خط اعتباری تامین نشد، پروژه ها روی زمین ماندند / پیمانکاران ایرانی چشم انتظار سرمایه های خارجی

کاهش بی سابقه درآمدهای نفتی، نقشه های مسئولان برای پروژه های عمرانی را بر آب کرد و پس از فروش نفت 40دلاری، تنها پروژه های عمرانی در اولویت قرار گرفتند که مشتری خارجی داشته باشند.

پس از برجام، شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری روی پروژه های عمرانی به صف شدند اما به مانع تحریم های بانکی برخوردند و همین مانع بلند باعث شده از چند ده  پروژه کلان عمرانی که مذاکرات با سرمایه گذاران خارجی برای شروع ساخت آنها به مراحل نهایی رسیده تنها چند پروژه به مرحله عقد قرارداد برسد.

پروژه فروش چند صد هواپیما به ایران، ساخت پروژه های آزادراهی و بزرگراهی از جمله کریدور شماره 10و آزادراه تهران- شمال و... ، تامین ناوگان ریلی کشور توسط برند های اروپایی مانند زیمنس، ورود به پروژه های شهرک سازی در تهران و شهرهای جدید که هرچند مشتری های پروپاقرص اروپایی دارند اما نهایی شدن قراردادها منوط به لغو تحریم های بانکی و امکان جابه جایی و نقل و انتقالات پولی است.

هرچند که برخی از شرکت ها مانند شرکت هواپیمایی کیش ایر توانستند در همین شرایط وجود تحریم های بانکی نسبت به خرید هواپیما از کشورهای خارجی اقدام کنند اما این خرید در همان فضای قبل از برجام انجام شد و گران تر از نرخ بازار توانستند هواپیما بخرند.

از سوی دیگر پیمانکاران داخلی و شرکت های سرمایه گذاری ایرانی در حوزه پروژه های عمرانی به واسطه یک دهه رکود اقتصادی در ایران و شرایط نامناسب بنگاه های اقتصادی در طول دولت نهم و دهم، توان سرمایه گذاری روی پروژه های کلان عمرانی را ندارند و سیاست دولت این است که خط اعتباری پروژه ها از کشورهای خارجی تامین و ساخت پروژه ها با مشارکت شرکت های داخلی و با استفاده از توان داخل انجام شود.

هرچند که برجام فرصت ورود شرکت های خارجی از جمله اروپایی ها و آسیایی ها را به پروژه های عمرانی فراهم آورد و البته ایران هم بازار بسیار خوبی برای شرکت های خارجی محسوب می شود اما هنوز مانع تحریم های بانکی برای ورود خارجی ها به بخش عمران کشورمان از بین نرفته است.

بخش خصوصی توان علمی دارد اما توان مالی نه 

یکی از مهم ترین قراردادهای تجاری ایران پس از برجام قرارداد خرید چند صد هواپیما از شرکت های هواپیماسازی بویینگ، ایرباس،  ای تی آر، میتسوبیشی و. . . است. هرچند بسیاری این قرارداد را یک قرارداد سیاسی می دانند و معتقد هستند که علت مخالفت ها برای فروش هواپیما به ایران به موضوعات سیاسی برمی گردد اما در واقع مهم ترین بحث این قرارداد موضوع تامین مالی از سوی موسسات مالی و لیزینگ آمریکایی است، چنانکه چند روز گذشته نمایندگان ایرباس اعلام کردند به شرط پرداخت نقدی حاضر به تحویل چند فروند هواپیما به ایران تا پایان سال هستند.

حال اینکه مشکل ایران ایر هم به عنوان طرف قرارداد خرید هواپیما بحث تامین مالی است. اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی هم اعلام کرده است که توان خرید هواپیما به صورت پرداخت نقدی نداریم و تنها در شرایطی می توانیم هواپیمای نو خریداری کنیم که شرکت خارجی تامین خط اعتباری این قرارداد را برعهده بگیرد.

مشکل تامین مالی در سایر بخش های پروژه های عمرانی مانند راهسازی، پروژه های بندری، شهرک سازی، ریلی و... هم وجود دارد. البته طبق گفته امیر امینی، معاون وزیر راه و شهرسازی، پس از برجام واگذاری ساخت دو پروژه آزادراهی همدان- کرمانشاه و آزادراه بازرگان به سرمایه گذاران خارجی نهایی شد.

علی آزاد، دبیر انجمن شرکت های راهسازی در گفت وگو با «فرصت امروز» درباره الزامات برای ورود سرمایه گذاران خارجی گفت: به طور قطع با توجه به شرایط اقتصادی کشور و وضعیت مالی شرکت های مهندسی و پیمانکاری داخلی برای زنده نگه داشتن کارگاه های عمرانی نیازمند ورود سرمایه گذاران خارجی هستیم.

وی با بیان اینکه یکی از شرط های اساسی ورود سرمایه گذاران خارجی به پروژه های عمرانی، لغو تحریم های بانکی است، گفت: هرچند تقاضا های بسیاری از سوی خارجی ها برای ورود به بازار ایران وجود دارد اما تا زمانی که تحریم ها به صورت کامل لغو نشود این امکان به وجود نمی آید.

آزاد با تاکید بر اینکه شرکت های ایرانی از لحاظ علمی توان ورود به پروژه ها را دارند و از سوی دیگر یکی از شرط های مهم ورود سرمایه گذاران خارجی به ایران بحث انتقال دانش است، ادامه داد: سرمایه گذاران خارجی هنوز به فضای بعد از برجام اعتماد ندارند و سرمایه گذاران بخش خصوصی هم نمی توانند به تنهایی از پس هزینه های پروژه های عمرانی برآیند و دولت هم در شرایطی نیست که بتواند در این حوزه از پیمانکاران حمایت کند.

همچنین حسن علوی، عضو کمیسیون عمران مجلس در گفت وگو با «فرصت امروز» با بیان اینکه یکی از شرط های مهم جذب سرمایه گذاران خارجی برای پروژه های عمرانی، رفع تحریم های بانکی و برطرف کردن مشکلات بانک مرکزی است، گفت: در این شرایط تنها پروژه هایی در اولویت دولت قرار دارند که خط اعتباری آن از سوی بنگاه های اقتصادی تامین شده باشد.

وی افزود: از آنجایی که بخش خصوصی هنوز توان سرمایه گذاری های کلان را ندارد تنها گزینه ورود سرمایه گذاران خارجی است. هرچند در بسیاری از شرکت های خارجی اشتیاق ورود به بازار ایران وجود دارد اما هنوز رد پای مشکلات تحریم در بسیاری از حوزه ها دیده می شود و این تحریم ها مانند یک ترمزی برای ساخت و ساز های عمرانی برای کشور عمل می کنند.

این عضو کمیسیون عمران با بیان اینکه خوشبختانه اخیرا گشایش هایی برای برخی از پروژه های عمرانی داشتیم، گفت: بخش راه آهن توانست بیشترین استفاده از فضای برجام را داشته باشد و اخیرا ال سی برای ساخت 2 هزار کیلومتر راه آهن در استان های مختلف گشایش یافت.

ارتباط با نویسنده:nazila.mahdiani@gmail.com