتصاد مقاومتی دانست و تصریح کرد: برخوردهای سیاسی و جناحی با علم نمی تواند در این شرایط مشکلی را از کشور حل کند و مباحث علمی باید در فضای علمی و به زبان علم و نه با زبان سیاست، پاسخ داده شود.

رییس دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، مصوبه اخیر مجلس دهم برای حمایت از محصولات دانش بنیان و تراریخته را نشان دهنده توجه مسئولان به این موضوع مهم و فراعلمی برشمرد و گفت: خوشبختانه دانشمندان کشور توانستند مجلس را قانع کنند که به ادعاهای عوامانه و غیرعلمی برخی افراد درباره محصولات تراریخته توجهی نشان ندهد و راه ورود علم به مزارع ایران بسته نشود.

در ایران به عده ای باید بفهمانیم که علم بد نیست!

افشاری فر با اشاره به شطح زیر کشت محصولات تراریخته در جهان، اظهار کرد: در حال حاضر آمریکا که سختگیرانه ترین قوانین کشت و کار و تولید غذا را دارد با ٧٣ میلیون هکتار سطح زیر کشت، بزرگترین تولیدکننده محصولات تراریخته در جهان است. همچنین سطح زیر کشت این محصولات در جهان  سال  به  سال زیادتر می شود اما در ایران باید به عده ای بفهمانیم دانش بد نیست!

رییس دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز تصریح کرد: انتشار گزارش های کذب و دروغ و گزارش هایی که مورد تایید هیچ مرجع علمی در جهان نیست، نمی تواند روش برخورد مناسبی برای ترساندن مردم از علم باشد.

افشاری فر با برشمردن توانمندی های علم مهندسی ژنتیک در بخش کشاورزی، گفت: توانمندی محصولات تراریخته، تولید گیاهانی مقاوم به علف های هرز و آفت کش هاست. همچنین مقاومت گیاهان به خشکی و کم آبی از دیگر خصیصه های گیاهان تراریخت است.

استفاده از 20 درصد توانمندی های مهندسی ژنتیک در نبود مدیریت هوشمندانه

در ادامه این همایش تخصصی و علمی، دکتر محمود تولایی، رییس انجمن ژنتیک ایران نیز با اشاره به کاربردهای مهندسی ژنتیک اظهار کرد: در زیست فناوری قابلیت های فراوانی وجود دارد اما با تاسف به دلیل برخی محدودیت ها و نبود مدیریت هوشمندانه در این زمینه، شاید کمتر از 20 درصد از منابع موجود در کشور بهره برداری می شود.

وی افزود: تمامی واکسن ها و داروهای نوترکیب، پلاستیک های تخریب پذیر، رنگ های صنعتی دوستدار محیط  زیست و غیره به روش مهندسی ژنتیک ساخته می شوند. همچنین تکنولوژی های جدیدتر این دانش توانسته است هزینه بهره برداری از معادن را کاهش دهد یا آلودگی های نفتی را از بین ببرد.

برخوردهای غیر کارشناسی مانعی برای توسعه فناوری مهندسی ژنتیک

تولایی ادامه داد: از دیگر قابلیت های مهندسی ژنتیک، تکثیر و حفاظت از گونه های زیستی و جانوری با روش جدید است و ده ها کاربرد متنوع دیگر که تجاری سازی و به بازارهای جهان عرضه شده است اما شوربختانه برخوردهای غیرکارشناسی با این دانش و توسعه آن در ایران، به یک مانع و چالش تبدیل شده است.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی و مهندسی ژنتیک، با اشاره به کسانی که علم ژنتیک را دخالت در کار آفرینش و خالق یکتا می دانند، تصریح کرد: ایزد یکتا تمامی امکانات را در اختیار بشر قرار داده تا با استفاده از آنها بتوانیم جهان بهتری برای خود و همنوعان مان خلق کنیم این مهاجهه های نباید در رسانه ها مطرح شود بلکه در محافل علمی و و دانشگاه ها باید طرح شود.

تولایی در ادامه بیان توانمندی های دیگر مهندسی ژنتیک، اظهار کرد: قابلیت های این رشته از علم به هیچ وجه قابل انکار نیست و با استفاده از این دانش، در حال حاضر 75 درصد اقتصاد جهان از آنِ کشورها و ممالکی است که ذخایر نفت و انرژی ندارند و با بهره گرفتن این فناوری ارزش افزوده ایجاد کرده اند. در حالی که در کشور ما از توسعه این فناوری و تکنولوژی جلوگیری می کنند!

فناوری تراریخته دستمایه بازی های سیاسی!

دکتر منصور امیدی، استاد دانشگاه تهران، دیگر سخنران همایش تخصصی زیست فناوری و مهندسی ژنتیک بود. وی با انتقاد از کسانی که فناوری تراریخته را دستمایه بازی های سیاسی خود قرار داده اند، تصریح کرد: در حال حاضر کشت تراریخته دستمایه بازی های سیاسی در کشور شده است و رسانه های مخالف دولت نیز با شیوه های غیرکارشناسی و غیرعلمی مسایلی را علیه تراریخته مطرح می کنند که هیچ سند علمی نداشته و مورد تایید مراجع علمی جهان هم نیست.

