فرش قرمز یک‌میلیارد دلاری زیر پای ایران

رفع تحریم فرش ایرانی در بازارهای جهانی، یکی از بندهای توافقنامه برجام است که غرب پایبند به اجرای آن شده است. تولید فرش ایرانی در یک دهه اخیر به دلایل مختلف از جمله تحریم‌های اقتصادی و از دست دادن بازارهای صادراتی کاهش یافته و تولیدکنندگان را با مشکلاتی مواجه کرده است. سهم 30‌درصدی ایران در بازار یک‌میلیارد و 200‌میلیون دلاری جهانی فرش دستباف، ارزش آن را در ارزآوری و اشتغال آفرینی نمایان می‌کند. در داخل نیز بازار فرش دستباف ایرانی تا حدودی از رونق افتاده و تمایل مردم بیشتر به سمت خرید فرش‌های ماشینی است که در هر گوشه از شهر تابلوهای تبلیغاتی آن خودنمایی می‌کند.

از رونق افتادن بازار با نداشتن طرح و نقشه

محمد زرینه‌کفش، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان، بافندگان فرش دستباف و حرف وابسته در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، اظهار می‌کند: تا سال80، هر کسی چشم بسته هر فرشی از ایران را به بازار می‌برد می‌توانست با سود مناسب و چند برابری بفروشد چون هم کیفیت مناسب داشت هم از تنوع رنگ و نقش برخوردار بود و هر سلیقه‌ای را در خود جای می‌داد. اما در حال حاضر و با کم شدن طرح‌های متنوع، تولید و فروش نیز محدود شده است.

وی با اشاره به بازارهای جهانی فرش ایران، می‌گوید: در همین سال‌های اخیر می‌بینیم که به یک باره سر و کله رقبای آسیایی هم پیدا شده است. تحریم‌های اقتصادی غرب، تولید زیاد و کپی طرح و نقش فرش ایرانی بدون اینکه نوآوری و خلاقیتی داشته باشند از جمله مسائلی است که تولید فرش ایران را دستخوش مشکلاتی کرد و به این ترتیب بازار فرش ایران با پشتوانه چند‌هزار ساله از رونق افتاد.

تصمیم‌های نادرستی که بر تولید اثر گذاشت

این استاد دانشگاه تهران، نداشتن متولی و مسئول در تولید فرش ایرانی را یکی دیگر از مشکلات تولید می‌داند و می‌افزاید: در یک بازه زمانی، نهادهایی مانند شرکت سهامی فرش، وزارت جهاد کشاورزی و سایر ارگان‌هایی که در فرش دستی داشتند، هر کدام خود را متولی فرش می‌دانستند و تصمیم‌های نادرستی گرفتند که تاثیر آن را مشاهده می‌کنیم. برای نمونه فرش نایین در بخش‌های گسترده‌ای از ایران برده و بافته شد. این افزایش تولید بدون هیچ طرح و برنامه دوراندیشانه‌ای منجر به مسائل کنونی شد.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف با این همه، فرش ایرانی را همچنان تنها برند بدون رقیب در دنیا معرفی می‌کند و می‌گوید: ایران هنوز معتبرترین و بهترین برند فرش دستباف در دنیاست و طراحان و بافندگان از گذشته این اعتبار را برای کشور به دست آورده‌اند.

فرش دستباف ایران بی‌رقیب در دنیا

زرینه‌کفش ادامه می‌دهد: برای اینکه همچنان بتوانیم برند فرش ایرانی را در جایگاه بالا نگه داریم کافی است دولت تنها یک سال تبلیغات مناسب در زمینه فرش دستباف انجام دهد و مزیت‌های آن را در داخل و خارج بشناساند. در حالی که تبلیغات فرش‌های ماشینی در کشور بسیار زیاد شده اما می‌توان با سیاست‌های حمایتی فرش دستباف را هم به جایگاه نخست خود بازگرداند. وی با اشاره به شعار تبلیغاتی آقای فرش ایران کیست، تصریح می‌کند: به باور من، آقای فرش ایران بی‌تردید تمامی بافندگان فرش ایرانی هستند که با دست تار و پودها را گره می‌زنند و برای کشور افتخارآفرینی و ارزآوری می‌کنند.

وی همچنین با انتقاد از قطع بیمه قالیبافان اظهار می‌کند: چرا دولت باید بیمه بافندگان فرش را که تنها سیاست حمایتی از آنها بود، قطع کند؟ این حق هر ایرانی است که از بیمه استفاده کند، به‌ویژه بافندگان فرش که سهم زیادی در اشتغال دارند. سازمان تامین اجتماعی باید زیر بار بیمه فرشبافان برود این کمترین حمایت از قالیبافان و حرف وابسته است. این مسئله را نمایندگان مجلس باید پیگیری کنند.

