چرا به یبوست دچار می‌ شویم و چگونه آن را درمان کنیم؟

یبوست یک عارضه گوارشی شایع است و در هر سنی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. معمولاً می توانید آن را در خانه با تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی خود درمان کنید. اما گاهی اوقات هم، یبوست ناشی از انسداد در روده بزرگ است. در این مورد، فرد به مراقبت های پزشکی فوری نیاز دارد. در مواقع دیگر، ممکن است صرفاً به دلیل کمبود فیبر یا آب باشد. در این مقاله به علل اصلی یبوست و نحوه درمان یا پیشگیری از آن می پردازیم.

یبوست چیست؟

یبوست زمانی اتفاق می افتد که فرد در تخلیه روده بزرگ مشکل داشته باشد. درمان های خانگی و تغییر شیوه زندگی اغلب می تواند به رفع آن کمک کند، اما گاهی اوقات ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد.

یبوست می تواند به دلایل زیادی رخ دهد، مانند زمانی که مدفوع به آرامی از روده بزرگ عبور می کند. هرچه غذا در دستگاه گوارش کندتر حرکت کند، روده بزرگ آب بیشتری جذب می کند و مدفوع سفت تر می شود. فردی که کمتر از 3 بار در هفته مدفوع می کند ممکن است یبوست داشته باشد.

آیا من یبوست دارم؟

با بررسی موارد زیر متوجه می شوید که آیا یبوست دارید یا خیر؟ احتمال یبوست وجود دارد اگر:

• در طول هفته گذشته حداقل 3 بار مدفوع نکرده اید
• مدفوع اغلب بزرگ و خشک، سفت یا توده ای است
• وقتی مدفوع دارید زور می زنید یا درد دارید
• همچنین ممکن است معده درد داشته باشید و احساس نفخ یا بیماری کنید.

علائم اصلی یبوست عبارتند از:

• مشکل در دفع مدفوع
• زور زدن هنگام دفع مدفوع
• دفع مدفوع کمتر از حد معمول
• مدفوع توده ای، خشک یا سفت
• درد و گرفتگی در شکم
• احساس نفخ
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها

دلایل ابتلا به یبوست چیست؟

یبوست در بزرگسالان دلایل زیادی می تواند داشته باشد که برخی از آنها شامل موارد زیر است. البته گاهی اوقات هم هیچ دلیل واضحی وجود ندارد.

شایع ترین علل عبارتند از:

• نخوردن فیبر کافی – مانند میوه، سبزیجات و غلات
• ننوشیدن مایعات کافی
• عدم تحرک کافی و گذراندن دوره های طولانی در حالت نشستن یا دراز کشیدن در رختخواب
• کمبود آب بدن
• بیماری هایی از قبیل دیابت، کم کاری تیروئید، اسکلرودرمی، لوپوس و افسردگی
• داروهایی از قبیل مواد مخدر، داروی فشار خون و آرام بخش
• به تعویق انداختن عمل دفع
• تغییر رژیم غذایی یا برنامه روزانه
• یک عارضه جانبی دارو
• استرس، اضطراب یا افسردگی
• بیماری بواسیر یا هموروئید
• یبوست در دوران بارداری و تا 6 هفته پس از زایمان نیز شایع است
• عملکردهای غیر عادی مانند اینرسی کولون ، dyssynergia عضلات کف لگن
• سرطان روده یا رکتال و مقعد
• enterocele، sigmoidocele، رکتوسل، و درهم رفتگی روده رکتوم (پرولاپس)
• تنگی روده و مقعد (دیورتیکولیت، کرون، تشعشعات، ایسکمی)
• بیماری های مقعد (تنگی از بیماری کرون، جراحات پس از جراحی، درد مقعد شدید شامل شقاق مقعد و عفونت مقعد)

عوارض

یبوست به خودی خود می تواند ناراحت کننده باشد، اما معمولاً تهدید کننده زندگی نیست. با این حال، اگر نشانه یک بیماری زمینه ای جدی تر باشد، مانند سرطان کولورکتال، یا اگر شروع به ایجاد آسیب بیشتر کند، می تواند مشکل ساز شود. آسیب هایی که می تواند در نتیجه یبوست شدید ایجاد شود شامل موارد زیر است:

• خونریزی مقعدی پس از زور زدن
• شقاق مقعد که یک پارگی کوچک در اطراف مقعد است
• هموروئیدهای علامت دار که رگ های خونی متورم و ملتهب در مقعد هستند.
• نهفتگی مدفوع، که زمانی رخ می دهد که مدفوع خشک شده راکد می شود و در رکتوم و مقعد جمع می شود و به طور بالقوه منجر به انسداد مکانیکی می شود.

