گزارشی از تبلیغات اجباری که در سطح شهر دریافت می‌ کنیم / میهمان‏های ناخوانده ، مزاحم یا مفید؟

با اهالی ساختمان مشورتی کرده و تصمیم می‏گیرید که یک روز تعطیل تمامی درهای ورودی و نرده‏ها را رنگ کنید؛ تا با این کار حال و هوای تازه‏ای به نمای ساختمان ببخشید. حتی برای کم کردن هزینه‏های اضافی، به صورت خودجوش داوطلب می‌شوید که کار رنگ زدن را خودتان برعهده بگیرید! تماسی با دوستانتان گرفته و از آنها نیز می‏خواهید تا برای انجام این کار کمک تان کنند.

خلاصه اینکه بعد از کلی زحمت، البته توأم با تفریح و سرگرمی رنگ زدن تمام شده و همه از نتیجه کار راضی هستند. اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود و وقتی فردا غروب خسته و کوفته به درِ ورودی ساختمانتان می‏رسید، حسابی شوکه می‌شوید! انواع و اقسام برچسب‏های رنگارنگی را روی در تازه رنگ شده خود می‏بینید که تخلیه چاه و تعمیرات تاسیسات و هزار و یک چیز دیگر را به شما معرفی می‌کنند؛ اینجاست که حسابی عصبانی می‌شوید!

این برچسب‏ها هر روز به در خانه‏ها چسبانده می‌شوند و نمای خانه‏ها را نا‏زیبا می‌کنند. اگر صاحبان مشاغل تمایل دارند که با صرف هزینه‏های کمتر تبلیغات موثرتری داشته باشند، کاملا در اشتباه هستند، زیرا کمتر کسی علاقه دارد با افرادی که درِ منازلشان را زشت و بد منظره کرده‌اند، تماس گرفته و برای بر طرف کردن مشکل شان از آنها کمک بگیرد! اگر کمی دقت کنید، متوجه می‌شوید تبلیغاتی از این دست بسیار زیاد شده‏ و این سوال را به‌وجود می‏آورند که واقعا چنین تبلیغاتی می‏توانند موثر باشند؟! در گزارش کوتاهی که می‏خوانید به نقد و بررسی این‌گونه تبلیغات می‏پردازیم.

قبض های برق‏های تقلبی

معمولا وقتی درِ صندوق پستی خانه را برای برداشتن نامه‏ها و قبض‏های مختلف آب، برق، گاز یا تلفن باز می‌کنیم، با سیل عظیمی از انواع ورق‏های ریز و درشت روبه‌رو می‌شویم که به یک‌باره جلوی پای ما روی زمین می‏ریزند. این اتفاق ناخوشایند باعث می‌شود که مجبور شویم همه روزه صندوق را از تبلیغات خدماتی و رستوران‏ها خالی کنیم تا دوباره با چنین دردسری مواجه نشویم. در همین گیرودار اگر کمی بی‏دقتی کنید ممکن است قبض‏‏های آب، برق و... را نیز روانه سطل زباله کنید! چون به لطف خلاقیت برخی از طراحان، تبلیغاتی تهیه می‌شوند که به شکل این قبض‏ها بوده تا شما را وادار کنند به کالا یا خدماتشان توجه کنید! در نگاه اول ایده پردازی خوبی است اما در صورتی که به اشتباه قبض‏هایتان را دور بریزید، مسلما نظرتان عوض خواهد شد. پس می‌بینیم که باز هم چنین تبلیغاتی با موفقیت چندانی روبه‌رو نخواهند شد.

سریش‏تر از سریشم

جمله «نصب هر گونه آگهی در این مکان پیگرد قانونی دارد» کاملا تکراری شده و روی تمامی صندوق‏های پست، برق، تلفن، ایستگاه‏های اتوبوس و... مثل همیشه خودنمایی می‌کند. حتی معنی این جمله را بچه‏های دبستانی نیز می‏دانند! اما افسوس که بعضی از دوستان دوره‏گرد نصاب تبلیغات خیابانی، از این جمله چیزی سر درنمی‏آورند و پوستر و تراکت‌های خود را بدون توجه به این موضوع چنان با سِریشُم می‏چسبانند که حتی با کاردک نیز نمی‏توان آنها را جدا کرد! گویا این دسته از افراد زحمتکش، به قول خودمانی سیریش این جور جاها شده و از این کارشان هم دست بردار نیستند! از همه اینها گذشته متاسفانه چند وقتی است تابلوهای راهنمایی و رانندگی، تنه درخت‏ها و تابلوی نام خیابان‏ها نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به چنین تبلیغاتی مزیّن شده‌اند! تنها کارکرد این‏گونه تبلیغات سردرگمی رانندگان و عابران پیاده، ایجاد زشتی در محیط‏های شهری و آسیب رساندن به درختان است.