فرش دستباف جایی در تسهیلات اعتباری 10 میلیونی دارد؟

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و قالیبافان، می‌گوید: فرش دستباف یک کالای سرمایه‌ای است که ارزش افزوده هم دارد. کارگاه‌های قالیبافی نیز هر یک بنگاه کوچک زودبازده هستند که در اشتغال آفرینی و تولید نقش بسیاری در اقتصاد کشور ایفا می‌کنند. شوربختانه دولت قدر و ارزش آنها و فرش دستباف ایرانی را نمی‌داند. ما رایزنی‌هایی کردیم که فرش ایرانی هم در ردیف کالاهای بادوام قرار گیرد تا مردم بتوانند با استفاده از کارت‌های اعتباری 10‌میلیون تومانی آن را خریداری کنند. حالا نمی‌دانیم که وزارت صنعت این کالای صددرصد ایرانی و البته با دوام را در لیست تسهیلات اعتباری قرار داده است یا نه! نه تنها دولت بلکه مردم هم هنوز به اندازه کافی فرش دستباف را نمی‌شناسند.

وی ادامه می‌دهد: دولت باید از بنگاه‌های کوچک زودبازده مانند کارگاه‌های قالیبافی، بیش از بنگاه‌های بزرگ کم بازده حمایت کند. فرش ایرانی نزدیک به 500‌میلیون دلار در سال در شرایط تحریم و وضعیت نابسامان تولید، صادرات داشته است و می‌توان این حجم از صادرات را به یک‌میلیارد دلار رساند به شرط اینکه تبلیغات مناسبی انجام شود و حمایت‌های لازم صورت گیرد. این افتخار آمیز است که مسئولان ما در مقر سازمان ملل در کنار فرش ایرانی می‌ایستند و عکس یادگاری می‌گیرند اما در کشور خودمان از فرش ایرانی در دکور وزارتخانه‌ها و برنامه‌های صدا و سیما سراغی نمی‌توان گرفت.

فرش دستباف مصداق کامل اقتصاد مقاومتی

اسـمـاعـیـل چـمـنی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف تبریز، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» فرش دستباف را تولید ملی و صنعت و هنر اول ایران می‌داند و می‌افزاید: فرش دستباف مصداق کامل اقتصاد مقاومتی است و بر تولید کالای صددرصد ایرانی تاکید دارد. این تنها کالایی است که ایران رهبریت و محوریت آن را در جهان بر عهده دارد و نماد هنر و صنعت ایران به شمار می‌رود. وی اظهار می‌کند: هر کشوری با یک یا دو محصول در دنیا شناخته می‌شود و فرش دستباف، شناخته شده‌ترین و قدیمی‌ترین برند ایرانی در جهان است. باید از این فرصت به بهترین شکل در اقتصاد کشور بهره ببریم. خوشبختانه فرش دستباف تبریز در ماه گذشته ثبت جهانی شده و مدیریت جهانی را بر عهده گرفته است.

کالای ملی که سهمی از بودجه ندارد

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف تبریز در خصوص مشکلات فراروی تولید فرش دستباف در کشور، می‌گوید: با تمامی توانمندی‌هایی که این محصول ملی در اشتغال‌آفرینی و ارزش افزوده دارد اما جایگاهی در بودجه‌های دولتی ندارد. فرش دستباف ایرانی باید در ردیف نخست بودجه کشور قرار گیرد و دولت به تولیدکنندگان یارانه بدهد. چمنی تاکید می‌کند: در شرایطی که کشور با مشکل بیکاری مواجه است، فرش دستباف می‌تواند بهترین راهکار برای اشتغال آفرینی با کمترین میزان سرمایه باشد، به طوری که این صنعت 20 برابر کمتر از سایر بخش‌های تولیدی به سرمایه نیاز دارد و این بزرگ‌ترین مزیت آن به شمار می‌رود.

وی مزیت دیگر این کالای ایرانی را زیست‌محیطی دانسته و می‌گوید: تمامی مراحل تولید مواد اولیه فرش دستباف که در کشور انجام می‌شود، دوستدار و هماهنگ با محیط زیست است و هیچ آلودگی در محیط پیرامون ایجاد نمی‌کند، حتی تولید محصول نهایی که فرش است. همچنین نقش مهم آن در کمک به اقتصاد خانوار را نباید فراموش کرد.

روز ملی فرش دستباف در تقویم ایرانی

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان فرش دستباف تبریز هم از سیاست‌های دولت در قطع بیمه قالیبافان انتقاد و اظهار کرد: بیمه قالیبافان تنها امید این کارآفرینان است که صدای‌شان مانند صنعتگران قدرتمند رسا نیست و به جایی نمی‌رسد. درست نیست دولت تنها امید فرشبافان را بگیرد. یکی از دلایل این نابسامانی‌ها نداشتن مدیریت واحد، سازمان قوی یا کمیته تخصصی در بدنه دولت و مجلس است.

این کارشناس فرش دستباف خواستار تعیین یک روز یا یک هفته در تقویم کشوری به نام فرش دستباف ایرانی شده و می‌افزاید: باید به هنرمندان و زحمتکشان این بخش توجه شود و امکانات حمایتی و رفاهی برای شان در فراهم شود. همچنین با باز شدن فضای جدید در تجارت خارجی دولت باید دسترسی خریداران خارجی به بازار فرش دستباف ایرانی را آسان‌تر کند. فراهم کردن این امکانات نیازمند یک عزم ملی است که همه باید در آن سهیم باشند و کمک کنند.