کاهش 10 درصدی آب تجدید پذیر کشور

با افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی، دی اکسیدکربن بیشتری وارد هوا می‌شود. افزایش غلظت این گاز به همراه گازهای دیگری که به آنها گاز گلخانه‌ای گفته می‌شود، دمای کره زمین را افزایش می‌دهد. گرمایش جهانی و پدیده تغییر اقلیم روی ایران هم تأثیر داشته و میزان منابع آب موجود در کشور را به شدت کاهش داده‌است. در حال حاضر میزان آب تجدیدپذیر کشور به 8/88 میلیارد متر مکعب رسیده‌است. مجید شفیع‌پور، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست دیروز در نشست «تغییر اقلیم و تأثیر آن بر امنیت ملی» که در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار شد، گفت: در گذشته میزان آب تجدیدپذیر ایران توسط وزارت نیرو 115 میلیارد متر مکعب و سپس 105 میلیارد متر مکعب اعلام می‌شد. اما حدود شش هفته پیش، رقم رسمی اعلام شده از سوی این وزارتخانه برای منابع آب تجدیدپذیر، 733/88 میلیارد متر مکعب اعلام شده‌است. این رقم مورد اجماع تمام دستگاه‌هاست.

وی ادامه داد: اینکه چه میزان از این آب در منابع زیرزمینی موجود است یا اینکه درصد تخصیص منابع آب به صنعت، شرب و کشاورزی در آینده چگونه خواهد بود، توسط وزارت نیرو هنوز تشریح نشده‌است. درباره وضعیت منابع آب ایران، آمارهای ضد و نقیضی از سوی مسئولان ارائه می‌شود. برخی از این آمارها تفاوت‌های فاحشی با یکدیگر دارند. وزارت نیرو همواره بخش کشاورزی را مصرف‌کننده بیش از 90 درصد منابع آب تجدیدپذیر ایران می‌داند اما وزارت جهاد کشاورزی هیچگاه این اتهام را نپذیرفته و همواره در حجم آب تحویلی از سوی وزارت نیرو، تشکیک می‌کند. با جدی‌تر شدن اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب ایران و رژیم بارش‌ها، مدیریت منابع آب کشور قطعاً نیازمند آمارهای دقیق‌تری است. اما با توجه به اختلاف نظر دستگاه‌های مختلف در زمینه منابع و مصارف آب، به نظر می‌رسد چنین آماری در کشور وجود نداشته باشد. البته شفیع‌پور تأکید کرد: آمارهای دقیقی در کشور وجود دارد و اقدامات زیادی برای مقابله با پدیده تغییر اقلیم و گرمایش جهانی در دست انجام است.

دستیار ویژه ابتکار در همکاری‌های بین‌المللی افزود: زمانی منابع آب تجدیدپذیر در ایران 125 میلیارد متر مکعب اعلام می‌شد، اما از آنجا که دمای هوای ایران بین 2/1 تا 75/1 درجه سانتیگراد نسبت به سال 1850 میلادی افزایش داشته (میانگین جهانی افزایش دما 6/0 تا 8/0 است)، رژیم بارش‌های کشور به شدت تحت تأثیر قرار گرفته‌است.

وی در ادامه با تأکید بر اثرات چشمگیر تغییر اقلیم بر زندگی انسان‌ها افزود: به دلیل این تأثیرات، بسیاری از کشورها اقدام به ایجاد ساختارهایی برای جمع‌آوری اطلاعات در رابطه با پدیده تغییر اقلیم و مقابله با اثرات آن کرده‌اند.رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌ها اضافه کرد: در کشورهای مختلف، وزارتخانه‌هایی با عنوان تغییر اقلیم وجنگل و تغییر اقلیم و محیط زیست و غیره تشکیل داده‌اند تا مسئله تغییر اقلیم به صورت متمرکز در یک مرکز برنامه‌ریزی شود اما اجرای برنامه‌ها، به دستگاه‌های اجرایی مختلف محول می‌شود. وی همچنین با اشاره به مقاله منتشر شده در مجله معتبر علمی «نیچر»، بیان کرد: بر اساس تحقیقات منتشر شده در این نشریه، روند تغییر دما تا سال 2070 در منطقه خاورمیانه به گونه‌ای خواهد بود که امکان سکونت در آن از بین خواهد رفت. در ادامه مجید حبیبی نوخندان، رئیس مرکز ملی اقلیم‌شناسی هم با تأکید بر اثرات جدی تغییر اقلیم بر منابع آبی ایران، گفت: از سال 85، مطالعات مرکز اقلیم‌شناسی نشان می‌داد ایران با پدیده تغییر اقلیم مواجه است. اگر به هشدارها در آن زمان توجه شده بود، می‌توانستیم بحران را مدیریت کنیم اما متأسفانه اینگونه نشد. وی بر اهمیت تأثیر پدیده اقلیم بر زندگی مردم ایران تأکید کرد و افزود: متأسفانه هنوز در ایران به مسئله تغییر اقلیم به عنوان مبحثی لوکس نگاه می‌شود و توجه به این پدیده در اسناد بالادستی کشور وجود ندارد.

رئیس مرکز اقلیم‌شناسی تأکید کرد: بر اساس یافته‌های محققان جهان، در حال حاضر کره زمین با پدیده‌ای به نام «اقلیم وحشی» مواجه است. در چنین شرایطی پیش‌بینی شرایط آینده، کار بسیار دشواری است. دکتر علیرضا مساح بوانی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران هم در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» به اثرات قابل توجه تغییر اقلیم بر کاهش منابع آب ایران اشاره کرد. به اعتقاد وی، تحقیقات زیادی‌روی رودخانه‌های متعدد و منابع آب سطحی ایران انجام شده که نتایج آن برای برنامه‌ریزان قابل دسترس است.

نیروگاه‌ها مهم‌ترین عامل انتشار گازهای گلخانه‌ای

مصرف سوخت‌های فسیلی دلیل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرم و خشک شدن زمین است. رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: حدود 80 تا 85 درصد گازهای گلخانه‌ای صرفاً در بخش انرژی تولید می‌شود اما نیروگاه‌های تولید برق، سهم عمده‌ای در تولید این گازها دارند. در نتیجه می‌توان چنین نتیجه گرفت که نیروگاه‌ها سهم بیشتری در گرم شدن ایران دارند.

وی درباره اقدامات کشور برای مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای و تأثیر آن بر گرم شدن ایران، بیان کرد: در حال حاضر دولت قیمت‌های مناسبی برای انرژی‌های تجدیدپذیر در نظر گرفته‌است. قیمت‌های خرید تضمینی اعلام شده از سوی وزارت نیرو تقریباً 5/1 برابر بهایی است که قزاقستان به تولیدکنندگان برق تجدیدپذیر خود می‌دهد.وی با اشاره به اینکه اقتصاد 15 سال آینده جهان بر اساس نرخ امروز در بخش انرژی تجدیدپذیر ارزشی معادل 40 هزار میلیارد دلار خواهد داشت، افزود: کشورهایی نظیر ایران باید عمده تجهیزات و تکنولوژی‌های مورد نیاز را از کشورهای در حال توسعه خریداری کنند.