زیر‏اندازهای رهگذران

دم غروب که هوا کمی خنک‏تر می‌شود، ازدحام و شلوغی پیاده‏روها را در خود می‏بلعد! درهمین حال حتی عبور از کنار فرد مقابل کار بسیار مشکلی است و نیاز به حرکات آکروباتیک و جاخالی دادن‏های زیاد دارد! یک دفعه دستی با ورقی تبلیغاتی تا جلوی صورت شما بالا می‏آید و باید خدا را شکر کنید که به چشمتان نخورده است! اکثر مردم به اجبار این تبلیغات را می گیرند و حتی بدون نگاه کردن به محتوای تراکِت، چند قدمی جلوتر آن را روی زمین می‏اندازند. انگار نه انگار که سطل زباله‏ای همان نزدیکی‏ها وجود دارد! تنها فایده چنین تبلیغاتی جایگزینی آن به عنوان زیر‏اندازی است که فرصتی برای نشستن رهگذران روی سکو‏ها و پله‏ها را فراهم می‌کند. این کاغذها علاوه بر قطع بیشتر درختان، به زحمات رفتگران سختکوش شهرمان نیز می‏افزایند!

پاخورهای الکی

وقتی بحث تبلیغات محیطی به میان می‏آید، نمی‏توان این مبحث را از پیاده‏روها بیرون برد؛ زیرا در چنین مکانی افراد به راحتی در معرض تبلیغات قرار خواهند گرفت. همین موضوع باعث ابتکار خلاقانه در این زمینه شده و در بسیاری از کشورهای دور و نزدیک می‏بینیم که تبلیغاتی را روی سطح پاخور معابر طراحی می‌کنند. ما نیز در کشور خود چنین تبلیغاتی را به صورت تقلیدی داریم با این تفاوت که آنها در مقیاس بزرگ و با استفاده از مصالح خوب، به صورت خوانا و با مجوز این کار را می‌کنند، و ما...! نمونه کپی کاری شده نامناسب چنین تبلیغاتی برچسب‏های است که در نهایت با ابعاد ورقه A4 به کف پیاده‏روها چسبانده می‌شوند.

خواندن این تبلیغات به دلیل کوچک بودن نوشته‏ها یا کثیف شدن آنها بسیار مشکل است. همچنین خیلی زود در اثر سایش از بین می روند یا ناخوانا می‌شوند. این نوع تبلیغات باید به اندازه‏ای باشند که فرد از دور محتوای تبلیغی را خوانده و خیلی سریع اطلاعات مورد نظرش را دریافت کند، نه اینکه در حال قدم زدن، فرد جلویی ما یک دفعه بایستد تا متن تبلیغاتی را بخواند! خودتان بهتر می‏دانید که چنین اتفاقی به‌جز برخورد کردن ما با فرد مذکور و نقش بر زمین شدن‏ هر دوی ما هیچ نتیجه‏ دیگری ندارد!

یادگاری‏های مدرن

در آخر بد نیست تبلیغاتی مشابه برچسب‏های در منازل را نیز نقد کرده و به داخل اتوبوس‏های بی.آر.تی نیز سرکی بکشیم! در پشت صندلی‏های مسافران جایگاهی برای تبلیغات در نظر گرفته شده است که به جای تبلیغات اصولی، بیشتر شبیه کاردستی بچه‏هاست! در پشت قسمت‏های طلقی، کارت‏های ویزیت درهم و نامرتبی را می‏بینیم که به زور بازوی فراوان زیر آنها جای خوش کرده‏اند! درست است که این جایگاه‏ها برای همین منظور طراحی شده، اما باید هزینه تبیلغاتی به مرکز مربوط پرداخت شود تا پیم‏های طلق ‏را باز کرده و طرح مورد نظر را در داخل جایگاها قرار دهند. ناگفته نماند تعداد این کارت‏ها بعد از مدتی زیاد شده و دیگر خوانا و موثر نخواهند بود.