چرا شورای گفت و گو شکل نمی گیرد؟

چهار سال از تصویب قانون تشکیل شورای گفت‌وگو میان دولت و بخش‌خصوصی در برنامه پنجم توسعه می‌گذرد؛ شورایی که هدف از تشکیل آن تبادل‌نظر دولت و بخش‌های خصوصی و تعاونی به منظور تسهیل فعالیت‌های اقتصادی این بخش‌ها و بررسی و رفع موانع کسب‌وکار عنوان شد تا بتواند با اتخاذ تصمیمات لازم و موثر ارائه پیشنهادها و راهکارهای اجرایی مناسب موانع پیش پای بخش خصوصی را برداشته و شاید در هزینه‌ها، زمان و سرمایه بخش دولتی نیز صرفه‌جویی کرده باشد.

در استان‌ها براساس قانون رییس این شورا استاندار و دبیر آن اتاق بازرگانی استان تعریف شده است. قوه‌قضاییه، نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی و رییس سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی استاندار را در این شورا همراهی می‌کنند و بازوان بخش‌خصوصی در شورای گفت‌وگو دبیر اتاق تعاون، رییس مجمع صنفی استان و تشکل‌ها تعاونی و خصوصی هستند.از آنجایی که اعضای این شورا باید هر ماه در یک جلسه گرد هم آیند، انتظار می‌رود تا به امروز و با گذشت چهار سال چانه دولتی‌ها و بخش خصوصی از این گفت‌وگوها حسابی گرم شده باشد.

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این شورا در استان‌ها سرنوشت متفاوتی داشته‌اند. تهرانی‌ها آخرین جلسه‌شان را هم در ماه گذشته برگزار کردند و به‌زودی در جلسه بعدی به گفت‌وگو خواهند نشست. عضو هیات‌رییسه اتاق تهران نمره شورای گفت‌وگو را در استان تهران مثبت ارزیابی کرده و به «فرصت امروز» می‌گوید: استاندار به‌عنوان رییس شورا نهایت همکاری را با شورای گفت‌وگو دارد و در هر جلسه مشکلات و مسائل بخش خصوصی، موانع بهبود فضای کسب‌وکار و پیشنهادهایی که بخش خصوصی برای دولت دارند مطرح می‌شود و استاندار پیگیر این پیشنهادها و مشکلات است.

محمد‌حسین برخوردار عملکرد استاندار را به‌عنوان نیروی اصلی در فضا دادن به بخش‌خصوصی در این شورا بسیار مهم عنوان می‌کند و می‌افزاید: در جلسات ما مسئولان و اعضای تعیین شده حضور دارند و اگر پیگیری موضوعی از طریق نامه لازم باشد، این کار را در دولت انجام می‌دهند. این عضو هیات‌رییسه اتاق تهران نقش شورای گفت‌وگو را در حل مشکلات بخش‌خصوصی بسیار تاثیر‌گذار می‌داند.

موازی‌کاری کارگروه‌ها و شورای گفت‌وگو

اما از خصوصی‌های پایتخت‌نشین که دورتر برویم در استان‌های دیگر شوراهای گفت‌وگو سرنوشت دیگری دارند. دبیر اجرایی اتاق اهواز با بیان اینکه شورای گفت‌وگو از بدو تاسیس تا به حال تنها دو جلسه برگزار کرده و مصوبات خوبی هم داشته است به «فرصت امروز» می‌گوید: ما به نقش این شورا و اهمیت آن آگاهیم، به نظر من شورای گفت‌وگو در حل مشکلات و چالش‌های بخش خصوصی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد و استانداری باید برای آن جدی‌تر برنامه‌ریزی کرده و وقت بگذارد.

داریوش امامی معتقد است دولت قبل از ابتدا برای تشکیل این شوراها گام جدی برنداشت و کار منسجم شروع نشد. این فعال بخش خصوصی عملکرد وزارت کشور را در وضعیت پیش آمده موثر می‌داند. وی توضیح می‌دهد: از آنجایی که همه شوراهای گفت‌وگو در نهایت باید گزارش کار بدهند، وزارت کشور باید پیگیر این گزارش‌ها بوده و نتیجه برگزاری یا عدم برگزاری جلسات را از استانداری‌ها بخواهد. دبیر اجرایی اتاق اهواز با بیان اینکه اعضای اتاق در یک سال گذشته دائما برای برگزاری جلسات پیگیری کرده‌اند اما در نهایت دومین جلسه در آبان گذشته برگزار شد به آیین‌نامه شورا اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: برای تشکیل جلسات اعضای دولت، نمایندگان مجلس و... طبق آیین‌نامه باید حضور داشته باشند و گاهی دسترسی به برخی اعضا یا نمایندگان مجلس سخت و غیر‌ممکن می‌شود و برگزاری جلسات سخت می‌شود.

وی موازی‌کاری کار‌گروه‌های مختلف در استان را با شورای گفت‌وگو از دیگر چالش‌ها عنوان می‌کند و معتقد است: موضوعات مطرح شده در این دو کانون نباید هم‌پوشانی داشته باشند چرا‌که مسائل را دچار ابهام می‌کند و حل مشکلات را به تعویق می‌اندازند. امامی می‌گوید: آنچه مسلم است کارکرد این شورا به نفع بخش خصوصی است، اما اراده اصلی استانداری و در رأس آن استاندار را می‌خواهد تا جلسات منظم برگزار شوند و اثر‌بخش باشند.

