کارگاه‌های کوچک را دریابید

اتحادیه صنایع‌دستی تهران چند دهه قدمت دارد و از جایگاه قابل‌اعتنایی در میان فعالان این حوزه برخوردار است، در حال حاضر، بیش از 430عضو رسمی و حدود 100عضو غیررسمی دارد. خیابان منوچهری به‌عنوان مرکز بورس اشیای قدیمی و خیابان ویلا به‌عنوان جایگاه فروش صنایع‌دستی به شمار می‌رود که سال‌هاست آشنای همگان هستند. ریاست این اتحادیه که به تازگی این سمت را بر عهده گرفته، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» برنامه‌هایی را برای تغییرات بنیادین در اوضاع صاحبان کسب‌وکار صنایع‌دستی مطرح کرده و بر اجرایی‌کردن آنها پافشاری می‌کند.

سیدمحمد عبداللهی می‌گوید: این نهاد غیردولتی همیشه دغدغه‌هایی داشته که به اجبار باید با سازمان‌های دولتی برای حل و فصل شان اقدام کند. همین مسئله و گیر افتادن در مسیر بوروکراسی‌های اداری و دولتی موجب شده تا مثلا بیش از یک‌ماه ما خواهان برقراری ارتباط با سازمان میراث فرهنگی باشیم که در این‌مدت کوچک‌ترین جوابی هم به ما نداده‌اند. وی اشاره دارد که در زمینه صنایع‌دستی با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم.

مشکلاتی که به این صورت بیان می‌کند: مالیات از جمله مهم‌ترین مسائلی است که ما روی آن تمرکز کرده‌ایم و در ادامه در توضیح این مسئله اضافه می‌کند که در همه کشورها صنایع‌دستی از پرداخت مالیات معاف هستند، ولی در ایران صنف صنایع‌دستی را در ردیف صنایع‌توزیعی و خدماتی دسته‌بندی کرده‌اند و آنها را مشمول مالیات می‌دانند. اما اگر بخواهیم نگاه اصولی به این مسئله داشته باشیم باید متوجه باشیم که نه تنها صنایع‌دستی امری تولیدی است، بلکه فروشگاه‌های این حوزه صنایع ساخت داخل را به فروش می‌رسانند و بنابراین نباید ملزم به پرداخت مالیات باشند.

این مقام مسئول در مورد تفاوت صنعت و صنایع‌دستی اضافه می‌کند: وقتی از صنعت صحبت می‌کنیم، باید این امر را مورد توجه قرار دهیم که در صنعت از دستگاه استفاده می‌شود و در صنایع‌دستی از ابزار و این دو با هم کلی تفاوت دارند. اما یکی از توجیهات افرادی که پرداخت مالیات برای صنف صنایع‌دستی را درست می‌دانند، بحث صنعتی دانستن صنایع‌دستی است. مثلا شما اقلام خاتم کاری را در نظر بگیرید که برای ساخت‌شان از ابزار استفاده می‌شود، اما در نهایت کار دست محسوب می‌شود.

مسئله دیگری که عبداللهی در ارتباط با صنایع‌دستی مطرح می‌کند، به وجود متولیان گوناگون در این حوزه مربوط است که این خود به سردرگمی فعالان این حوزه منجر می‌شود. از طرفی امکانات رفاهی که متولیان گوناگون دارند، متفاوت است. مثلا سازمان صنایع‌دستی فروشگاه‌هایی ایجاد کرده که از مالیات هم معاف هستند. در حالی که برای سایر فروشگاه‌هایی که زیر نظر این سازمان نیستند، چنین امکانی وجود ندارد. این سازمان نمایشگاه‌هایی هم برای اعضای خود برگزار می‌کند یا در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، غرفه‌ها و قسمت‌هایی را برای اعضای خود در نظر می‌گیرد که از پرداخت هر گونه اجاره و سایر هزینه‌ها فارغ هستند. از این مسائل می‌توان تقسیم ناعادلانه امکانات را مشاهده کرد.

این مقام مسئول همچنین با اشاره به کارگاه‌های کوچکی که به تولید صنایع‌دستی می‌پردازند و گاه خانگی هم هستند، اضافه می‌کند که صاحبان این کارگاه‌ها توان ایجاد شرایط دریافت وام و غیره را ندارند. بنابراین معمولا یا از بین می‌روند یا اینکه تولیدات اندکی دارند که نمی‌توانند آنها را به بازار عرضه کنند. در حالی که اگر قرار است تولید خود را در این زمینه بالا ببریم، باید از این کارگاه‌های کوچک حمایت کنیم و با فراهم کردن شرایط کمک‌های مالی هم مانع از بین رفتن آنها شویم و هم اینکه چون به نوعی شغل خانگی محسوب می‌شود، در جهت تحقق رونق این بازار و ایجاد درآمد برای افراد بیشتری گام برداریم.

رییس اتحادیه اشیای قدیمی و صنایع‌دستی اشاراتی هم به برنامه آینده اتحادیه برای این صنف دارد: در نظر داریم تا آرشیو ملی برای صنایع‌دستی فراهم کنیم تا هنرمندانی که توان کمتری برای حضور در نمایشگاه‌ها دارند، در این آرشیو تولیدات خود را عرضه کنند و اتحادیه به‌عنوان پل ارتباطی میان فروشندگان و تولیدکنندگان عمل کند. همچنین ایجاد یک نمایشگاه دائمی برای عرضه آثار همه هنرمندان قدیمی و جدید از دیگر اهداف ماست. کمک به هنرمندانی که در امر صادرات هستند نیز در برنامه کاری ما قرار دارد.

وی در مورد ابلاغیه بانک مرکزی به بانک‌ها در مورد قرار دادن صنایع‌دستی در سبد جوایز غیرنقدی خود اظهار می‌کند که این کار در نوع خود قابل تحسین است اما باید ببینیم در عمل چقدر ظرفیت انجام این کار وجود دارد. باید قبول کنیم که سیستم اداری سازمان میراث فرهنگی که احتمالا طرف قرارداد بانک‌ها برای این امر قرار می‌گیرد، بسیار عریض و طویل است و این کار روند کندی را تجربه خواهد کرد که می‌تواند در خطر باندبازی و غیره هم قرار گیرد. از طرفی شناسایی صنایع‌دستی اصل از غیراصل و ایرانی و اصیل از وارداتی و غیراصیل نیز کار دشوار و پیچیده‌ای است که باید به آن توجه شود و این کار با آسیب‌شناسی دقیق جلو رود. این مسائل در حالی است که اتحادیه چون با هنرمندان ارتباط مستقیم دارد و نیازهای بازار را می‌شناسد می‌تواند مجری بهتری برای این امر به شمار بیاید.