سایر عوارض احتمالی منبع مورد اعتماد شامل کاهش کیفیت زندگی و افسردگی است. جستجوی مشاوره پزشکی برای یبوست ممکن است به جلوگیری از عوارض کمک کند.

یبوست چگونه تشخیص داده می شود؟

در صورتی که یبوست ادامه دار شود، احتمالا زمان مراجعه به یک متخصص مراقبت های بهداشتی فرا رسیده است. یک متخصص مراقبت های بهداشتی

• سوالاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و هر گونه دارو یا شرایط زمینه ای شما خواهد پرسید
• ممکن است یک معاینه فیزیکی، از جمله معاینه مقعدی انجام دهد
• ممکن است تعدادی آزمایش خون برای بررسی شمارش خون، الکترولیت ها و عملکرد تیروئید شما انجام دهد

آنها ممکن است آزمایش های اضافی را برای شناسایی علت علائم شما توصیه کنند. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مانومتری آنورکتال: مانومتری آنورکتال تستی است که برای ارزیابی عملکرد عضله اسفنکتر مقعد استفاده می شود. برای این آزمایش، یک متخصص مراقبت های بهداشتی یک لوله نازک با بالن را وارد مقعد می کند.

اشعه ایکس: اشعه ایکس باریم تنقیه نوعی آزمایش است که برای بررسی کولون استفاده می شود. برای این آزمایش، شب قبل از آزمایش، مایع مخصوصی برای پاک کردن روده می نوشید.

کولونوسکوپی: کولونوسکوپی نوع دیگری از آزمایش است که متخصصان مراقبت های بهداشتی برای بررسی کولون از آن استفاده می کنند. در این آزمایش، یک متخصص مراقبت های بهداشتی روده بزرگ شما را با استفاده از کولونوسکوپ معاینه می کند. این یک لوله مجهز به دوربین و منبع نور است.

اغلب یک داروی آرام بخش و مسکن داده می شود، بنابراین احتمالاً معاینه را به یاد نمی آورید و نباید دردی احساس کنید.

راه‌های پیشگیری و درمان 

ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند به درمان یبوست کمک کند. امتحان کردن این اقدامات ساده در دوران بارداری بی خطر است.گاهی اوقات چند هفته طول می کشد تا علائم شما بهبود یابد. تغییر رژیم غذایی، سالم نگه داشتن سیستم گوارشی و افزایش سطح فعالیت بدنی ساده ترین و سریع ترین راه برای پیشگیری و درمان یبوست است.

 تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کنید برای اینکه مدفوع نرم تر و راحت تر دفع شود:

• مایعات فراوان بنوشید و از خوردن الکل خودداری کنید
• فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهید
• مقداری سبوس گندم، جو دوسر یا بذر کتان را به رژیم غذایی خود اضافه کنید
• بطور مرتب دستشویی بروید
• اگر میل به دفع دارید فورا به دستشویی بروید
• سعی کنید هنگام رفتن به توالت، زانوهای خود را بالاتر از باسن خود قرار دهید

ملین ها می توانند علائم را در کوتاه مدت بهبود بخشند، اما افراد باید با احتیاط و فقط در صورت لزوم از آنها استفاده کنند. این به این دلیل است که برخی از ملین ها می توانند اثرات نامطلوب شدیدی داشته باشند.

اگر تغییر در رژیم غذایی و نوشیدن مایعات کمکی نکرد، باید سراغ پیگیری علت دقیق و سایر روش های درمان یبوست بروید.

سایر گزینه های درمانی

اگر مسهل ها موثر نباشند، پزشک ممکن است نیاز به برداشتن مدفوع نهفته به صورت دستی یا جراحی داشته باشد. اگر یبوست به درمان پاسخ ندهد یا علائم دیگری وجود داشته باشد، پزشک ممکن است یک مطالعه تصویربرداری از شکم - مانند سی تی اسکن، اسکن MRI، یا اشعه ایکس را پیشنهاد کند تا ببیند آیا انسداد ناشی از یک روند بیماری زمینه ای وجود دارد یا خیر. 

در صورت وجود، ممکن است فرد برای رفع آن به داروهای تجویزی یا جراحی خاصی نیاز داشته باشد. بسته به نتایج آزمایشات و پاسخ فرد به درمان دارویی یا جراحی، ممکن است به درمان بیشتری نیز نیاز داشته باشد. انتخاب روش درمان با توجه به عامل یبوست می تواند متفاوت باشد.