پیام اقتصادی حملات پاریس

باراك اوباما هفته گذشته در میان رهبران آسیایی شركت كننده در اجلاس آسه‌آن در مالزی گفت: دنیا اجازه نمی‌دهد حملاتی مانند آنچه جمعه 13 نوامبر در پاریس روی داد به امری عادی در جهان تبدیل شود. اما دست‌كم نگاه به تاثیرات این حمله بر بازارهای سهام و شاخص‌های كوتاه‌مدت اقتصادی در فرانسه، اروپا و جهان، نشان می‌دهد این حملات و تروریسم به‌طور كلی درحال تبدیل شدن به امری عادی هستند. حملات 11 سپتامبر به آمریكا از نظر شدت و میزان تلفات البته با حملات پاریس قابل مقایسه نیست اما آن حمله را می‌توان اولین نمونه از مرحله جدید تروریسم در جهان نامید.

مرحله‌ای كه حملات پاریس اكنون بخش دیگری از آن است. حملات 11 سپتامبر چنان باعث سقوط بازارها در سراسر جهان شد كه آن روزها را سیاه‌ترین ایام برای بازار سهام و بیمه دست‌كم در آمریكا طی نیم قرن گذشته نام گذاشتند. شاخص سهام داوجونز آمریكا تا 14 درصد و استاندارد‌اند‌پور S&P تا 12 درصد سقوط داشتند. سهام شركت‌های هواپیمایی و بیمه تا 40 درصد سقوط كردند. به‌طور كلی حملات 11 سپتامبر خسارت مالی معادل 90 میلیارد دلار برای اقتصاد جهان به دنبال داشت. اما ماجرا به اینجا ختم نشد. بعضی تحلیلگران اقتصادی می‌گویند بحران مالی سال 2008 هم از تبعات 11 سپتامبر است.

اگرچه در این باره اجماع‌نظری وجود ندارد.  حملات پاریس اما باوجود آنكه تكان‌دهنده‌ترین حمله تروریستی از نوع جدید در یك كشور اروپایی بود، اما تاثیری بر بازارهای سهام و اقتصاد منطقه و جهان نگذاشت.شاخص سهام در فرانسه و اروپا به‌طور كلی، به‌طور متوسط اندكی كمتر از 2درصد سقوط داشت كه آن هم بعد از دو روز به وضعیت عادی بازگشت. روزنامه فایننشیال تایمز نوشت: تاثیرات و خسارات مالی اقتصادی حملات پاریس حتی از اتفاقی مانند انفجار در كارخانه مواد شیمیایی در آلمان در سال 2012 هم كمتر بود.

در آن سانحه دو كارگر كشته شدند و عرضه محصولات شیمیایی به خودروسازان آمریكایی و اروپایی متوقف شد. یك پیام تكان نخوردن بازارها در نتیجه حملات پاریس این است كه جهان به چنین وقایعی عادت كرده‌است. اگر در گذشته در هر دهه یك بار حمله‌ انتحاری بزرگی با صدها تلفات در گوشه‌ای از دنیا روی می‌داد یا هواپیمایی با صدها مسافر در حمله تروریستی ساقط می‌شد، اكنون هفته‌ای یك حمله بزرگ روی می‌دهد و در سال ممكن است حتی دو هواپیمای مسافربری هم با بمب یا موشك ساقط شود. وضعیت جنگی، آماده‌باش امنیتی و حملات تروریستی اكنون دیگر ویژگی منحصر به فرد گوشه‌ای از دنیا نیست.

جایی در دنیا وجود ندارد كه از چنین وقایعی در امان باشد. به همین دلیل دیگر حمله‌ای مانند آنچه در پاریس روی داد، اقتصاد و بازار جهانی را تكان نمی‌دهد.با این حال چنین حملاتی تاثیری بلندمدت بر اقتصاد و تجارت جهانی خواهند داشت. جهانی‌شدن به معنای تجارت و سفر آزاد كه پیمان شینگن و یوروی اروپایی از نمادهای آن بود، دیگر مانند گذشته نخواهد بود.  در سال‌های اخیر، اقتصاد و تجارت جهان براساس همین برداشته‌شدن مرزها و جهانی شدن شكل گرفته‌بود. اكنون با محدودیت‌های جدید، اقتصاد و تجارت جهان هم باید برای تغییر شكل آماده شود.

کارشناس مسایل بین‌الملل