مرگ نوکیا زیر ذره‌ بین فرصت امروز / چرا نوکیا مایکروسافت ‌شد؟!

خبر فروش 2/7میلیارد دلاری شرکت فنلاندی نوکیا به شرکت بزرگ مایکروسافت در سال 2013، بازار فناوری را با شوکی بزرگ روبه‌رو کرد. این شرکت که توانسته بود به مدت 14 سال بر دنیای تلفن همراه پادشاهی کند، در پی کاهش تدریجی فروش خود در برابر غول‌هایی مانند اپل، سامسونگ و سونی در سال‌های اخیر، موافقت کرد تا با مبلغی نه‌چندان زیاد، بخش موبایل و سرویس‌های خود را به شرکت مایکروسافت واگذار کند؛ به این ترتیب نام نوکیا برای همیشه از بازار تلفن‌های همراه حذف خواهد شد. در ادامه به بررسی برخی از دلایل سقوط نوکیا در بازار موبایل جهان خواهیم پرداخت.

نوکیا به اندروید باخت

یکی از اصلی‌ترین علت‌های ناکامی شرکت نوکیا، پافشاری بر حفظ سیستم‌عامل سیمبیان بود. نوکیا در سال 2002 با سری 60 سیمبیان خود، تحولی عظیم را در بازار تلفن همراه ایجاد کرد. این سیستم‌عامل در ابتدا به نسبت موفق محسوب می‌شد، اما نوکیا نتوانست پلتفرم خود را به خوبی توسعه دهد و پس از گذشت 5 سال، در حالی که اپل با گوشی‌های هوشمند آی‌فون به بازار وارد شد، نوکیا هنوز تغییر چندانی در سیمبیان ایجاد نکرده بود و این سیستم‌عامل روز‌‌به‌روز قدیمی‌تر می‌شد. از سوی دیگر، سامسونگ به سرعت اندروید را شناخت و بیشترین بهره را از آن برد. اما نوکیا تا سال 2011 که بالاخره به سمت ویندوزفون روی آورد، هیچ واکنش قابل‌توجهی نسبت به رقبای سرسخت خود نشان نداده بود. در حقیقت، در مقابل وابستگی بالای نوکیا به سیمبیان، استفاده از اندروید رایگان و کارآمد، اصلی‌ترین برگ برنده سامسونگ در ربودن سهم بازار از نوکیا محسوب می‌شد.

نوکیا از هر دو سمت ضربه خورد

شرکت نوکیا، نه تنها در بازار تلفن‌های هوشمند بسیار کند حرکت می‌کرد و در توسعه محصولات خود همگام با رقبای اصلی عمل نمی‌کرد، بلکه وجود رقابت را در بخش ضعیف‌تر بازار نیز نادیده گرفته بود. تولیدکنندگانی مانند اچ‌تی‌سی، هوآوی و زد‌تی‌ای، در بازار در حال توسعه چین، از سمت ضعیف‌تر به نوکیا حمله کردند. جورما اولیلا که در سال‌های 1999 تا 2012 در سمت ریاست هیأت مدیره شرکت نوکیا بوده، در کتابی با عنوان «موفقیت غیرممکن»، یکی از علل عدم‌موفقیت این شرکت را حضور شرکت‌های آسیایی دانسته که به ارائه گوشی‌های ارزان‌قیمت می‌پردازند.

پافشاری بر حفظ تکنولوژی‌های پیشین

در کتاب «موفقیت غیرممکن»، عدم توجه شرکت نوکیا به گرایش مردم به سمت گوشی‌های لمسی نیز به عنوان یکی دیگر از نقاط ضعف این شرکت عنوان شده است. در بازاری با شرایط بازار تلفن همراه که سرعت تغییر در آن تا این اندازه بالاست، لازم است شرکت‌ها به سرعت به سراغ فناوری‌های تازه بروند و تکنولوژی‌های قدیمی را کنار بگذارند؛ در حالی که شرکت نوکیا تا مدت زمانی طولانی ابتدا بر تلفن‌های غیرلمسی و سپس بر تکنولوژی قلم‌های نوری تمرکز داشت و نمی‌توانست بپذیرد که این ابزار کار با نمایشگر‌های تلفن همراه از گردونه بازی کنار رفته و جای خود را به صفحه نمایشگرهای لمسی داده است.

کمبود نوآوری 

در شرایطی که سامسونگ تقریباً هر سال با تلفن‌های هوشمند جدیدی به بازار می‌آمد که حداقل اصلاحی جزئی نسبت به نسخه‌های پیشین در آنها صورت گرفته بود، نوکیا تا سال 2011 که به سمت ویندوزفون حرکت کرد، از نبود تکنولوژی پایه‌ای لازم برای حفظ سهم بازار رنج می‌برد. تلفن‌های سری لومیای نوکیا، در ابتدا با سر و صدای زیادی وارد بازار شد، اما به دلیل عدم جذابیت در طراحی، نتوانست در مقابل گوشی‌های سامسونگ یا آی‌فون حرفی برای گفتن داشته باشد. صرف‌نظر از عدم جذابیت ظاهری، تلفن‌های نوکیا دوربین جلو نداشتند که این امر حتی به عدم سازگاری آنها با 3G منجر می‌شد، در حالی‌که بازار در آستانه ورود به تکنولوژی 4G قرار داشت؛ این ویژگی، تلفن‌های نوکیا را تنها برای استفاده در همان زمان مناسب می‌ساخت، نه برای استفاده در زمان آینده.

نوکیا قربانی غرور خود شد

برخی کارشناسان معتقدند که نوکیا قربانی نام بزرگ خود شده و به جای تمرکز بر نوآوری، بیشتر بر حفظ جایگاه پیشین اش تمرکز کرده است. به نظر می‌رسد نوکیا که برای چندین دهه در بازار تلفن‌های همراه پیشرو بود، برنامه‌ریزی چندانی برای آینده خود نداشته و نسبت به محصولات خود، غروری کاذب پیدا کرده بود. در شرایطی که غول‌هایی از قبیل سامسونگ و اپل هر روز در فکر ارائه ایده‌ای خلاقانه برای بیشتر کردن سهم بازار خود بودند، گویی نوکیا میزان اضطرار نوآوری به عنوان شرطی برای بقا را درک نکرده و رقبا را دست‌کم گرفته بود. شرکت نوکیا در معرفی تلفن‌های هوشمند به بازار پیشگام بود، اما بعد از گذشت چند سال نتوانست تغییر قابل توجهی در محصولات خود ایجاد کند و این خود مقدمه‌ای شد تا توسط رقبا پشت‌سر گذاشته شود. از سوی دیگر، سامسونگ با سرعت زیادی در بازار پیش می‌رفت. براساس اخبار موجود، پس از واگذاری شرکت نوکیا به مایکروسافت، قرار است نام برند گوشی‌های این شرکت به «مایکروسافت موبایل» تغییر یابد. باید دید آیا برند جدید توانایی ایستادگی در برابر غول‌هایی مثل سامسونگ و اپل را خواهد داشت یا به سرانجامی مشابه نوکیا گرفتار خواهد شد؟!