مستقیم به سمت بازارهای بین‌المللی

صنعت نرم‌افزار ازجمله بخش‌هایی است که قابلیت‌های بالایی به لحاظ سرمایه‌گذاری و در‌آمدزایی دارد. با این وجود عدم حمایت‌های مادی و معنوی لازم از سرمایه‌گذاران این بخش از سویی و شناخت نا‌کافی صاحبان سرمایه از میزان سود‌آوری و جنبه‌های مختلف سرمایه‌گذاری در این صنعت جذاب از سوی دیگر سبب شده تا همچنان میزان سرمایه‌گذاری در این بخش در سطح پایینی ارزیابی شود‌. با توسعه کسب‌و‌کار‌ها و تغییر سبک زندگی در جوامع مختلف، روند رو‌به‌رشدی در توسعه نرم‌افزار‌های مختلف به‌ویژه نرم‌افزار‌های کاربردی به وجود آمده است از‌این‌رو سرمایه‌گذاران این بخش در سال‌های اخیر درآمد‌های قابل توجهی را کسب کرده‌اند‌.

در ایران اما به دلیل برخی مشکلات که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، این روند رشد به آهستگی و با فاصله معنا‌دار از نرم جهانی خود دنبال می‌شود. این در حالی است که هم نیروی انسانی خلاق و متخصص برای توسعه این بخش و سرمایه‌گذاری در آن در کشور وجود دارد و هم امکانات سخت‌افزاری لازم مهیاست‌. در سال‌های اخیر موج جدیدی از سرمایه‌گذاری در این بخش آغاز شده است که امیدواریم در ادامه با شدت بیشتری در مسیر در اختیار گرفتن بازار‌های جهانی در این صنعت گام برداریم. در این گزارش بنا داریم ضمن معرفی این فرصت به جنبه‌های مختلف سرمایه‌گذاری در صنعت نرم‌افزار بپردازیم.

شرایط سرمایه‌گذاری و میزان سودآوری

با توجه به پتانسیل‌های موجود به لحاظ نیروی انسانی کارآمد و متخصص سرمایه‌گذاری در حوزه نرم‌افزار و صنایع وابسته، این صنعت به‌عنوان یکی از فرصت‌های سود‌آوری و اشتغال‌زایی در کشور مطرح است و می‌تواند درآمد‌های ارزی مناسبی را در جهت توسعه صادرات غیر‌نفتی به همراه داشته باشد. از‌این‌رو برای سرمایه‌گذاری در این بخش دسترسی به نیروی انسانی مناسب و دانش فنی کار که محصول همین نیروی انسانی است، به‌عنوان مهم‌ترین عامل تولید سبب شده تا هزینه‌های راه‌اندازی و فعالیت در این زمینه بسیار پایین‌‌تر از استاندارد‌های بین‌المللی آن باشد.

و به پشتوانه همین نیروی انسانی هزینه‌های تمام شده محصول تولیدی کمتر از سایر کشور‌های فعال در این بخش رقم بخورد و همین امر زمینه رقابت را برای فعالان این حوزه در بازارهای جهانی فراهم می‌کند‌. برای راه‌اندازی یک شرکت فعال در زمینه نرم‌افزار و صنایع وابسته به آن به سرمایه‌گذاری زیادی نیاز ندارید. از‌این‌رو مهم‌ترین هزینه‌های شما برای استخدام نیروی انسانی کار آمد و متخصص که به‌نوعی اعتبار شرکت شما خواهد بود، در نظر گرفته می‌شود‌. بخشی از سرمایه خود را نیز باید برای اجاره دفتر کار و لوازم و تجهیرات اداری مجموعه در نظر بگیرید‌. 

