کسب‌و‌کاری برای کاهش مصرف آب

کشورمان با یک مشکل بسیار جدی به نام کمبود آب مواجه است و این در حالی است که بیش از 90درصد آب کشور در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد. از همین رو، در سال‌های اخیر تلاش شده تا با استفاده از سیستم‌ها و روش‌های مختلف، از هدررفت آب در بخش کشاورزی جلوگیری به عمل آید که استفاده از سیستم‌های آبیاری هوشمند یکی از آنها است. اما اگر در اراضی کشاورزی از سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی استفاده شود، علاوه بر تأثیر 40درصدی در جلوگیری از هدررفت آب می‌تواند به کاهش مصرف برق هم کمک شایانی کند. در این سیستم برق مورد نیاز سیستم‌های کنترل و حسگرها از طریق پنل‌های خورشیدی تأمین می‌شود.

قاعدتا با توجه به کمبود شدید منابع آب، سرمایه‌گذاری در سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی دارای توجیه اقتصادی بالایی است، اما به دلیل مشکلات موجود، حدود پنج تولیدکننده واقعی در این زمینه فعال هستند و در مجموع سرمایه حدود 500 میلیون تومانی را به این کار اختصاص داده‌اند.

اما اگر یک سرمایه‌گذار در مجموع سرمایه ثابت و در گردش 100 میلیون تومانی را به این کار اختصاص دهد، زمان بازگشت سرمایه وی حدود 1.5 تا 2 سال خواهد بود. در این گزارش در گفت‌وگو با رحیم کمالی، کارشناس صنایع خورشیدی به چند و چون بازار سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی در ایران و شیوه‌ها و هزینه‌های سرمایه‌گذاری در آن پرداخته‌ایم.

کمبود آب و توجیه بالای سرمایه‌گذاری

کمالی با تأکید بر این موضوع که فرصت‌های جدید سرمایه‌گذاری در این حوزه بسیار زیاد است، اعتقاد دارد که مشکل کمبود آب که به احتمال فراوان در آینده تشدید خواهد شد، سرمایه‌گذاری در سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی را توجیه‌پذیر می‌کند. وی با بیان اینکه باید در محاسبه تعداد تولیدکنندگان، حساب طرح‌های دانشجویی را جدا کرد، می‌گوید: شاید حدود پنج تولیدکننده واقعی در زمینه سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی فعال هستند که هر یک در کنار سایر تولیدات خود، حدود 100 میلیون تومان سرمایه‌گذاری را به این امر اختصاص داده‌اند و بنابراین مجموع سرمایه‌گذاری در این زمینه حدود 500 میلیون تومان است.

بازگشت سرمایه طی 2 سال

این کارشناس با اشاره به اینکه سالانه هر یک از این شرکت‌ها بین 15 تا 20 سیستم آبیاری هوشمند خورشیدی را تولید می‌کنند، اظهار می‌دارد: اگر در این زمینه سرمایه ثابت یک شرکت حدود 40 میلیون تومان باشد و سرمایه در گردش 60 میلیون تومانی را به این کار اختصاص دهد، زمان بازگشت سرمایه حدود 1.5تا دو  سال خواهد بود.

کشاورزان پیشرو؛ مشتریان اصلی

اما سوال این است که چه افرادی مشتری سیستم آبیاری هوشمند خورشیدی هستند و بیشتر در چه مناطقی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ کمالی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: مناطقی که امکان تأمین انرژی مورد نیاز از طریق نور خورشید وجود داشته باشد و همچنین در مناطقی که افراد تمایل به بهینه‌سازی مصرف آب داشته باشند، این سیستم‌ها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. مشتریان عمده سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی نیز کشاورزان پیشرو هستند.

هر چند آمار چندان دقیقی در مورد این موضوع که سیستم آبیاری هوشمند خورشیدی در چه میزان سطح زیر کشت مورد استفاده قرار می‌گیرد، وجود ندارد اما ظاهراً تاکنون این سیستم بیشتر در استان‌های تهران، البرز، خراسان رضوی، اصفهان، کرمان و سمنان مورد استفاده قرار گرفته است.  کمالی در پاسخ به پرسشی در مورد نحوه اخذ مجوزهای این کسب‌و‌کار عنوان می‌کند: اگر سرمایه‌گذار قصد داشته باشد به شکل شرکتی فعالیت کند باید شرکت خود را در اداره کل ثبت شرکت‌ها ثبت کند و اگر قصد داشته باشد به شکل فروشگاهی فعالیت کند، باید پروانه کسب را از سازمان‌های مربوط دریافت کند.

تأثیر نوع کارایی در قیمت

اما بنا به گفته این کارشناس، قیمت سیستم آبیاری هوشمند خورشیدی بستگی به نوع کارایی آن دارد. قیمت این سیستم‌ها بستگی به تجهیزات و کارایی آن از 500 هزار تومان آغاز شده و تا حدود 7 میلیون تومان هم می‌رسد، اما پنل خورشیدی هم قیمت جداگانه‌ای دارد که به قیمت نهایی محصول افزوده می‌شود. کمالی در عین حال خاطرنشان می‌کند، 10 درصد مواد اولیه مورد نیاز در داخل کشور تولید و مابقی از کشورهای چین و تایوان وارد کشور می‌شود و سپس طراحی‌های لازم روی آنها صورت می‌گیرد.

صادرات در نقطه صفر

از کشور ما هیچ‌گونه صادرات سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی انجام نمی‌شود اما کشورهای همسایه تمایل بسیاری به واردات این سیستم‌ها از کشورمان دارند. ولی از آنجا که نتیجه کار در شرایط آب و هوایی آن کشورها مشخص نیست، تولیدکنندگان داخلی حاضر به قبول این ریسک نشده‌اند. البته کمالی ابراز امیدواری می‌کند که پس از لغو تحریم‌ها امکان صادرات سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی به سایر کشورها فراهم و به این ترتیب ارزآوری بسیار خوبی عاید کشورمان شود.

اما از آنجا که تبلیغات در فضای مجازی در مورد سیستم‌های آبیاری هوشمند خورشیدی چندان مورد استقبال قرار نمی‌گیرد، تولیدکنندگان تلاش می‌کنند که بیشتر از طریق ایجاد نیاز در مردم و فرهنگ‌سازی به تبلیغات اقدام کنند و همواره به مردم و به‌ویژه کشاورزان، این نکته را یادآوری ‌کنند که کشورمان با کمبود شدید آب مواجه است.

ارتباط با نویسنده: elmira.akrami@gmail.com