این استاد دانشگاه تهران با اشاره به گزارش هایی از قرن های گذشته که تلاش داشتند مردم آن زمان را قانع کنند تا از تکنولوژی های زمان خود استفاده کنند، اشاره و اظهار کرد: در  سال ١٨٠٤ میلادی گزارش هایی وجود دارد که تلاش می کنند مردم را قانع کنند برای استفاده از خودرو و اینکه خوب است.

وی افزود: در این گزارش ها به مردم می گویند، اگر از خودرو در رفت و آمدهای شهری استفاده شود، فضولات چهارپایان در خیابان ریخته نمی شود و بهداشت عمومی رعایت می شود یا انسان با سرعت بیشتری به مقصد می رسد اما آیا الان کسی وجود دارد که حاضر باشد تکنولوژی خودرو را کنار بگذارد؟

جهان علم منتظر کسی نمی ماند، از قافله عقب نمانیم

امیدی تصریح کرد: چه بخواهیم و چه نخواهیم جهان به سرعت از دانش تراریخته بهره برداری می کند و منتظر ما نمی ماند. تنها رهاورد این مخالفت های بی پایه و اساس علمی این است که ما در جنگ با علم و تکنولوژی، از قافله پیشرفت عقب می مانیم.

عضو انجمن ژنتیک ایران گفت: گرچه برای برای انتقال این فناوری به کشور متحمل سختی ها و دشواری های فراوانی شده ایم و کشورهای دیگر حاضر نیستند به آسانی دانش و فناوری مهندسی ژنتیک را در اختیار ما بگذارند اما به همت دانشمندان کشور توانسته ایم دانش تراریخته را در اختیارمان بگیریم.

امیدی با اشاره به مخالفت های داخلی که در مقابل رشد و پیشرفت کشور در این زمینه می شود، تصریح کرد: عده ای کوته فکرانه مقابل تجاری سازی این دانش، سنگ اندازی می کنند. این درحالی است که کشورهای پیشرفته برای انحصاری کردن این دانش جنگ زرگری راه انداخته اند و تلاش می کنند مانع دستیابی سایر کشورها به فناوری تولید غذا با روش های پیشرفته علمی شوند.

ترکیه مرگ کشاورزی ایران را نزدیک تر می کند

استاد دانشگاه تهران در بخش دیگر سخنان خود به خشک سالی ها و بحران آب در کشور و منطقه اشاره کرد و گفت: براساس پیش بینی های سازمان جهانی خواربار کشاورزی «فائو»، تا  سال ٢٠٥٠ که حدود ٣ دهه دیگر به وقوع می پیوندد ٧٠ درصد تولید غذا و کشاورزی جهان با تکنولوژی محقق می شود اما در ایران با این وضع وخیم منابع آبی و کشاورزی سنتی و عقب مانده، هنوز درگیر آن هستیم که دانش بنیان کردن کشاورزی کشور خوب است یا بد؟

امیدی در ادامه به کارهایی که برخی کشورهای منطقه و همسایه ایران برای در دست گرفتن بیشتر منابع آبی در مرزهای مشترک انجام می دهند، اشاره و اظهار کرد: ترکیه در حال حاضر سدی روی فرات ساخته که 48 میلیارد متر مکعب آب را پشت آن ذخیره کرده است. برای این که بدانید این رقم تا چه اندازه بزرگ است، باید بگوییم براساس اعلام وزارت نیرو تمام آب ذخیره شده پشت سدهای ایران تنها ٢٥ میلیارد متر مکعب است.

استاد دانشگاه تهران ادامه داد: ترکیه با این کار مرگ کشاورزی ایران را نزدیک تر می کند. این کشور که از نظر منابع آبی یکی از برخوردارترین کشورهای منطقه به شمار می آید، حالا دست درازی به منابع آبی منطقه را تا جایی پیش برده و بخش گسترده ای از آب های منطقه ای را پشت سدهای خود ذخیره کرده است.

خشکیدن زمین های کشاورزی عراق و ایران در نتیجه اقدامات ترکیه

امیدی گفت: این موضوع درحالی رخ می دهد که همسایه شمال غربی ایران به این میزان اکتفا نکرده و درحال حاضر مشغول اجرای طرحی موسوم به GAP است. طرحی که براساس آن بنا شده است مجموعه ای از سد و نیروگاه های برقی در بخش بالادست رودخانه های دجله و فرات اجرا شود. در این طرح ترکیه قرار است ١٤ سد روی فرات، ٨ سد بر دجله و در مجموع ١٩ نیروگاه برق آبی بسازد که پس از تکمیل این طرح قرار است ١/٧ میلیون هکتار زمین کشاورزی را آبیاری و سالانه ٥٥ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کند.

وی تصریح کرد: این ساخت و سازهای آبی، سهم ایران از آب های دجله و فرات را کم و کمتر می کند و موجب خشکیدن بسیاری از اراضی کشاورزی در عراق، سوریه و ایران می شود. در حالی که عده ای در کشور برای جلوگیری از توسعه و رشد فناوری های دانش بنیان و استفاده از ظرفیت های تراریخته که می تواند در مقابل چالش بحران آب به ما کمک کند، قد علم کرده اند.