سرمایه‌گذاری در این بخش به لحاظ تنوع و گستردگی حوزه فعالیت و زمینه‌های کاری موجود می‌تواند با میزان و حجم سرمایه متفاوتی برایتان رقم بخورد‌. بر همین اساس در این بخش از شرکت‌های کوچکی که با سرمایه اولیه کمتر از 20 میلیون تومان راه‌اندازی شده است تا شرکت‌های چند میلیاردی مشاهده می‌شوند. بنابراین برای آغاز کار به‌صورت حرفه‌ای و در قالب یک تیم سه تا چهار نفره می‌توانید با سرمایه‌ای حدود 30 میلیون تومان کار را آغاز کنید، از این مبلغ حدود 10 تا 15 میلیون تومان برای تجهیز شرکت و خرید لوازم اداری در نظر گرفته می‌شود‌. حدود 10 تا 15 میلیون تومان هم به‌عنوان سرمایه در گردش ضروری به نظر می‌رسد. برای اجاره دفتر شرکت نیز بسته به شهر و منطقه مورد نظر سرمایه متفاوتی را می‌طلبد‌. برای شروع کار باید شرکت خود را به ثبت برسانید تا کارتان جنبه رسمی و قانونی پیدا کند. این اقدام در اعتماد‌سازی برای ادامه فعالیت بسیار موثر است‌. 

توجه داشته باشید که مهم‌ترین بخش کار شما استخدام نیروی انسانی متخصص است، چراکه تولیدات شما کاملا به این عامل وابسته خواهد بود بنابراین سعی کنید سختگیری لازم را در این بخش به خرج دهید. مطمئنا در صورت موفقیت در این بخش بهترین نتیجه در انتظار شما و شرکت‌تان خواهد بود‌. سرمایه‌گذاری در این بخش سود‌آوری مناسبی را دربر خواهد‌داشت و به لحاظ ارزش‌آفرینی تولید‌ات نرم‌افزاری یکی از بخش‌های پیشرو در میان صنایع مختلف است‌.

زمینه‌های سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد

محمدرضا طلایی، رییس مجمع تشکل‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور با اشاره به پتانسیل‌های نیروی انسانی در این بخش در گفت‌وگو با «فرصت امروز» می‌گوید: با توجه به نیروی انسانی متخصص و با در نظر گرفتن پایین بودن هزینه تمام شده تولیدات این بخش امکان در‌آمد‌زایی مناسبی در حوزه تولید و صادرات نرم‌افزار در کشور وجود دارد اما با توجه به اینکه قوانین و مقررات مناسب برای حمایت از تولید‌کنندگان این بخش وجود ندارد میزان سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی انجام شده به اندازه قابلیت‌های این بخش نیست‌.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل عدم وجود قوانین و مقررات مناسب به‌جای تولید محصولات در حد و اندازه‌های استاندارد‌های جهانی، نیروی متخصص ما جذب شرکت‌های خارجی می‌شوند و فرار مغز‌ها را در این بخش شاهد هستیم‌. طلایی عنوان می‌کند: با وجود همه مشکلاتی که در این صنعت وجود دارد بنابه آخرین آمار‌های موجود در پایان سال 92 حدود 400 میلیون دلار صادرات در بخش تولید نرم‌افزار و صنایع وابسته صورت گرفته که رقم قابل قبولی است‌. بنابراین اگر از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود به نحو صحیح استفاده شود قطعا شاهد سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در این بخش خواهیم بود که می‌تواند درآمد ارزی به‌مراتب بیشتری را برای کشور به ارمغان آورد‌.

این کارشناس بازار می‌گوید: فناوری اطلاعات در تمام کشور‌ها دارای جایگاه ویژه‌ای است لذا ضروری است در کشور ما هم توجه مناسبی به این بخش صورت گیرد تا ضمن اشتغال‌زایی و به‌کار‌گیری نیروهای موجود گامی در جهت توسعه سایر بخش‌های تجاری و بازرگانی برداشته شود. وی ادامه می‌دهد: اگر نگاهی به ریز اقلام صادراتی در این بخش داشته باشیم متوجه خواهیم شد که این 400 میلیون دلار درتمام زمینه‌ها از جمله نرم‌افزار‌های کاربردی، بازی‌های رایانه‌ای و... بوده که به کشور‌هایی نظیر کانادا، آلمان و برخی کشور‌های آسیایی صورت گرفته است بنابراین در تمام زمینه‌ها فرصت‌هایی برای سرمایه‌گذاری و ورود به بازار وجود دارد‌. در این زمینه با توجه به رکودی که در بازار‌های داخلی وجود دارد شرکت‌هایی هستند که مشخصا با اهداف صادراتی پا به این عرصه گذاشته‌اند و تمام تمرکز خود را بر بازار‌های بین‌المللی قرار داده‌اند‌. طلایی می‌گوید: در حال حاضر تعداد 160 شرکت عضو اتحادیه هستند که تلاش داریم با اقدامات تشویقی مناسب این شرکت‌ها را برای حضور در مجامع بین‌المللی ترغیب کنیم و طبیعتا افراد یا شرکت‌هایی هم هستند که خارج از دایره فعالیت‌های اتحادیه مشغول به کاراند.