دولت مشکل مالی دارد نه ضعف مدیریتی

رییس اتاق بوشهر با بیان اینکه این شورا پنج جلسه داشته که در دو سال اخیر برگزار شده است، خروجی شورای گفت‌وگو را در این استان در برخی موارد اثر‌گذار می‌داند. علی‌اکبر شریف‌پور بوشهری به «فرصت امروز» می‌گوید: ما مشکل برق آب‌شیرین‌کن‌های بخش کشاورزی را داشتیم و استاندار و بخش دولتی این مسئله را خیلی دنبال کردند و در حال حاضر نیاز به اصلاح قانونی هست تا این مشکل رفع شود. بررسی مشکلات خرماداران و تولیدکنندگان میگو نیز از دیگر مسائلی است که به گفته رییس اتاق بوشهر در شورای گفت‌وگو مطرح شده و در حال پیگیری است.

شریف‌پور معتقد است چنانچه جلسات منظم برگزار شود می‌توان امیدوار بود که مشکلات سریع‌تر حل شود. اما این فعال اقتصادی تاخیر در حل مشکلات را نتیجه مسائل دیگری نیز می‌داند. وی توضیح می‌دهد: ما مطمئن هستیم و شاهدیم که دولت به حل مشکلات بخش خصوصی تمایل دارد و در بخش مدیریتی ضعفی ندارد اما به نظر می‌رسد اوضاع اقتصادی دولت اجازه نمی‌دهد مشکلات حل شود. وی ادامه می‌دهد: یکی از دلایلی که شورای گفت‌وگو در بسیاری از شهر‌ها تشکیل نمی‌شود یا خروجی قابل توجهی ندارد، ناتوانی این شوراها نیست بلکه تعدد مسائل و نبود منابع مالی برای حل مشکلات است که انگیزه را برای ادامه جلسات شوراها کاهش می‌دهد. به گفته وی، اتاق بوشهر دائما در حال بررسی مشکلات و موانع بخش خصوصی است و از طریق ارسال نامه استانداری را در جریان موضوعات مورد مطرح در شورای گفت‌وگو قرار می‌دهد.

استاندار همراه و شورایی پر از گفت‌وگو

هم‌پوشانی و موازی‌کاری که انتقاد اتاق اهواز از حوزه مشترک عملکرد شورای گفت‌وگو و کارگروه‌های دستگاه‌هاست در استان کرمانشاه تجربه دیگری دارد. رییس اتاق این استان با بیان اینکه شورای گفت‌وگو در کرمانشاه از نظر عملکرد جایگاه چهارم را در کشور دارد به «فرصت امروز» می‌گوید: شورای گفت‌وگو در کرمانشاه کارش را بسیار خوب به پیش می‌برد، کار‌گروه‌های دستگاه‌ها و استانداری نهایت همکاری را با بخش خصوصی در برگزاری جلسات و پیگیری مسائل مطرح شده دارند. به گفته وی، این شورا در آغاز به کار کمیته‌هایی را تعیین کرده است که در ارتباط با کارگروه‌ها از موازی‌کاری پرهیز شود.

کیوان کاشفی در این باره توضیح می‌دهد: ریاست کمیته معدن در این شورا به خانه معدن، کمیته اصناف به خانه اصناف و مسئولیت کمیته سرمایه‌گذاری و توسعه به اتاق سپرده شد و به همین ترتیب با تقسیم مسئولیت سعی کردیم کار را مفیدتر انجام دهیم. رییس اتاق کرمانشاه مهم‌ترین اثر این کار را آماده شدن پیشنهادها و مشکلات در کمیته‌ها و پیش از ارائه در شورا عنوان کرده همچنین حل برخی مشکلات را در استان ممکن می‌داند. او ادامه می‌دهد: من از آغاز به کار این شوراها سه استاندار را تجربه کرده‌ام و به جرات می‌توانم بگویم عمده عملکرد شورای گفت‌وگو به عزم و اراده استاندار بستگی دارد و حالا می‌بینم از آنجایی که شورای گفت‌وگو هم و غم استاندار است توانسته نمایندگان مجلس را نیز با خود همراه کند و ما جلسات مفیدی را برگزار کنیم. به گفته کاشفی ایجاد منطقه ویژه اقتصادی اسلام‌آباد غرب با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نتیجه پیگیری و همراهی استاندار در شورای گفت‌وگو است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی رییس شورای گفت‌وگو است و رییس کل بانک مرکزی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی دولت و هفت وزیر دیگر در این شورا حضور دارند. دو نفر از معاونان قوه‌قضاییه به انتخاب رییس قوه، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، رییس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، رییس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، دبیرکل اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران، شهردار تهران، هشت نفر از مدیران عامل شرکت‌های برتر خصوصی و تعاونی از بخش‌ها و رشته‌های مختلف از دیگر اعضای این شورا هستند. براساس قانون شورای گفت‌وگو در استان‌ها باید یک جلسه در ماه برگزار کند و گزارش آن به استانداری و متعاقبا به وزارت کشور و اتاق ایران ارسال شود. شورای گفت‌وگو در اصفهان، تهران و کرمانشاه از جمله فعال‌ترین شوراها در کشور است. در بسیاری از استان‌ها جلسات برگزار شده این شورا به تعداد انگشتان دست نمی‌رسد.