فرصت‌ها و تهدید‌های بازار

طلایی درخصوص فرصت‌های موجود در این بخش عنوان می‌کند: طبق آخرین آمار موجود میزان سرمایه‌گذاری در این بخش به ازای ایجاد هر شغل یک‌هشتم سایر بخش‌ها خواهد بود که فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری در این بخش فراهم می‌کند‌. از سوی دیگر مهم‌ترین عامل مورد نیاز که همان نیروی انسانی متخصص است در کشور وجود دارد لذا با تکیه بر این نیروی انسانی، تخصص به‌علاوه یک سرمایه‌گذاری اندک می‌تواند درآمد‌های خوبی را برای کشور به وجود آورد‌. وی ادامه می‌دهد: برای سرمایه‌گذاری در این حوزه نیاز نیست خود فرد تخصص بالایی داشته باشد چراکه با برنامه‌ریزی و استخدام نیروی انسانی مناسب می‌توان سرمایه‌گذاری موفقی در این بخش داشت‌. این کارشناس بازار ادامه می‌دهد: فرصت‌های مناسبی در زیربخش‌های تولیدات نرم‌افزاری از جمله نشر دیجیتال، نرم‌افزار‌های کاربردی، بازی‌های رایانه‌ای و.... وجود دارد بنابراین افراد و شرکت‌ها می‌توانند براساس تجربه و توانمندی‌های خود بخشی از حوزه‌های مختلف این صنعت را برای فعالیت خود انتخاب کنند‌. از سوی دیگر با توجه به تغییرات سریعی که در این بخش صورت می‌گیرد نمی‌توان گفت که شرکت‌ها در یک زمینه خاص فعالیت کنند یا الزاما در بخش خاصی از این صنعت باقی بمانند. بنابراین براساس تحولات اتفاق افتاده فرصت‌های موجود نیز دچار تغییر و تحول خواهد شد‌. 

وی درخصوص تهدید‌های موجود در بازار می‌گوید: مهم‌ترین عامل تهدید‌کننده فعالیت در این بخش بحث قوانین و مقررات است که باید از سوی دولت و با همکاری بخش خصوصی تدوین شود‌. شیوه ارزش‌گذاری بر ایده‌ها و نرم‌افزار‌های تولیدی دچار مشکل است از‌این‌رو نهاد‌های پولی و مالی ارزش این تولیدات را به رسمیت نمی‌شناسند که همین عامل باعث عدم استقبال صاحبان سرمایه برای سرمایه‌گذاری در این بخش شده است‌. نکته مهم اینجاست که قوانین و مقررات این بخش همگام با توسعه بازار اتفاق نیفتاده و تا حد زیادی دچار مشکل است‌. طلایی در پایان در توصیه به سرمایه‌گذاران برای ورود به این بخش می‌گوید: کسانی که قصد ورود به این بازار را دارند باید از همان ابتدا برای حضور در مجامع بین‌المللی آماده باشند و برنامه‌های خود را بر این اساس تدوین کنند و محصولات خود را با استاندارد‌های بین‌المللی برای بازار‌های جهانی تولید کنند‌. برنامه‌ریزی دقیق و مناسبی در این زمینه داشته باشند و با رعایت قوانین کپی‌رایت در بازار حاضر شوند و سعی کنند محصولی با ایده و توانمندی خود وارد بازار کنند و از کپی‌کاری جدا بپرهیزند که این عامل جزو خط قرمز‌های فعالیت در این بخش است‌.